Απόσυρση ΗΠΑ από Συρία: Γεωπολιτικό Χάος
Απόσυρση ΗΠΑ από Συρία: Γεωπολιτικό Χάος
–
Από την Εργατική Πάλη Φεβρουαρίου
–
Η απόφαση του Τράμπ να αποχωρήσουν 2.000 στρατιώτες των ΗΠΑ από την Συρία (ελέγχουν, μαζί με τους κούρδους των YPG το βορειοανατολικό τμήμα της χώρας), καθώς και οι μισοί από τις 14.000 στρατιώτες των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, δίχασε την αμερικανική πολτικοστρατιωτική ηγεσία. Έδειξε το βάθος της κρίσης της ηγέτιδας δύναμης του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού συστήματος και την έλλειψη συνεκτικής στρατηγικής της.
Η αποχώρηση αποτελούσε προεκλογική θέση του Τραμπ αλλά θα ήταν λάθος να αποδοθεί στην ιδιοτροπία του. Η ενέργεια είναι κομμάτι μιας προσπάθειας ενός τμήματος των επιτελείων στις ΗΠΑ να απαγκιστρωθούν από περιφερειακές διενέξεις στις οποίες δεν υπάρχουν άμεσα αποτελέσματα αλλά απλώς διαχείριση της αστάθειας. Ο στόχος είναι να επικεντρώσουν τους πόρους, οικονομικούς και υλικούς, στις κύριες συγκρούσεις και ειδικά στην αντιμετώπιση της Κίνας.
Ωστόσο, η σύγκρουση στην Συρία αποτελεί κομβικό σημείο για τον έλεγχο της Μέσης Ανατολής. Τόσο η Συρία όσο και ο έλεγχος του Αφγανιστάν στην Κεντρική Ασία αποτελούν τμήμα του δρόμου του Μεταξιού της Κίνας. Επομένως θα μπορούσε κάλλιστα να θεωρήσει κανείς εντελώς κοντόφθαλμη την πολιτική του Τραμπ. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το εσωτερικό των στρατιωτικών και πολιτικών μηχανισμών του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού επιχειρείται να υπονομευθεί αυτή η πολιτική. Τα προβλήματα των ΗΠΑ είναι όμως τόσο μεγάλα σε ό,τι αφορά την αδυναμία χρηματοδότησης και υποστήριξης των αμερικανικών επεμβάσεων, που έχουν δημιουργήθεί ισχυρά ερείσματα της πολιτικής Τραμπ. Έτσι μοιάζει δεδομένο ότι οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν από την Συρία, κάτι που σηματοδοτεί μια σημαντική ήττα για τους αμερικάνους, ενώ θα παραχωρήσουν και δυνατότητα επέμβασης στο Αφγανιστάν και σε άλλους ιμπεριαλισμούς και περιφερειακούς παίκτες.
Ο Τραμπ προσπάθησε να έρθει σε συνεννόηση με τους Τούρκους προκειμένου να αναλάβουν εκείνοι τον έλεγχο της περιοχής που τώρα ελέγχουν οι Κούρδοι των YPG, απειλώντας τους να μην επιτεθούν στους τελευταίους. Πρόκειται για απόλυτη παράνοια, όχι μόνο γιατί οι Τούρκοι επιδιώκουν την εξαφάνιση των κουρδικών δομών της Ροζάβα και του PYD (αδελφό κόμμα του ΡΚΚ στο εσωτερικό της Συρίας) ώστε να απομακρυνθεί ο κίνδυνος δημιουργίας αυτόνομης κουρδικής περιοχής στην Συρία και πιθανής παρόμοιας κατάστασης στην Τουρκία, αλλά και γιατί η επιρροή του PYD και των YPG στην Ροζάβα είναι τόσο ισχυρή που δεν μπορεί να βρεθεί αντιπολίτευση στην οποία θα μπορούσαν να στηριχθούν οι Τούρκοι και να διαμορφώσουν μια κατάσταση ανεκτή. Επομένως η μόνη λύση είναι η σύγκρουση με τις εξοπλισμένες από τους αμερικανούς YPG και η καταστολή του κουρδικού λαού.
