H Aπειλή του Πολέμου: Από την αποσταθεροποίηση της Συρίας, στον ελληνο-τουρκικό ανταγωνισμό – Η στάση των Επαναστατών Μαρξιστών (εισήγηση της ΟΚΔΕ στο Φεστιβάλ της Lutte Ouvrière)
Παρουσίαση/Εισήγηση της Ο.Κ.Δ.Ε. σε εκδήλωση στο Ετήσιο Φεστιβάλ της Lutte Ouvrière (Εργατική Πάλη) στη Γαλλία – Ιούνιος 2017
Η απειλή του Πολέμου: Από την αποσταθεροποίηση της Συρίας στον ελληνο-τουρκικό ανταγωνισμό – Η στάση των επαναστατών μαρξιστών
–
1) Καπιταλιστική κρίση και παγκόσμιοι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί
–
Α) Οικονομικοί συσχετισμοί παλαιών ιμπεριαλιστικών κέντρων και BRICS
Οι οικονομίες των παλαιών ιμπεριαλιστικών κέντρων (Η.Π.Α., Ιαπωνία, Ε.Ε.) δεν έχουν κατορθώσει να ξεπεράσουν την κρίση μετά το κραχ του 2007-2009. Σχεδόν δέκα χρόνια αργότερα δεν έχουν καταφέρει ακόμη να παρουσιάσουν μία αξιόλογη περίοδο ανάκαμψης, κάτι που συμβαίνει πρώτη φορά τα τελευταία 45 χρόνια του μακρού κύματος κάμψης. Επιπλέον, η οικονομική κρίση επεκτείνεται και επιβραδύνει όλες τις αναδυόμενες οικονομίες, με σχετική εξαίρεση την Κίνα.
Ο αμερικανικός καπιταλισμός είναι καταχρεωμένος. Το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος αθροιστικά βρίσκεται στο 400% του Α.Ε.Π., πολύ μεγαλύτερο από το 300% του Α.Ε.Π, κατά την κρίση του Μεσοπολέμου. Η διαχείριση της κρίσης με την πολιτική της “ποσοτικής χαλάρωσης”, που ακολουθεί η FED, αφενός απέτυχε, αφετέρου έχει φτάσει στα όρια. Όμως, η αντιστροφή της, δηλαδή μία αύξηση των επιτοκίων, είναι πολύ ή εξίσου δύσκολη.
Ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός βυθίζεται σε βαθιά κρίση. Η Ευρωζώνη μέχρι το 2016 δεν είχε αναπληρώσει την πτώση του ΑΕΠ από το 2009. Οι παραγωγικές επενδύσεις έχουν αποτελματωθεί. Οι μισές χώρες της Ευρωζώνης είναι χρεοκοπημένες, σε προγράμματα διάσωσής ή στα πρόθυρα να ενταχθούν. Ο τραπεζικός της τομέας είναι ουσιαστικά χρεοκοπημένος, απαιτώντας συνεχώς προγράμματα στήριξης της ΕΚΤ, για να συνεχίζει να λειτουργεί. Όσες πολιτικές (μνημόνια, ενίσχυση των τραπεζών, ποσοτική χαλάρωση) ακολουθήθηκαν απέτυχαν να λύσουν την κρίση. Ταυτόχρονα, η πίεση που δέχεται από τους ανταγωνιστές της είναι τεράστια. Η συνοχή της Ε.Ε τραντάζεται εξαιρετικά και βρίσκεται σε μία διαλυτική κρίση, καθώς η Μεγάλη Βρετανία αποχώρησε, ενώ οι αστικές τάξεις της Ιταλίας, της Γαλλίας ακόμα και της Γερμανίας προβληματίζονται για την δυνατότητα να διατηρηθεί το ευρώ, λοξοκοιτάν στην επιστροφή στα εθνικά νομίσματα. Επιπλεόν, τα διάφορα σχέδια για μία Ε.Ε πολλών ταχυτήτων, δηλαδή μία Ε.Ε, είναι αβέβαιο, εάν μπορούν να εφαρμοστούν.
Η κινέζική καπιταλιστική οικονομία παρά τους μειωμένους συγκριτικά με το παρελθόν ρυθμούς ανάπτυξης της, καλπάζει, με ετήσια αύξηση 6,5% του Α.Ε.Π, προς την ανάδειξή στην πρώτη παγκοσμίως σε μέγεθος οικονομία. Αναπτύσσει κλάδους που είναι ευθέως ανταγωνιστικοί με τους βασικούς κλάδων των οικονομιών των ιμπεριαλιστικών χωρών, ενώ πλέον εξαγοράζει δυτικές επιχειρήσεις κολοσσούς, όπως η Syngenta. Το 2014, οι συνολικές εξαγωγές κινέζικων κεφαλαίων ανήλθαν στα 120 δις, ξεπερνώντας τις εισαγωγές ξένων κεφαλαίων και υποσκελίζοντας τις αντίστοιχες της Γερμανίας και Ιαπωνίας, υπολειπόμενες μόνο των αμερικάνικών. Θέτει σε εφαρμογή μεγαλεπήβολα σχέδια, όπως ο “Δρόμος του Μεταξιού”, ο οποίος εμπλέκει όλες τις ηπείρους πλην της Αμερικής και ο οποίος συνιστά επανασχεδιασμό των δρόμων του παγκόσμιου εμπορίου και συνεπώς επανασχεδιασμό της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας. Τέλος, έχει αρχίσει να λειτουργεί η εναλλακτική Παγκόσμια Τράπεζα, την οποία σχεδίασε από κοινού με τις άλλες BRICS.
Η αλματώδης ανάπτυξη της οικονομίας της Κίνας συνοδεύεται και ακολουθείται από την ανάπτυξη της ινδικής οικονομίας. Έτσι, όλο το βάρος και το κέντρο της παγκόσμιας οικονομίας μετατοπίζεται στην Ανατολή.
