Δημοσιονομική εξυγίανση ή δημοσιονομικός γκρεμός;
Μαζί με τον μύθο της ανάπτυξης, που συστηματικά πλέον καλλιεργεί η τρικομματική κυβέρνηση, αναπτύσσεται σταδιακά και ένας άλλος, παράγωγος μύθος, η «εξυγίανση» των δημοσιονομικών μεγεθών. Αν η επικείμενη «ανάπτυξη» είναι ένα αισχρό ιδεολογικό κατασκεύασμα, η δημοσιονομική «εξυγίανση» είναι μια απλή παραποίηση στοιχείων: απ’ όλους τους δείκτες, σημασία έχει πλέον μόνο το πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού, για τον υπολογισμό του οποίου υπάρχουν μόνο τα παραποιημένα στοιχεία του Στουρνάρα!
Πρωτογενές πλεόνασμα προκύπτει όταν τα κρατικά έσοδα είναι περισσότερα από τα έξοδα, χωρίς βέβαια στα τελευταία να υπολογίζονται οι δαπάνες για τόκους και δόσεις (χρεολύσια) της αποπληρωμής του χρέους. Έτσι, για το 2013 η κυβέρνηση προβλέπει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα φθάσει ή και θα ξεπεράσει το 1,5% του ΑΕΠ. Που στηρίζει αυτή την πρόβλεψη; Στο ότι για το 2012 το πρωτογενές έλλειμμα υπολογίζεται ότι θα φθάσει στο -1,2 με -1,4%, ενώ προϋπολογιζόταν στο -1,5% του ΑΕΠ. Δηλαδή θα έχει μειωθεί κατά 2,5 δις, από 4,8 δις το 2011 σε 2,3 δις το 2012. Αυτό σημαίνει, πάντα για την κυβέρνηση, ότι είναι δυνατόν το 2013 να έχουμε όχι έλλειμμα αλλά πρωτογενές πλεόνασμα, αν βέβαια εφαρμοστεί πιστά το πρόγραμμα της Τρόικας — ένα πρόγραμμα που ακόμα και οι ανεγκέφαλοι βάρβαροι του ΔΝΤ θεωρούν ότι είναι λάθος, δηλαδή για πέταμα.
Αυτός ο υπολογισμός του πρωτογενούς ελλείμματος για το 2012 είναι πλαστός, γιατί δεν λαμβάνει υπόψη το ληξιπρόθεσμο χρέος (δηλαδή τα φέσια) του δημοσίου προς ιδιώτες και επιχειρήσεις. Αυτό υπολογίζεται ότι στα τέλη Νοέμβρη του 2012 έφθανε τα 9,3 δις, ενώ το 2011 ήταν 6,7 δις. Η αύξηση είναι 2,6 δις, δηλαδή όση και η «βελτίωση» του πρωτογενούς ελλείμματος για το 2012, πάνω στην οποία στηρίζει η κυβέρνηση την αισιοδοξία της για πρωτογενές πλεόνασμα για το 2013.
Δεύτερον, αυτό που «ξεχνά» η κυβέρνηση είναι ότι το πρωτογενές πλεόνασμα (ακόμη κι αν υπάρξει) είναι ένας τριτεύων δείκτης, που όπως συμβαίνει συνήθως στην αστική μυθολογία, απομονώνεται, ξεχωρίζει και επισκιάζει όλους τους άλλους μόνο και μόνο για να βελτιωθεί η εικόνα της εκάστοτε κυβέρνησης. Τέτοιο ρόλο είχαν παίξει παλιότερα άλλοι δείκτες π.χ. ο πληθωρισμός κ.α. Το σημαντικό δεν είναι το πρωτογενές πλεόνασμα αλλά, τουλάχιστον όσον αφορά τα δημοσιονομικά, το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού και το δημόσιο χρέος. Και ακόμη περισσότερο, οι σημαντικοί οικονομικοί δείκτες δεν είναι καν ο κρατικός προϋπολογισμός και τα κρατικά χρέη, αλλά η πορεία της πραγματικής οικονομίας και οι ίδιοι οι άνθρωποι. Και εδώ τα πράγματα είναι εντελώς αντίθετα από τη μυθολογία της κυβέρνησης, απ’ ό,τι υποστηρίζει ανερυθρίαστα.