Τα επιτελεία των ΗΠΑ καθυστερούν την αποχώρηση με πρόσχημα την ύπαρξη μερικών υπολειμμάτων του ΙΚ και την εξεύρεση λύσης μεταξύ Τούρκων και Κούρδων. Ο Τραμπ προσπαθεί να υποβαθμίσει την σημασία της αμερικανικής ήττας, λέγοντας ότι παραμένουν οι αμερικανικές δυνάμεις στο Ιράκ από όπου θα μπορούν να επέμβουν ανά πάσα στιγμή. Η αποχώρηση δεν φαίνεται να αναστέλλεται παρά τις αντιδράσεις του Ισραήλ, των δυτικών ιμπεριαλιστών και των άλλων εταίρων των ΗΠΑ στην περιοχή που αφήνονται ξεκρέμαστοι. Βλέπουν αναγκαία μια δική τους στρατιωτική επέμβαση, αν θέλουν να αποφύγουν την ισχυροποίηση του Άσαντ, της Ρωσίας και του Ιράν, όσο και την ανάληψη του κόστους για την ανοικοδόμηση της χώρας, αν θέλουν να επιστρέψουν οι πρόσφυγες στην Συρία.
Στο Αφγανιστάν η κατάσταση είναι παρόμοια, αφού οι ΗΠΑ βρίσκονται σε συνεννόηση με τους πάλαι ποτέ «τρομοκράτες» Ταλιμπάν και μάλιστα χωρίς την συμμετοχή της επίσημης κυβέρνησης του Αφγανιστάν, την οποία οι Ταλιμπάν δεν αναγνωρίζουν! Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν και εδώ την αποτυχία τους και ψάχνουν τακτικές απαγκίστρωσης. Αλλά με τους Ταλιμπαν συζητά και το Ιράν, ενώ Ρωσία, Πακιστάν και Ινδία μέσω του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (στον οποίο συμμετέχει και το Αφγανιστάν σαν παρατηρητής) έχουν αποφασίσει να βοηθήσουν στην εξεύρεση λύσης, πράγμα που σημαίνει ότι οι ΗΠΑ και οι δυτικοί ιμπεριαλιστές χάνουν τον απόλυτο έλεγχο της χώρας!
Αυτή η αποστασιοποίηση των ΗΠΑ και η έλλειψη ξεκάθαρης πολιτικής δημιουργεί νέες δυνατότητες σε διάφορους περιφερειακούς παίκτες, υποβαθμίζει άλλους αλλά ταυτόχρονα αυξάνει τον κίνδυνο σύγκρουσης μεταξύ τους, περιπλέκοντας ακόμα περισσότερο το παζλ των διεθνών ανταγωνισμών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Τουρκία: Μοιάζει να ενισχύεται και να επαναφέρει σε μια ισορροπία τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ (αυτό αποτελούσε και βασική επιδίωξη του Τραμπ, προκειμένου να αποφύγει έναν πιο σφικτό εναγκαλισμό Τουρκίας – Ρωσίας). Της δίνεται η δυνατότητα να διευθετήσει το Κουρδικό και να αξιοποιήσει τις δυο επεμβάσεις της, ελέγχοντας τμήμα της μεταπολεμικής Συρίας.