–
Β) Η απάντηση του αμερικάνικου Ιμπεριαλισμού και της Ε.Ε. Η εξαγγελίες Τραμπ
Οι οικονομίες των παλαιών ιμπεριαλιστικών κέντρων περιθωριοποιούνται προς όφελος των αναδυόμενων οικονομιών και των BRICS. Όλες οι ισορροπίες και οι σταθερές του μεταπολεμικού και μεταψυχροπολεμικού κόσμου κλονίζονται συθέμελα. Η παγκόσμια αγορά και το ιμπεριαλιστικό σύστημα, ιδιαίτερα μέσα στην κρίση δεν είναι δυνατόν να ανεχθεί και να αντέξει τέτοιες ανισορροπίες. Δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν δύο ηγέτιδες δυνάμεις στην παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, δεν μπορεί να υπάρχει ένας πολυπολικός κόσμος τουλάχιστον μακροπρόθεσμα. Το ιμπεριαλιστικό/καπιταλιστικό σύστημα απαιτεί μία σαφή οικονομική, πολιτική και στρατιωτική ιεραρχία, όχι απλώς ως προϋπόθεση για την έξοδο από την κρίση, αλλά και για την όποια συγκράτηση/διαχείρισή της.
Οι Η.Π.Α δεν συνθηκολογούν μπροστά στην οικονομική τους περιθωριοποίηση. Στρέφονται σε πιο επιθετικές οικονομικές πολιτικές και σε λύσεις πιο στρατιωτικο-πολιτικού χαρακτήρα. Κατά την οκταετία Ομπάμα τα βασικά στοιχεία της πολιτικής του αμερικανικού ιμπεριαλισμού ήταν τα εξής:
α) Η TTIP και η TTP ως προσπάθεια ενσωμάτωσης των δύο αντίπαλων ιμπεριαλισμών Ε.Ε. και Ιαπωνίας. Προσπάθεια για δημιουργία με αυτές ενός μπλοκ δυνάμεων, της λεγόμενης Δύσης, με σκοπό την ασφυξία/περιθωριοποίηση των αναδυόμενων οικονομιών.
β) Χτύπημα της Ρωσίας, καθώς αποτελεί την πλέον ικανή στρατιωτικά δύναμη των BRICS. Προσπάθεια για απόσπασή προς όφελος της Ε.Ε και του ΝΑΤΟ των χωρών της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και γενικότερα όλου του χώρου της πρώην ΕΣΣΔ. Αιχμή του δόρατος της προσπάθειας αυτής η υποστήριξη του φασιστικού πραξικοπήματος στην Ουκρανία. Επιπλέον, η ανοιχτή σύγκρουση στην Μέση Ανατολή/Συρία, που αποτελεί την σημαντικότερη παγκοσμίως αντιπαράθεση. Τέλος, αμφισβήτηση και ένταση ακόμα και στην Σαχαλινή.
γ) Εκμετάλλευση των αδυναμιών των λαϊκών επαναστάσεων της Αραβικής άνοιξης για ανάδειξη φιλοδυτικών και φιλοαμερικανικών καθεστώτων, ώστε να ελεγχθεί η Μέση Ανατολή. Κυρίως, επιχειρήθηκε μέσω της χρηματοδότησης και εξοπλισμού των ποικιλόμορφων αντιπολιτεύσεων, αλλά με την οργάνωση και την στήριξη δικτατοριών, όπως στην Αίγυπτο.
δ) Γιγάντια συγκέντρωση δυνάμεων τακτικών και στρατηγικών δυνάμεων στην Νότια Σινική Θάλλασα, στην χερσόνησο της Κορέας, και ευρύτερα στην Νοτιανατολική Ασία. Εξ ου και η συνεχής προπαγάνδα για τα δήθεν επικίνδυνα πυρηνικά όπλα του Κιμ-Γιονγκ-Ουν. Το 60% του αμερικανικού στόλου περιπλέει πλέον τον Ειρηνικό.
ε) Πόλεμοι δια αντιπροσώπων στην Αφρική, για την ανακοπή της κινέζικής διείσδυσης. Επιπλέον, Υπήρχε συνεχής εμπλοκή του γαλλικού ιμπεριαλισμού, για τα ίδια αλλά και τα γενικότερα συμφέροντα του Δυτικού Μπλοκ. (Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Μάλι, κ.α.).
στ) Προσπάθεια για ανάκτηση του ελέγχου στην Λατινική Αμερική, δια μέσου οργάνωσης Μάινταν-πορτοκαλι επαναστάσεων. Σημαντικότερο μεταξύ άλλων, το πραξικόπημα-σκηνοθετημένη επανάσταση που εκτυλίσσεται στην Βενεζουέλα, ενάντια στο μπολιβαριανό καθεστώς/επανάσταση.
ζ) Συγκρατημένος ανταγωνισμός με την Ε.Ε και ιδιαίτερα την Γερμανία. Χαρακτηριστικά, τα θηριώδη πρόστιμα στην Volkswagen και Deutche Bank και οι αποκαλύψεις για την πραγματική οικονομική κατάσταση της τελευταίας.
Ο Τράμπ ανακήρυξε την τροποποίηση ή την εισαγωγή των εξής πολιτικών:
α) Σταμάτημα της πολιτικής της εμπορικής και οικονομικής παγκοσμιοποίησης. Πάγωμα ή αναδιαπραγμάτευση όλων των συμφωνιών, κυρίως της TTP και της TTIP. Διακήρυξη της έναρξης μία προστατευτικής οικονομικής και βιομηχανικής πολιτικής.
