Μίνι κραχ στα χρηματιστήρια ή πρόγευση ενός νέου Αρμαγεδδώνα;
Μίνι κραχ στα χρηματιστήρια ή πρόγευση ενός νέου Αρμαγεδδώνα;
–
Από την Εργατική Πάλη Μαρτίου
–
Στις αρχές Φλεβάρη το μίνι κραχ των Χρηματιστηρίων σε παγκόσμιο επίπεδο οδήγησε στην εξαφάνιση 4-6 τρισ. δολαρίων, κάτι που σημαίνει ότι η αξία των μετοχών όλων των επιχειρήσεων σε όλα τα χρηματιστήρια του πλανήτη μειώθηκε κατά αυτό το τεράστιο ποσό. Αυτό το μίνι κραχ θεωρήθηκε από τους επαΐοντες σαν μια απλή διόρθωση, μια ανάπαυλα για ανάσα, μετά το δεκαετές σχεδόν ράλι ανόδου όλων των χρηματιστηρίων του πλανήτη, και ειδικά των αμερικάνικων. Και πράγματι, ένα μήνα μετά, φαίνεται πως έχουν δίκιο. Ή περίπου δίκιο. Όντως, τον τελευταίο μήνα η πτώση σχεδόν αντιστράφηκε, και το Bloomberg προβλέπει ότι η κεφαλαιοποίηση των χρηματιστηρίων (η αξία όλων των μετοχών σε όλα τα χρηματιστήρια του πλανήτη) βαδίζει από τα σημερινά 80 τρισ. στα 100 τρισ.! Και γιατί όχι στα 200; Να θυμίσουμε ότι το 2007 η κεφαλαιοποίηση ήταν στα 62 τρισ., με το ξέσπασμα της κρίσης έπεσε κάτω από τα 30 τρισ., και έκτοτε, με σκαμπανεβάσματα ξεπέρασε τα 80! Η κεφαλαιοποίηση των αμερικάνικων χρηματιστηρίων έφθασε στα 31 τρισ. ή στο πρωτοφανές 150% του αμερικάνικου ΑΕΠ.
Η ιλιγγιώδης άνοδος των τιμών των μετοχών
Την τελευταία δεκαετία οι σημαντικότεροι δείκτες όλων των μεγάλων χρηματιστηρίων έχουν κυριολεκτικά εκτοξευτεί. Ο δείκτης Dow Jones (οι 30 μεγαλύτερες βιομηχανικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ) βρέθηκε το 2007, πριν την κατάρρευσή του, στο ιστορικό ρεκόρ των 13.667 μονάδων. Κατακρημνίστηκε στις αρχές του 2009, με το ξέσπασμα της κρίσης, στις 7.384 μονάδες. Έκτοτε γνωρίζει μια συνεχή λίγο – πολύ άνοδο, φθάνοντας στα τέλη Γενάρη του 2018 τις 26.630 μονάδες, σχεδόν διπλάσιος απ’ ότι ήταν την παραμονή της κρίσης του 2007! Ο δείκτης S&P 500 (οι 500 μεγαλύτερες επιχειρήσεις των ΗΠΑ) έφθασε στα μέσα του 2007 το ιστορικό ρεκόρ των 1.453 μονάδων, έπεσε με το ξέσπασμα της κρίσης στις 770 και έκτοτε, με συνεχή άνοδο, εκτοξεύτηκε στα τέλη Γενάρη, στις 2.762 μονάδες, περίπου διπλάσιες του 2007. Ο δείκτης Nasdaq που με αντίστοιχη εξέλιξη έφθασε τις 2.664 μονάδες, έπεσε στις 1.486 και με συνεχή άνοδο κατέκτησε νέο ιστορικό ρεκόρ τον Γενάρη, στις 7.505 μονάδες – η μόνη διαφορά του είναι ότι αυτός τριπλασιάστηκε σε σχέση με το παλιό ρεκόρ του του 2007.
Στην Ευρώπη, ο FTSE 100 (αφορά τις 100 μεγαλύτερες βρετανικές εταιρείες στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου) το 2007 ήταν 6.662 μονάδες, έπεσε με το ξέσπασμα της κρίσης στο κατώτατο σημείο των 3.811 και εν συνεχεία αυξάνει συνεχώς, επιτυγχάνοντας νέο ρεκόρ τον Γενάρη: 7.290 μονάδες. Στα αντίστοιχα χρονικά σημεία, ο δείκτης DAX (οι 30 μεγαλύτερες γερμανικές επιχειρήσεις στο χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης) κατήλθε από τις 7.200 μονάδες στις 4.055 αλλά στη συνέχεια, με συνεχή άνοδο, έφθασε στις 13.313. Ο δείκτης CAC 40 (οι 40 μεγαλύτερες γαλλικές επιχειρήσεις) από τις 6.016 μονάδες κατρακύλησε στις 2.766 στις αρχές του 2009 και έκτοτε, με αυξομειώσεις, έχει σκαρφαλώσει στις 5.529, λίγο πιο κάτω από το μέγιστο του 2007. Ο δείκτης Stoxx600 (οι 600 μεγαλύτερες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις) από 392 έπεσε στις 172 και τον Γενάρη του 2018 έφθασε ξανά στα επίπεδα πριν την κρίση του 2007.