Όμως τα πράγματα δεν είναι ρόδινα. Η διευθέτηση του Κουρδικού σημαίνει καταστολή των Κούρδων, πράγμα καθόλου εύκολο. Η ανάληψη της ευθύνης μιας τεράστιας περιοχής που αποτελεί το ένα τρίτο της Συρίας σημαίνει τεράστια έξοδα αλλά και σύγκρουση με το καθεστώς Άσαντ και τη Ρωσία, που θα θελήσουν να καλύψουν οι ίδιοι το κενό που θα αφήσει η αμερικανική υποχώρηση και η υποβάθμιση των Κούρδων. Όμως οι αντιδράσεις στις ΗΠΑ και στην ίδια την Τουρκία (αντιρρήσεις στρατηγών και της κεμαλικής αντιπολίτευσης σε επέκταση των επιχειρήσεων) έχουν περιορίσει τις βλέψεις των Τούρκων. Η υποτιθέμενη «εξόντωση του ΙΚ», που θα προϋπέθετε την επέλαση του τουρκικού στρατού μέχρι και 250 χιλιόμετρα μέσα στην Συρία, έχει πλέον δώσει τη θέση της στην εξασφάλιση μιας ζώνης ασφαλείας στα 500 χιλιόμετρα συνόρων της Ροζάβα με την Τουρκία, πλάτους 20-40 χιλιομέτρων. Αυτή θα έχει ως στόχο να αποτραπεί η διάχυση των ανταρτών του ΡΚΚ. Ακόμα και αυτή η ζώνη όμως αποτελεί σημείο αντιπαράθεσης τόσο με τις ΗΠΑ (οι οποίες θέλουν να παραχωρήσουν τον έλεγχο της ζώνης στους συμμάχους δυτικούς ιμπεριαλιστές χωρίς την συμμετοχή της Τουρκίας) όσο και με την Ρωσία και τον Άσαντ, οι οποίοι δεν αναγνωρίζουν καμιά δικαιοδοσία επέμβασης δυτικών ή Τουρκίας. Σε συνεννόηση με τους Κούρδους, επιδιώκουν να ανακτήσουν τον έλεγχο σε ολόκληρη την βορειοανατολική Συρία με αντάλλαγμα μια πιθανή μερική κουρδική αυτονομία. Ήδη οι δυνάμεις του Άσαντ φαίνεται να αναμένουν την αποχώρησή των ΗΠΑ από την Μανμπίτζ για να αποκτήσουν τον έλεγχό της μετά την αποχώρηση των YPG και σε αντιπαράθεση με την Τουρκία και τους φιλοτούρκους αντάρτες που έχουν έτοιμη την επέμβαση στην περιοχή.
Παράλληλα, η εκεχειρία στην Ιντλίμπ προϋπέθετε να κατασταλούν οι δυνάμεις της Ταχρίρ Αλ Σαμ (η παλιά Αλ Κάιντα που δεν ελέγχεται από τους Τούρκους) ώστε να μην αποτελούν απειλή για τις ρωσικές βάσεις και την περιοχή που ελέγχει ο Άσαντ. Αντίθετα όμως, η οργάνωση μοιάζει να αυξάνει τον έλεγχό της στον θύλακα, επειδή οι φιλοτουρκικές δυνάμεις έχουν συγκεντρωθεί ενάντια στην Μανμπίτζ! Επομένως η εκεχειρία δεν είναι σίγουρο ότι θα μακροημερεύσει. Η Τουρκία μπορεί να αξιοποιήσει τους πρόσφυγες, για να εποικίσει περιοχές που έχει καταλάβει με φιλοτούρκους Άραβες, δημιουργώντας ελεγχόμενους θύλακες. Το Ισραήλ βρίσκεται σε ένα διαρκή πόλεμο με τις δυνάμεις του Ιράν που έχουν εγκατασταθεί στην Συρία. Αν οι ΗΠΑ αποχωρήσουν από την Ετ Τάνφα, τότε ο δρόμος για την έξοδο του Ιράν στην Μεσόγειο είναι ορθάνοιχτος. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από το Ισραήλ, το οποίο προωθεί τον διαμελισμό της Συρίας για να αποδυναμώσει τον Άσαντ και να δημιουργήσει πρόβλημα στην Τουρκία με την ίδρυση Κουρδικής αυτόνομης περιοχής. Ωστόσο το Ιράν συμμετέχει στην Αστάνα και έχει δώσει πολλά θύματα για την ανάκτηση της κυριαρχίας από τον Άσαντ, επομένως δύσκολα θα εκδιωχθεί. Το μεγαλύτερο πρόβλημα για την Ρωσία είναι ότι η ανοικοδόμηση της Συρίας, προϋπόθεση για την επιστροφή στην κανονικότητα και άρα εξασφάλιση των ρωσικών βάσεων, απαιτεί τεράστια ποσά. Μόνο η Σαουδική Αραβία και τα εμιράτα του Κόλπου μπορούν να αναλάβουν αυτό το κόστος. Αλλά αυτά τα κράτη απαιτούν την απομάκρυνση του Ιράν. Δύσκολο να λυθεί αυτός ο γόρδιος δεσμός. Όσοι από τον ελληνικό καπιταλισμό επένδυσαν στην συμμαχία Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ – Αίγυπτου ενάντια στην Τουρκία, λαμβάνουν τώρα τα κατάλληλα μηνύματα από την αμερικανική πολιτική που αρέσκεται να αδειάζει «συμμάχους» όταν τα συμφέροντά της το επιβάλουν.