β) Ανοιχτή αδιαφορία για την συνοχή της Ε.Ε, εντατικός εμπορικός και οικονομικός ανταγωνισμός ή πόλεμος ενάντια της.
γ) Μείωση ή ρεγουλάρισμα της αντιπαράθεσης με την Ρωσία και προσπάθεια προσεταιρισμού της.
δ) Ανάδειξη ως κύριου εχθρού των Η.Π.Α την κινέζική οικονομία. Ένταση της οικονομικής και πολιτικής-στρατιωτικής διαμάχης με την Κίνα.
ε) Γενικευμένη χρήση του στρατιωτικού δυναμικού των Η.Π.Α. Αύξηση 10% του ήδη τεράστιου στρατιωτικού προυπολογισμού των Η.Π.Α. ύψους 611 δις το 2016.
Η εκλογή Τράμπ αναδεικνύει/συμπυκνώνει την αποτυχία όλων των προηγούμενων πολιτικών της τελευταίας εικοσιπενταετίας του Αμερικάνικου Ιμπεριαλισμού (Νεοφιλελευθερισμός, Νέα Τάξη Πραγμάτων, Παγκοσμιοποίηση). Όμως, η τροποποίηση των έως τώρα πολιτικών είναι εξαιρετικά δύσκολη, όπως και η εφαρμογή οποιασδήποτε νέας πολιτικής. Σε κάθε περίπτωση, η μοναδική διέξοδος του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, και ακολουθώντας από απόσταση, του ευρωπαϊκού και ιαπωνικού ιμπεριαλισμού, είναι η στρατιωτική οδός. Η προσπάθεια αυτών των δυνάμεων να διατηρήσουν την οικονομική τους κυριαρχία απειλεί με εξάπλωση του πολέμου παγκοσμίως. Πλέον, οι λαοί του κόσμου κινδυνεύουν όχι απλώς από μεμονωμένους ή δια αντιπροσώπων πολέμους, αλλά από μεγάλους περιφερειακών πολέμων, όπως αυτός της Μέσης Ανατολή/Συρίας, γενικευμένους πολέμους, ακόμη και με τον πυρηνικό όλεθρο. Οι δυνάμεις αυτές, που πυρπολούν μανιασμένες τον πλανήτη, εκπροσωπούν το πιο άμεσο κίνδυνο για το παγκόσμιο εργατικό κίνημα. Ζοφερό παράδειγμα είναι η κατάσταση στην Μ. Ανατολή/Συρία. Αποτελεί μία προειδοποίηση για την όλη την ανθρωπότητα, ένα παράδειγμα για το μέλλον όλων των περιοχών του πλανήτη, όπου θα διασταυρωθούν τα παλαιά ιμπεριαλιστικά κέντρα με τις αναδυόμενες οικονομίες.
–
2) Η διαμάχη στην Μέση Ανατολή και ιδιαίτερα στην Συρία
–
Α) Γενικά συμπεράσματα για την περιοχή
Η κατάσταση στην Μέση Ανατολή χαρακτηρίζεται από ένα τεράστιο γεωπολιτικό χάος, από την διάλυση κρατών (Ιράκ, Συρία, εμφύλιος στην Υεμένη και πιθανόν στον Κατάρ ενώ ευρύτερα η διάλυση αφορά Αφγανιστάν και Λιβύη) και από την εξάπλωση των παντός είδους σκοταδιστικών ένοπλων φατριών και ομάδων. Επιπλέον, από την ανοιχτή ή συγκαλυμμένη πολιτική και στρατιωτική παρέμβαση σχεδόν όλων των μεγάλων δυνάμεων (Η.Π.Α., Ε.Ε., Ρωσίας, Κίνας) και όλων των περιφερειακών δυνάμεων (Σαουδικής Αραβίας, Τουρκίας, Ιράν και πιο έμμεσα της Αιγύπτου). Ακόμη, επικρατεί μία τεράστια ανθρωπιστική και προσφυγική κρίση, μία καταστροφική ερήμωση αστικών ιστών και υποδομών, μία διάλυση οποιασδήποτε ομαλής οικονομικής λειτουργείας, ένας ξεπεσμός της καπιταλιστικής οικονομίας στην περιοχή σε ληστρική οικονομία και μία λουμπενοποίηση όλων των κοινωνικών τάξεων και στρωμάτων.
Αυτή η τεράστια Μαύρη Τρύπα έχει ως κέντρο τον πόλεμο στην Συρία και το Ιράκ και εξαπλώνεται διαλύοντας κάθε σταθερότητα στην περιοχή. Έχει διαβρώσει την Τουρκία μέσω του εμφυλίου πολέμου του κουρδικού λαού με τον τούρκικο κράτος, έχει εξαπλωθεί στον εμφύλιο στην Υεμένη, στην κρίση στο Κατάρ, ενώ με την μορφή των τυφλών επιθέσεων του ISIS εκτείνεται από την Τεχεράνη έως τις ευρωπαϊκές πόλεις και τις ακτές της βόρειας Αφρικής. Επιπλέον, καμία απολύτως σταθεροποίηση, καμία επαναφορά σε οποιαδήποτε κατάσταση ομαλότητας δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα. Πόσο μάλλον, όταν υπάρχει πλήρης ανικανότητα να σταθεροποιηθούν ορισμένες συμμαχίες ή ορισμένα αποτελέσματα για κάποιες από τις εμπόλεμες πλευρές.
