2o Συνέδριο του γαλλικού ΝΑΚ: κατάρρευση της πολιτικής των “πλατιών αντικαπιταλιστικών κομμάτων””
Στις 1-3 Φλεβάρη 2013 πραγματοποιήθηκε στο Σαν Ντενί το δεύτερο συνέδριο του γαλλικού Νέου Αντικαπιταλιστικού Κόμματος (ΝΑΚ). Το ΝΑΚ αποτελεί, ή τουλάχιστον αποτελούσε, μαζί με την τροτσκιστική οργάνωση Lutte Ouvriere (Εργατική Πάλη), τη μία από τις δύο μεγάλες οργανώσεις της άκρας αριστεράς στη Γαλλία, σε μια χώρα με μεγάλη σημασία για τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες εξελίξεις (ρόλος Γαλλίας στην Ε.Ε., θέση στον παγκόσμιο ιμπεριαλισμό, βάρος του εργατικού κινήματος).
Το ΝΑΚ είχε δημιουργηθεί έπειτα από την απόφαση της ηγεσίας της Ενιαίας Γραμματείας της 4ης Διεθνούς να διαλύσει τα εθνικά τμήματά της σε «πλατιά αντικαπιταλιστικά κόμματα», είτε νέτα–σκέτα είτε μέσω συνενώσεων με άλλες οργανώσεις και συχνά με «προσωπικότητες» ή «κόμματα» που αποχωρούσαν από τους ρεφορμιστές ή και τη νεοφιλελεύθερη σοσιαλδημοκρατία. Αυτή η πολιτική εφαρμόστηκε και συνεχίζεται με μεγαλύτερη επιμονή, παρά τα καταστροφικά της αποτελέσματα. Τα τμήματα της 4ης Διεθνούς έπρεπε ν’ απαρνηθούν τη λειτουργία με βάση το δημοκρατικό συγκεντρωτισμό, καθώς και βασικές αρχές της επαναστατικής στρατηγικής, να εγκαταλείψουν τις προσπάθειες αυτόνομης οικοδόμησής τους και να γίνουν, στην καλύτερη περίπτωση, «αριστερές» τάσεις μέσα στα νέα κόμματα. Η ίδια η 4η Διεθνής δεν θα είχε πλέον νόημα ως παγκόσμιο κόμμα της σοσιαλιστικής επανάστασης.
Η πολιτική αυτή υπήρξε καταστροφική για το παγκόσμιο κίνημα, ειδικά για τη Γαλλία, όπου οι δυνάμεις της Επαναστατικής Κομμουνιστικής Λίγκας (LCR – το τμήμα της 4ης Διεθνούς, που αυτοδιαλύθηκε προκειμένου να ιδρύσει το ΝΑΚ) ήταν από τις σημαντικότερες στον κόσμο, με μεγάλη ιστορία και παράδοση, πρακτική αλλά και θεωρητική προσφορά στο εργατικό και επαναστατικό κίνημα. Και όλα αυτά σε μια περίοδο που ο παγκόσμιος καπιταλισμός γνωρίζει τη μεγαλύτερη κρίση του και από την οποία καμία διέξοδος δεν φαίνεται, με τους αγώνες ν’ ανεβαίνουν σε παγκόσμιο επίπεδο, πράγμα που δημιουργεί ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες (αλλά και επιτακτική ανάγκη) για την οικοδόμηση επαναστατικών κομμάτων.
Το ΝΑΚ πραγματοποίησε το 2ο Συνέδριό του σε μια περίοδο πολύ βαθιάς κρίσης του, η οποία το απειλεί με περιθωριοποίηση, νέες διασπάσεις ή και πλήρη εξαφάνιση. Οι βαθύτερες αιτίες της κρίσης του ΝΑΚ βρίσκονται στην εγκατάλειψη του επαναστατικού μαρξισμού και του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, δηλαδή του σχεδίου για την οικοδόμηση ενός επαναστατικού κόμματος στη Γαλλία. Εκφράστηκαν τελικά με την αχαλίνωτη πάλη ομάδων και τάσεων στο εσωτερικό του, η οποία συγκαλυπτόταν για ένα διάστημα από τις εκλογικές επιτυχίες του κόμματος και τη μαζική εισροή μελών στην αρχή της ίδρυσής του. Η σοσιαλδημοκρατικού τύπου λειτουργία (υποτιθέμενη δημοκρατία στη βάση αλλά στην πραγματικότητα αυτονόμηση της ηγετικής ομάδας) ευνόησε αυτή την πάλη.