Στην Ασία, ο δείκτης Hang Seng (50 μεγαλύτερες εταιρίες του χρηματιστηρίου του Χονγκ Κονγκ) από 29.790 το 2007 έπεσε στις 13.180 στις αρχές του 2009, και μετά, παρ’ όλα τα σκαμπανεβάσματα, σκαρφάλωσε στις 33.154 στις αρχές του 2018. Ο δείκτης του χρηματιστηρίου της Σαγκάης είχε εκτοξευτεί το 2007 στις 5.133 μονάδες (τετραπλασιασμός του μέσου όρου της δεκαετίας 1995-2005), κατακρημνίστηκε στις 1.911 στα τέλη του 2008 αλλά κατόρθωσε να φθάσει τις 4,561 στα μέσα του 2015, και τον Γενάρη του 2018 βρισκόταν στις 3.558 μονάδες. Ο δείκτης BSE Sensex (οι 30 μεγαλύτερες ινδικές επιχειρήσεις στο χρηματιστήριο της Βομβάης) από 19.111 έπεσε στις 9.289 (αρχές του 2009) και με συνεχή άνοδο, τον Γενάρη του 2018 έχει σχεδόν διπλασιαστεί στις 36.050. Τέλος, ο δείκτης Nikkei 225 (του Χρηματιστηρίου του Τόκιο) από 18.019 πέφτει με το ξέσπασμα της κρίσης του 2007 στις 8.013 και εν συνεχεία σκαρφαλώνει στις 23.631 μονάδες τον Γενάρη του 2018.
«Και τώρα τι κάνουμε;»
Αυτή η θηριώδης αύξηση της τιμής των μετοχών δεν εξηγείται προφανώς από την πορεία της «πραγματικής οικονομίας». Οφείλεται στην τεράστια υπερσυγκέντρωση χρηματικού κεφαλαίου που δεν μπορεί να αξιοποιηθεί στην οικονομία και στρέφεται στα χρηματιστήρια, αλλά και στην πολιτική των μηδενικών επιτοκίων και της ποσοτικής χαλάρωσης των κεντρικών τραπεζών, που προσφέρουν φθηνά δάνεια στις επιχειρήσεις ώστε οι τελευταίες να αγοράζουν τις μετοχές τους, και, αποκομίζοντας κέρδη από την αύξηση των μετοχών τους, να αποπληρώνουν τα προηγούμενα δάνειά τους προς τις τράπεζες. Αλλά όλο αυτό κάπου τελειώνει – και σήμερα βρισκόμαστε ακριβώς στο τέλος, δηλαδή μπροστά σε έναν νέο Αρμαγεδδώνα. Το μίνι κραχ προκλήθηκε επειδή υπήρξαν φήμες για αύξηση των επιτοκίων (όταν αυξάνουν τα επιτόκια οι «επενδυτές» απομακρύνονται από την αγορά μετοχών και επενδύουν σε ομόλογα δημοσίου ή εταιρικά). Οι ιμπεριαλιστικές κυβερνήσεις δεν ξέρουν τι να κάνουν. Αν σταματήσουν την ποσοτική χαλάρωση (έχει ήδη σταματήσει στις ΗΠΑ) και προχωρήσουν σε μια έστω και μικρή αύξηση των επιτοκίων θα ξεσπάσει Αρμαγεδδώνας. Αν συνεχίσουν την πολιτική των σχεδόν μηδενικών επιτοκίων και την ποσοτική χαλάρωση θα ενισχύσουν περαιτέρω την φούσκα των χρηματιστηρίων με αποτέλεσμα πολύ γρήγορα να σκάσει προκαλώντας έναν νέο Αρμαγεδδώνα. Αυτό με άλλα λόγια σημαίνει ότι ο καπιταλισμός βρίσκεται μπροστά στην μεγαλύτερη κρίση της ιστορίας του, τέτοια που η κρίση του 2007 ή του 1932 να είναι απλός πονοκέφαλος. Και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ανατραπεί άμεσα προτού μας βυθίσει στην άβυσσο.