Τελος, υπάρχει μία βαθιά αδυναμία του εργατικού κινήματος της περιοχής και του παγκόσμιου να επιβάλλει τις δικές του λύσεις. Μόνο γεγονότα παρόμοιου μεγέθους με την Οκτωβριανή επανάσταση θα μπορούσαν να δώσουν προοπτική στην Μέση Ανατολή και να την λυτρώσουν από τον συνεχή πόλεμο και το γεωπολιτικό χάος, όπως ακριβώς ο Κόκκινος Στρατός και η νεαρή σοβιετική εξουσία είχε αναμορφώσει όλο τον χάρτη της Ευρασίας, μετά τον Α’ Π.Π. Μοναδική φωτεινή εξαίρεση είναι η εξέγερση ανεξαρτητοποίησης των Κουρδών, ελεγχόμενη σε ένα σημαντικό μέρος από αριστερές δυνάμεις.
Η αποσταθεροποίηση της περιοχής πάτησε αρχικά πάνω στη αντιφατική δυναμική της Αραβικής Επανάστασης: Αρκετά ισχυρή, ώστε να γκρεμίσει σιδερόφρακτες δικτατορίες, όπως του Καντάφι, του Μπεν Αλί και του Μουμπάρακ, αδύναμη πολιτικά να κατοχυρώσει τις νίκες της και να προετοιμάσει νέες. Ακόμα σημαντικότερο, πριν την Αραβική Άνοιξη, είχε προηγηθεί μία δεκαετία εφαρμογής του “Πολέμου ενάντια στην Τρομοκρατία”. Η νεο-αποικιοκρατική αυτή πολιτική απέτυχε παταγωδώς: Στα τέλη του 19ου αιώνα η Μεγάλη Βρετανία κυβερνούσε σταθερά 300 εκατομμύρια Ινδούς με την συνδρομή μόνο 70 χιλιάδων στρατιωτών. Στην αυγή του 21ου αιώνα, μεταξύ 2003 και 2010, οι ΗΠΑ είχαν 120-200 χιλιάδες στρατιώτες σε μία χώρα 40 περίπου εκατομμυρίων, όπως το Ιράκ, χωρίς να καταφέρουν ποτέ να το ελέγξουν. Η αποτυχία αυτή είναι διπλή απόδειξη αφενός της ιστορικής αδυναμίας του ιμπεριαλιστικού συστήματος και συγκεκριμένα του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού και αφετέρου της παρακμής του, καθώς ο καταστρεπτική αυτή πολιτική καθόρισε την σημερινή κατάσταση της Μέσης Ανατολής.
Συγκεκριμένα, στην Συρία, οι αμερικάνοι ιμπεριαλιστές, και ακολούθως οι ευρωπαίοι, επενέβησαν μετά το ξέσπασμα της επανάστασης, όπως και σε άλλες χώρες, επιχειρώντας να στήσουν ένα δυτικόφιλο καθεστώς, υποστηρίζοντας ένα αχταρμά αντιπολιτευόμενων με όπλα και χρήματα, από κοσμικές ομάδες μέχρι τζιχαντιστικές ομάδες, μεταξύ των οποίων ο ISIS. Η ευθύνη για την ισχυροποίηση σκοταδιστικών δυνάμεων στην περιοχή βαραίνει τους ιμπεριαλιστές αυτούς, όσο και αν υποκρίνονται τους διαφωτιστές και τους διαφωτισμένους. Η ματαίωση και ήττα των σχεδίων τους θα είναι μία ανάσα για την περιοχή και από αυτή την άποψη.
Οι επεμβάσεις τους αυτές τους έφεραν σε αντίθεση με τα συμφέροντα της Ρωσίας στην περιοχή αλλά και με τα σχέδια περιφερειακών δυνάμεων, μετατρέποντας την σε μία σύγκρουση παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Επιπλέον, η στήριξη της Ρωσίας στο καθεστώς Άσαντ, που είχε ξεκινήσει εσωτερικό πόλεμο ενάντια στην επανάσταση του συριακού λαού, η επέμβαση του σιίτικου τόξου του Ιράν και της Χεζμπολάχ και του σουνιτικού τόξου της Τουρκίας, της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ, αλλοίωσαν και κατέστρεψαν τον χαρακτήρα της Αραβικής άνοιξης στην Συρία, εκφυλίζοντάς την σε θρησκευτική-πολιτική διαμάχη.
–
Β) Τρέχουσα κατάσταση στην Μ. Ανατολή/Συρία
Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Άσαντ και αντιπολίτευσης στο Καζακστάν υπό την αιγίδα Ρωσίας, Ιράν, Τουρκίας, και την αναγνώριση του Ο.Η.Ε συνεχίζονται, εντούτοις είναι πολύ δύσκολο να οδηγήσουν στην λήξη του συριακού εμφυλίου πολέμου.
Οι συχετισμοί μεταξύ των διαφόρων δυνάμεις και οι επιδιώξεις τους έχουν ως εξής:
α) Το καθεστώς Άσαντ επιτυγχάνει στρατιωτικές νίκες, με την στρατιωτική υποστήριξη της Ρωσίας και την συνδρομή μονάδων από το Ιράν και την Χεζμπολάχ του Λιβάνου. Τελευταία του επιτυχία η κατάληψη του Χαλεπιού, δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της περιοχής, οικονομικό κέντρο της Συρίας πρίν τον πόλεμο. Η πλήρης ανακατάληψη του στα τέλη του 2016 δεν μπορεί να θεωρηθεί θετική εξέλιξη για την παγκόσμια ταξική πάλη, καθώς ήταν το κέντρο της λαϊκής επανάστασης στην Συρία και σηματοδοτεί την οριστική της ήττα.