Ακόμη κι έτσι, το αν θα υπάρξει ή όχι πρωτογενές πλεόνασμα το 2013, θα εξαρτηθεί από την πορεία της πραγματικής οικονομίας. Η κυβέρνηση στηρίζει τον μύθο της επικείμενης ανάπτυξης στην αύξηση (προβλέπεται 10% για το 2013) του τουρισμού, στην επανέναρξη των δημοσίων έργων, στην αύξηση της ρευστότητας στην αγορά (αφού θα επιτευχθεί η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με τα 26 δις από την Ευρώπη), στην απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων (ΕΣΠΑ) και στις ξένες επενδύσεις. Αλλά όλα αυτά είτε δεν είναι σημαντικά, είτε δεν πρόκειται να γίνουν. Μια αύξηση του τουρισμού (αμφίβολη ούτως ή άλλως), ακόμη και αν πραγματοποιηθεί, δεν αλλάζει τίποτα και το ίδιο ισχύει και για το ΕΣΠΑ (ακόμα και αν βελτιωθεί η απορρόφηση των κονδυλίων, πράγμα απίθανο) και για την επανέναρξη των δημόσιων έργων (εξάλλου οι μεγαλοεργολάβοι θέλουν δωρεάν χρήμα για να ξεκινήσουν και στηρίζονται στην αύξηση των… εσόδων από τα διόδια). Όσον αφορά την αύξηση της ρευστότητας στην αγορά, επειδή οι τράπεζες θα ανακεφαλαιοποιηθούν, πρόκειται μάλλον για αστείο. Οι τράπεζες έχουν πλήρως χρεοκοπήσει και την ίδια στιγμή μόνο η αύξηση των επισφαλών δανείων τους για το 2012 ξεπερνά το ποσό της ανακεφαλαιοποίησής τους! Με απλά λόγια, θέλουν επειγόντως άλλη μια ανακεφαλαιοποίηση, καθώς και μια άλλη ανακεφαλαιοποίηση (πολύ μεγαλύτερη αυτή την φορά) το 2013 για να αντιμετωπίσουν τη νέα και σίγουρη αύξηση των επισφαλών δανείων τους προς ιδιώτες και επιχειρηματίες μέσα στο 2013.
Τέλος, όσον αφορά τις περιβόητες ξένες επενδύσεις, πρόκειται για παραμύθι που όμοιά του μπορούν να υφαίνονται μόνο στις νύχτες της ερήμου του Κατάρ. Καμία ξένη επένδυση πουθενά στον κόσμο και στην ιστορία του καπιταλισμού δεν έχει γίνει αν δεν υπάρχει πρώτα μια εγχώρια ανάπτυξη της οικονομίας. Οι ξένοι καπιταλιστές δεν θέλουν απλώς να αρμέξουν και να λεηλατήσουν, θέλουν και σίγουρες και αναπτυσσόμενες αγορές — και η ελληνική εγχώρια κατανάλωση όχι μόνο δεν θα αυξάνει αλλά θα μειώνεται στο προσεχές μέλλον.
Το 2013 προβλέπεται παγκόσμια μια ελαφρά συνολικά βελτίωση της ανάπτυξης (3,2 από 2,9% το 2012) και συνέχιση της ύφεσης στην Ευρωζώνη (-0,3% έναντι -0,5% το 2012). Για τον ελληνικό καπιταλισμό, προβλέπεται η μείωση του ΑΕΠ το 2012 να ξεπεράσει το 7% (πιθανόν και το 7,5%), ενώ για το 2013 η Τράπεζα της Ελλάδας (που συμμετέχει στον μύθο της επικείμενης «ανάπτυξης») προβλέπει περαιτέρω μείωση του ΑΕΠ κατά 4,2-4,5%. Αν λάβουμε υπόψη μας τι προέβλεπε η Τράπεζα της Ελλάδας για το 2012, τότε με σιγουριά μπορούμε να πούμε ότι η μείωση για το 2013 θα είναι ακόμη μεγαλύτερη — και σ’ αυτό συνηγορούν και τα ακόμη σκληρότερα μέτρα του Μνημονίου 3, που θα επιφέρουν ακόμη μεγαλύτερη μείωση της κατανάλωσης απ’ ό,τι τα Μνημόνια 1 και 2.
Έτσι, για το 2013, με συνέχιση της ύφεσης στην Ευρωζώνη, με μια μείωση του ελληνικού ΑΕΠ περίπου όσο η φετινή, με την ανεργία στο 30% (η ΓΣΕΕ προβλέπει 34-35%), με τα χρέη όλων προς όλους να αυξάνουν (όχι μόνο το δημόσιο χρέος αλλά και το χρέος του δημοσίου προς τους ιδιώτες, τα χρέη των ιδιωτών προς τους ιδιώτες —ένα τμήμα τους είναι τα δεδουλευμένα που χρωστούν οι εργοδότες στους εργαζόμενους—, τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το δημόσιο που ξεπερνούν τα 56 δις κ.α.) και την ελληνική καπιταλιστική οικονομία όχι να καταρρέει απλώς αλλά να εξαρθρώνεται, η διατήρηση των φορολογικών εσόδων στο ίδιο ύψος με πέρυσι και συνεπώς η δημοσιονομική «εξυγίανση» και το πρωτογενές πλεόνασμα του Στουρνάρα θα ήταν ένα κακόγουστο αστείο, αν δεν αποκάλυπτε την ηλιθιότητα, την σκληρότητα και την εγκληματικότητα αυτών που θέλουν να μας σώσουν.
EΡΓΑΤΙΚΗ ΠΑΛΗ – Φεβρουάριος 2013