Σήμερα, το ΝΑΚ βρίσκεται περιθωριοποιημένο και, το σημαντικότερο, ταπεινωμένο από το ρεφορμιστικό «Αριστερό Μέτωπο» (Front de Gauche) του Ζ. Λ. Μελανσόν, το οποίο έχει κατορθώσει, παρά την αδιέξοδη ρεφορμιστική του πολιτική, να ασκεί τρομακτική πίεση (όχι μόνο εκλογική, που είναι και η λιγότερο σημαντική) πάνω στο ΝΑΚ. Το τελευταίο έχει φτάσει σήμερα να αριθμεί επίσημα 2.500 μέλη, από τα 9.000 ή 10.000 τον πρώτο καιρό της ίδρυσής του (αυτοί οι αριθμοί πρέπει βέβαια να αντιμετωπίζονται με προσοχή, δείχνουν όμως την κατάσταση). Ακόμα χειρότερα, την περασμένη άνοιξη ήρθε αντιμέτωπο με αποχωρήσεις στελεχών και μελών της «δεξιάς» του τάσης (Gauche Anticapitaliste) προς το κόμμα του Μελανσόν. Δεν μπόρεσε να υποστηρίξει αποτελεσματικά τον ίδιο του το νέο υποψήφιο στις προεδρικές εκλογές, ο οποίος αμφισβητούνταν ανοιχτά ακόμη και μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του (ο προηγούμενος υποψήφιος Μπεζανσενό είχε αποσυρθεί για «ανεξήγητους» λόγους)! Παράλληλα, τα όργανα του ΝΑΚ συναντούσαν μεγάλες δυσκολίες στη λειτουργία τους ή και παρέλυαν από τις διαμάχες στο εσωτερικό τους.
Του συνεδρίου προηγήθηκε η ψηφοφορία πάνω στα τέσσερα κείμενα που προτάθηκαν (το ένα δεν αποτελούσε, όπως παραδεχόταν το ίδιο άλλωστε, συνολική πρόταση πολιτικής κατεύθυνησης). Το κείμενο που υποστηριζόταν από τους Μπεζανσενό, Κριβίν κ.λπ. (την παλιά «πλειοψηφία» στην ηγεσία του ΝΑΚ) έλαβε 51%. Στην ψηφοφορία αυτή συμμετείχαν περίπου τα 2/3 από τα 2.500 μέλη του ΝΑΚ. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα κείμενα αυτά είναι μηδαμινής έκτασης, πράγμα που δείχνει ότι το ΝΑΚ έχει εγκαταλείψει κάθε σοβαρή προσπέθεια ανάλυσης της παγκόσμιας οικονομικής και πολιτικής κατάστασης, της κατάστασης στη Γαλλία, της κατάστασης του κινήματος και της ίδιας της οικοδόμησής του. Οι «πλατφόρμες» αυτές δεν αποτελούν κείμενα πάνω στα οποία μπορεί να οικοδομηθεί οποιουδήποτε είδους κόμμα και στην καλύτερη περίπτωση είναι σύνολα από συνθήματα.
Αν και είναι νωρίς για να γίνει μια πιο συνολική αποτίμηση της κατάστασης που διαμορφώνεται μετά το συνέδριο, φαίνεται ότι το κείμενο το οποίο υιοθετήθηκε κατά πλειοψηφία δεν μπορεί να συμβάλλει στην αλλαγή της κατάστασης, αλλά πρόκειται σύντομα να χειροτερέψει την κρίση του ΝΑΚ. Προβάλλει την ανάγκη «αριστερής αντιπολίτευσης» απέναντι στην κυβέρνηση, που θα πολεμά τη «δεξιά και την άκρα δεξιά». Το μέτωπο αυτό θα αποτελείται από «όλες τις πολιτικές οργανώσεις που δεν συμμετέχουν στην κυβέρνηση» ανεξαιρέτως και άνευ όρων. Κάνει λόγο ταυτόχρονα για την ανάγκη μιας «κυβέρνησης αντι-λιτότητας», ανοίγοντας το δρόμο για συνεργασία με τους ρεφορμιστές μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού.
ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΑΛΗ – Φεβρουάριος 2013