β) Η επέμβαση της Ρωσίας, για την οποία η επιβίωση του Άσαντ σήμαινε διατήρηση της οικονομικής, πολιτικής και στρατιωτικής της παρουσίας στην Μέση Ανατολή και ανατολική Μεσόγειο, ήταν καθοριστική για τις ανωτέρω επιτυχίες, ενώ η συνολική επιρροή της Ρωσίας στην περιοχή φαίνεται να διαφυλάσσεται, αν όχι να ισχυροποιείται. Η στατιωτική της εμπλοκή είναι ιδιαίτερα μεγάλη, καθώς το μοναδικό της αεροπλανοφόρο, “Κουζνέτσοφ”, συμμετέχει στις επιχειρήσεις στην Μεσόγειο, ενώ έχει στείλει στρατιωτικούς συμβούλους, ειδικές δυνάμεις, αεροπλάνα, πυραυλικά συστήματα S-300 και άλλο βαρύ οπλισμό στην Συρία. Ακόμα, από την Μεσόγειο έχει διαπλεύσει και το μοναδικό Κινέζικο αεροπλανοφόρο μέσα στο 2016.
γ) Σε αντίθεση με την Ρωσία, τα σχέδια των δυτικών και ιδιαίτερα του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού αποτυγχάνουν το ένα μετά το άλλο. Όλες οι επεμβάσεις του έχουν χαρακτήρα ανατροπής των παλαιών ισορροπιών, αποσταθεροποίησης και καταστροφής. Με το πρόσχημα της καταπολέμησης του ΙSIS, επιχειρεί να ξεριζώσει την επιρροή της Ρωσίας στην περιοχή. Αρνείται να δεσμεύσει χερσαίες δυνάμεις, καθώς και κοστίζουν οικονομικά και πολιτικά και καθώς έχει θέσει σε προτεραιότητα το μέτωπο της Κίνας. Συνεχίζει με αεροπορικούς βομβαρδισμούς και την προσπάθεια να διεξάγει τον πόλεμο μέσω αντιπροσώπων, χρηματοδοτώντας τυχάρπαστα πότε την μία και πότε την άλλη ομάδα, έθνος ή κράτος. Οι δε ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές, παρά την συμμετοχή στους βομβαρδισμούς, δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν μία χερσαία στρατιωτική επέμβαση.
δ) Οι Κούρδοι της Συρίας (PYD, Κουρδικό Κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης), οι πολιτοφυλακές των YPG (Κομπάνι), οι αντάρτες Κούρδοι στο όρος Καντιλ του P.K.K στο Βόρειο Ιράκ και το PKK ενισχύθηκαν ως αποτέλεσμα της αποδυνάμωσης της κυβέρνησης του Ιράκ και της Συρίας. Έχουν δημιουργήσει μία ζώνη υπό τον έλεγχό τους από την Αλεξανδρέττα έως και το βόρειο Ιράκ. Στηρίζονται από τους Αμερικάνους ευκαιριακά για την αναχαίτιση του Ισλαμικού κράτους, για τον εκβιασμό της Τουρκίας και ενάντια στον Άσαντ. Στο εσωτερικό της Τουρκίας μαίνεται η κουρδική εξέγερση, δίνοντας μία ιστορική ευκαιρία για συγκρότηση ανεξάρτητου κουρδικού κράτους. Ταυτόχρονα όμως, δεν τους εντάσσουν στις συνομιλίες στο ειρήνευσης στο Καζακστάν και κανένας δεν τους επιθυμεί στον μεταπολεμικό χάρτη, αν και οι Κούρδοι του βόρειου Ιράκ βαδίζουν προς την διεξαγωγή δημοψηφίσματος ανεξαρτησίας στις 25/9.
γ) Η Σ.Αραβία και τα εμιράτα του Κόλπου θέλουν να ελέγξουν τις περιοχές των σουνιτών στη Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη ως αντιστάθμισμα της ισχυροποίησης του Ιράν, συμμάχου του Άσαντ και φιλικά προσκείμενου στην Ρωσία. Το τελευταίο θέλει να διατηρήσει τον ελεγχόμενο από αυτό άξονα Ιράν, Βαγδάτη, Δαμασκός, Βηρυτός, εξασφαλίζοντας έξοδο στην Μεσόγειο, ερχόμενο σε αντίθεση έτσι με την Σαουδική Αραβία. Η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο έχει ήδη προκαλέσει τον εμφύλιο και τον λιμό στην Υεμένη, και απειλεί να προκαλέσει σοβαρή κρίση στο Κατάρ.
Πίσω από την αντιπαράθεση μεταξύ των δύο δυνάμεων υπάρχουν γεωστρατηγικά διακυβεύματα παγκοσμίου βεληνεκούς. Η αντιπαράθεση στην Υεμένη αφορά τον έλεγχο του περάσματος Κέρας της Αφρικής-Υεμένη, απ’ όπου περνάει το 20% περίπου του παγκόσμιου εμπορίου. Το δε Ιράν αποτελεί κεντρική λεωφόρο για τον σχεδιαζόμενο Δρόμο του Μεταξιού. EΠίσης, ο ανταγωνισμός των ενεργειακών κολοσσών για τα τεράστια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή.
Σε αυτή την αντιπαράθεση, ο Τραμπ διαλέγει να ενισχύσει με θηριώδη στρατιωτικές συμφωνίες την Σ.Αραβία, ύψους 110 δις, και ξαναβαπτίζει το Ιράν διαβολικό.
ε) Ο ISIS έχει χάσει το 65% των εδαφών που είχε το 2014, αλλά για τα απελευθερωμένα εδάφη δεν έχει καθοριστεί ακόμα το καθεστώς.
Τέλος, φυσικά, η κατάσταση και η θέση της Τουρκίας.
–
3) Ο ρόλος της Τουρκίας
Η Τουρκία γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη ποσοτικά, καθώς οι ρυθμοί μεγέθυνσης του ΑΕΠ προσέγγιζαν το 10% ετησίως μεταξύ 2001-2008, ποιοτικά, καθώς ο δευτερογενής τομέας της συνθέτει το 30% περίπου του ΑΕΠ, καταφέρνoντας να αναρριχηθεί στους G20. Στην βάση αυτής της ανάπτυξης προσπάθησε να αναδειχθεί σε μία περιφερειακή δύναμη της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Η επιτυχία μίας τέτοιας προσπάθειας θα αναδείκνυε την Τουρκία σε έναν υπο-ιμπεριαλισμό της περιοχής. Τα μεγαλεπήβολα, αλλά όχι ανυπόστατα σχέδια της τούρκικης αστικής τάξης και συγκεκριμένα του επιτελείου του Ερντογάν φάνηκε πρόσκαιρα να επιταχύνονται από την ενδυνάμωση των Αδερφών Μουσουλμάνων (Α.Μ), μετά την Αραβική άνοιξη, και την κυβερνητική ανάδειξή τους στην Αίγυπτο. Ο γύρος του θριάμβου, όμως, που έκανε ο Ερντογάν, με επισκέψεις σε σειρά αραβικών χωρών, για την στήριξη των Α.Μ, κατέληξε γρήγορα φιάσκο. Από το όραμα μίας μουσουλμανικής αγοράς ελεγχόμενης από την ίδια, από το Δόγμα Νταβούτοβλου πλέον, η Τουρκία απειλείται με διαμελισμό, αληθινό σοκ για την τουρκική αστική τάξη.
Αυτή την στιγμή το καθεστώς Ερντογάν βρίσκεται σε βαθιά πολιτική κρίση και επιβιώνει μόνο χάρις στα μέτρα έκτακτης ανάγκης. Το πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016 παρά την αποτυχία του αδυνάτισε περαιτέρω των Ερντογάν, όπως και συνολικά τον κρατικό μηχανισμό. Ενδεικτικό είναι ότι στο δημοψήφισμα για την συνταγματική αναθεώρηση, με το οποίο φιλοδοξεί να μετατραπεί σε απόλυτο κυρίαρχο της Τουρκίας, κέρδισε οριακά χάρις σε εκτεταμένη νοθεία. Η αντίθεση στο καθεστώς υπάρχει τόσο στις νοτιοανατολικές κουρδικές περιοχές, όσο και στα μεγάλα αστικά κέντρα και στα παράλια, στην Άγκυρα, στην Ινσταμπούλ και στην Σμύρνη, όπου κυριάρχησε το ΌΧΙ στο δημοψήφισμα, δηλαδή, στα μεγάλα προλεταριακά κέντρα και στα κέντρα της μεγάλης αστικής τάξης.
Η προσπάθεια να αναδειχθεί σε μία περιφερειακή δύναμη, την έφερε σε σύγκρουση με τις Η.Π.Α, την Ε.Ε. και την Ρωσία. Απέναντι στην Ε.Ε χρησιμοποιεί τον εκβιασμό του προσφυγικού απειλώντας κάθε φορά για άνοιγμα των συνόρων και εκφοβίζει “ότι κανείς Ευρωπαίος δεν θα μπορεί να περπατάει ήσυχος στον δρόμο”, ενώ αρκετές ευρωπαϊκές χώρες (Ολλανδία, Γερμανία) απαγόρευσαν φιλοκυβερνητικές τούρκικες συγκεντρώσεις προ του δημοψηφίσματος.
Με την Ρωσία, μετά την ρήξη του 2015, με την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους, ήρθε πάλι σε μία συνεννόηση, με αποτέλεσμα την αποκατάσταση των οικονομικών σχέσεων. Παρόλαυτά, η εκεχειρία/συνεννόηση παραμένει εύθραυστη και πρόσκαιρη, ιδιαίτερα καθώς η απόσπαση της Τουρκίας από την λεγόμενη Δύση έχει ορισμένα όρια. Η συνεννόηση αυτή είχε ως αποτέλεσμα την ανακωχή της με το καθεστώς Άσαντ, το σταμάτημα της ενίσχυσης της συριακής αντιπολίτευσης. Όσον αφορά τις σχέσεις με τις Η.Π.Α, καμία ευθυγράμμιση δεν μπορεί να υπάρξει, όσο οι τελευταίες εξοπλίζουν τους Κούρδους. Την ίδια στιγμή, η αμερικανοκίνητη δικτατορία του Σίσι της αποστέρησε την συμμαχία με την Αίγυπτο, ιδιαίτερα καθώς είχε επενδύσει στην κυβέρνηση των Αδερφών Μουσουλμάνων.
Το καθεστώς Ερντογάν, πιεσμένο από παντού εξωτερικά και εσωτερικά, βλέποντας να χάνονται κατακτήσεις και επιδιώξεις του τουρκικού καπιταλισμού αντιδρά σπασμωδικά, με κινήσεις τυχοδιωκτικού χαρακτήρα, που συνιστούν κίνδυνο για τους τούρκους εργαζόμενους, μία απειλή ζωής ή θανάτου για τον κουρδικό λαό και απειλή για τους λαούς της περιοχής.
Μέρος των σπασμωδικών ενεργειών είναι η λεγόμενη αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάνης, που στοχεύει κυρίως στα ανατολικά σύνορα (Συρία, Ιράκ) και δευτερευόντως προς τα δυτικά, δηλαδή προς το ελληνικό κράτος και την Κύπρο. Στριμωγμένος, ο Ερντογάν δεν αποκλείεται να επιχειρήσει κάποιο θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο ή ακόμα και μία αντιπαράθεση μεγαλύτερης κλίμακας, πρώτον για εσωτερική κατανάλωση, δεύτερον για την διευθέτηση της μοιρασιάς των πετρελαίων της ανατολικής Μεσογείου και τρίτον για να εκβιάσει τους ιμπεριαλιστές για ανταλλάγματα στην Μέση Ανατολή.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, οι κίνδυνοι γιγαντώνονται για τον εργαζόμενους, τους φτωχούς και την νεολαία στην Ελλάδα, την Τουρκία, την ευρύτερη περιοχή.
–
4) Η θέση της Ελλάδας, ο κίνδυνος του πολέμου και η στάση των Επαναστατών Μαρξιστών
–
Α) Η γεωστρατηγική υποβάθμιση του ελληνικού καπιταλισμού
Ο ελληνικός καπιταλισμός είναι χρεοκοπημένος. Οι παραγωγικοί του κλάδοι έχουν υποστεί καθίζηση ή και εξαφανίζονται. Τα χρέη δημόσια και ιδιωτικά είναι θηριώδη. Το τραπεζικό σύστημα είναι χρεοκοπημένο και σε καθεστώς κεφαλαιακών ελέγχων. Εδώ και 10 σχεδόν χρόνια παραδέρνει σε ύφεση. Υποβαθμίζεται στον παγκόσμιο καταμερισμό της εργασίας και έχει μετατραπεί πλέον σε Αποικία Χρέους, ένα προτεκτοράτο της Ε.Ε.
Τα παραπάνω έχουν μεταφραστεί σε μία γεωστρατηγική υποβάθμιση. Συγκριτικά με την τούρκικη αστική τάξη, τον κύριο ανταγωνιστή της στην ανατολική Μεσόγειο, οι συσχετισμοί έχουν ανατραπεί πλήρως. Το σημερινό ΑΕΠ της Τουρκίας ανέρχεται περίπου στα 720 δις δολάρια και της Ελλάδας στα 180 δις περίπου, δηλαδή το 1/4, ενώ ήδη το 2007 ήταν λίγο λιγότερο από το 1/2 και το 2002 ήταν το 62% του Τουρκικού. Ακόμα, η Ελλάδα έχει χάσει όποια οικονομική διείσδυση διέθετε στα Βαλκάνια, όποια στηρίγματα είχε στον αραβικό κόσμο, κυρίως διαμέσου των πατριαρχείων και των ελληνικών παροικιών και φυσικά την Κύπρο.
Πολιτικά, η ελληνική μπουρζουαζία έχει προσκολληθεί με πρωτοφανή τύφλωση στην καταρρέουσα Ε.Ε. και Ευρώ, θεωρώντας την το κυριότερο στήριγμα της εξουσίας της. Ακόμα, επιμένει αταλάντευτα στην παραμονή της στο δυτικό πλαίσιο και φυσικά στο ΝΑΤΟ. Προσπαθεί να πλασαριστεί στον ρόλο του “πόλου σταθερότητας”, εκμεταλλευόμενη την σχετική κοινωνική νηνεμία στο εσωτερικό της και σε σχέση με την κατάσταση στην υπόλοιπη περιοχή. Επιδιώκει ή καμώνεται πως επιδιώκει, να επιτύχει ορισμένα οικονομικά ανταλλάγματα, κάνοντας τις πιο βρώμικες δουλειές των ιμπεριαλιστών, λυσσώντας να φιλοξενήσει ολοένα και περισσότερες στρατιωτικές μονάδες των Η.Π.Α στην Σούδα, ειδικά καθώς αυτές εγκαταλείπουν το τούρκικο Ιντσιρλικ.
Η εξυπηρέτηση των ιμπεριαλιστών συμβαδίζει με την συμμαχία που έχει συνάψει με τα πιο αντιδραστικά καθεστώτα της περιοχής, το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Επιδιώκει, έτσι, να κατοχυρώσει ένα κομματάκι από τους υδρογονάνθρακες της ευρύτερης ανατολικής Μεσογείου, ή καλύτερα να το προσφέρει ως δώρο στα μεγάλα ιμπεριαλιστικά μονοπώλια. Αυτή είναι η περίφημη διαμάχη για τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (Α.Ο.Ζ.). Εξ ου και η σημασία ορισμένων νησιών του Αιγαίου, το οποίο επιπλέον είναι το πέρασμα για τον στόλο της Ρωσίας στην Μεσόγειο.
Οι κίνδυνοι που προκύπτουν είναι γιγάντιοι. Πρώτον, από την συμμετοχή στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και πολέμους. Η χρήση των βάσεων από το ΝΑΤΟ για τον πόλεμο στην Μέση Ανατολή απειλεί να εμπλέξει τον ελληνικό λαό σε μία σύγκρουση χωρίς τέλος. Δεύτερον, η απειλή ενός θερμού επεισοδίου ή μίας στρατιωτικής αντιπαράθεσης με την Τουρκία είναι υπαρκτή.
Οι επαναστάτες μαρξιστές της Ο.Κ.Δ.Ε. θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι, ώστε να αντιμετωπίσουμε διεθνιστικά, για την υπεράσπιση των συμφέροντα των εργαζομένων της Ελλάδας και της Τουρκίας, για το σταμάτημα των ιμπεριαλιστικών και αστικών πολέμων, για την προώθηση της σοσιαλιστικής επανάστασης.
–
Β) Η στάση των επαναστατών μαρξιστών της Ο.Κ.Δ.Ε
Για τους επαναστάτες μαρξιστές, η πάλη ενάντια στην απειλή του πολέμου και στον ίδιο τον πόλεμο θα πρέπει έχει ως οδηγό τα εξής:
α) Θα πρέπει να καταδεικνύει τον χαρακτήρα του ιμπεριαλιστικού πολέμου και των επεμβάσεων. Θα πρέπει να κατονομάζει ποιες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις επωφελούνται, δηλαδή τον ταξικό και αντιδραστικό χαρακτήρα του πολέμου και ακόμα την καταστροφή που θα προκαλέσει στα λαϊκά στρώματα ανεξαρτήτως νικητή ή ηττημένου. Θα πρέπει να καταπολεμά τις αντιδραστικές θεωρίες και αντιλήψεις, που εξηγούν τον πόλεμο ως σύγκρουση μεταξύ πολιτισμών, θρησκειών ή εθνοτήτων.
β) Θα πρέπει να προωθεί την πάλη για την αποδυνάμωση του ιμπεριαλιστικού κέντρου της Ε.Ε. Αυτό σημαίνει, πάλη για άμεση έξοδο της Ελλάδας από την Ε.Ε και το Ευρώ.
γ) Θα πρέπει να προωθεί στο εσωτερικό της χώρας των μέτρων έκτακτης ανάγκης, που θα εφαρμοστούν σε περίπτωση πολεμικής εμπλοκής. Πρέπει να προειδοποιούμε και να προετοιμάζουμε το εργατικό κίνημα και τον ελληνικό λαό για τις επερχόμενες αντιδημοκρατικές αναδιπλώσεις. Αυτές μπορούν να πάρουν πολλές μορφές από πογκρόμ συλλήψεων ενάντια στις οργανώσεις του εργατικού κινήματος, απλή κήρυξη της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, μερική αναστολή άρθρων του Συντάγματος έως ανοιχτή παρέμβαση του στρατού.
δ) Θα πρέπει να προωθεί την πάλη για έξοδο από την στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ και παύση οποιασδήποτε διμερούς στρατιωτικής συνεργασίας με τις Η.Π.Α και εκδίωξη όλων των ξένων στρατιωτικών βάσεων, για να παύσει οποιαδήποτε αποστολή ελληνικών στρατευμάτων στο εξωτερικό θα πρέπει να ματαιωθεί, για να σπάσει την συμμαχία με το Ισραήλ και την Αίγυπτο.
ε) Θα πρέπει να προωθεί τον διεθνή συντονισμό και ανάπτυξη της αντιιμπεριαλιστκής και αντιπολεμικής πάλης, ώστε να σταματήσουν οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και πόλεμοι στην Μ. Ανατολή.
Ιδιαίτερα, θα πρέπει να συντονιστεί με το εργατικό κίνημα των χωρών της “Δύσης”, των οποίων οι αστικές τάξεις πυρπολούν ασύστολα τον πλανήτη. Το γαλλικό, το γερμανικό, το βρετανικό και το αμερικανικό εργατικό κίνημα φορτώνονται με την μεγαλύτερη ευθύνη, καθώς η ήττα ή η ματαίωση των πολεμικών σχεδίων των δικών τους αστικών τάξεων επείγει σε αυτήν την συγκυρία. Το εργατικό κίνημα της Ελλάδας θα πρέπει να αλληλοϋποστηριχτεί με την αντιπολεμική-ιμπεριαλιστική πάλη στις χώρες αυτές.
ζ) Τέλος, οι επαναστάτες μαρξιστές θα πρέπει να ενισχύουν την αλληλεγγύη στον δίκαιο αγώνα του Κουρδικού λαού για εθνική αυτοδιάθεση. Ιδιαίτερα, θα πρέπει να βοηθήσει, ώστε η εθνική αυτοδιάθεση να πραγματοποιηθεί από ένα κουρδικό κράτος των Εργατών και Αγροτών. Μία τέτοια εξέλιξη θα ήταν πραγματική ανάσα και έμπνευση για την ευρύτερη περιοχή.
Όσον αφορά την απειλή του πολέμου ή «επεισοδίων» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας:
α) Οι επαναστάτες μαρξιστές θα πρέπει να αποκαλύπτουν τον χαρακτήρα οποιασδήποτε σύγκρουσης Ελλάδας-Τουρκίας. Να δείχνουν την επωφελούμενη οικονομική ελίτ και τις αστικές τάξεις των δύο χωρών. Να κατονομάζουν τον πόλεμο άδικο και αντιδραστικό και από τις δύο πλευρές. Να προειδοποιεί για τα δεινά που περιμένουν τους εργαζόμενους και τους φτωχούς, ανεξαρτήτως νικητή η ηττημένου.
β) Να προφυλάσσει το εργατικό κίνημα από την παγίδα της προάσπισης των εθνικών συνόρων, της εθνικής ακεραιότητας, και του στάτους κβο. Η υπεράσπιση του Καστελόριζου, των νησιών του Αιγαίου είναι υπεράσπιση των πετρελαίων της Ανατολικής Μεσογείου προς όφελος της παρασιτικής οικονομικής ελίτ και των ιμπεριαλιστών. Ειδικότερα στην Ελλάδα, η αντιπαράθεση με την Τουρκία σημαίνει συνέχιση των μνημονίων. Όλα τα βάρη του πολέμου, θα προσπαθήσουν να φορτωθούν στους εργαζόμενους, ενώ η ίδια ελίτ, για την οποία ψηφίστηκαν τα μνημόνια, θα γλεντοκοπάει.
γ) Καμία συμμετοχή στην “εθνική ενότητα”, στην “κοινή πολεμική προσπάθεια”. Καμία ανακωχή με τους εργοδότες, τους τραπεζίτες, τους μνημονιακούς. Καμία παύση των αγώνων μας.
δ) Προωθεί τον συντονισμό και την ανάπτυξη των αγώνων με τον τουρκικό λαό. Κοινές συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις, κοινές απεργίες ενάντια στον πόλεμο. Πάλη για ανατροπή των πολεμοκάπηλων κυβερνήσεων και καθεστώτων σε Ελλάδα και Τουρκία. Για την εγκαθίδρυση επαναστατικών εργατικών κυβερνήσεων, που μόνο αυτές μπορούν να εγγυηθούν τους πόθους των λαών για ειρηνικό και ανθρώπινο μέλλον.
