Θέσεις της Κ.Ε. για το 19ο Συνέδριο του ΚΚΕ: η παράσταση «Ο Καραγκιόζης Μεγαλέξανδρος»
Από το 15ο Συνέδριο (1996) στο 19ο Συνέδριο και στην κατάργηση της «επανάστασης κατά στάδια»
Η «στρατηγική» του ΚΚΕ μετά τη σταλινοποίησή του ήταν η «επανάσταση κατά στάδια». Το πρώτο στάδιο θα ήταν η αστικοδημοκρατική επανάσταση και το δεύτερο η σοσιαλιστική επανάσταση. Μετά τη μεταπολεμική ανάπτυξη του παγκόσμιου καπιταλισμού και πολύ περισσότερο του ελληνικού, και ιδίως μετά το 1974, το πρώτο στάδιο δεν ήταν πλέον η αστικοδημοκρατική επανάσταση, αλλά η αντιιμπεριαλιστική αντιμονοπωλιακή επανάσταση. Επιπλέον, στο πρώτο στάδιο υπήρχε πάντα το πρώτο αναγκαίο βήμα, δηλαδή η «αντιιμπεριαλιστική αντιμονοπωλιακή κυβέρνηση», που έλυνε τα χέρια στην ηγεσία του ΚΚΕ να συμμετέχει σε μια «αριστερή» ή «δημοκρατική» κυβέρνηση, που δεν θα υλοποιούσε ούτε καν τα καθήκοντα της αντιιμπεριαλιστικής αντιμονοπωλιακής επανάστασης.
Στο 15ο Συνέδριο, πιθανόν κάτω από την πίεση της κατάρρευσης του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και λόγω της ανάγκης να διαφοροποιηθεί από τον Συνασπισμό (ΣΥΝ), να συγκρατήσει τις δυνάμεις του από τις πρόσφατες διασπάσεις (κομμάτι του ΚΚΕ που έμεινε στον ΣΥΝ αλλά και κομμάτι που έφυγε το 1989 συγκροτώντας το ΝΑΡ – Νέο Αριστερό Ρεύμα) και να καταδικάσει την κυβέρνηση Τζανετάκη και την Οικουμενική, το ΚΚΕ κάνει μια φυγή προς τα εμπρός. Ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των ευρωπαϊκών κομμουνιστικών κομμάτων σοσιαλδημοκρατικοποιούνται ολοκληρωτικά ή διαλύονται σε κεντροαριστερούς συνασπισμούς, το ΚΚΕ καταργεί σιωπηλά την επανάσταση κατά στάδια και τώρα υπάρχει μόνο η «σοσιαλιστική επανάσταση». Ωστόσο, για… τακτικούς λόγους και για… την ωρίμανση της επαναστατικής διαδικασίας, παραμένει το παλιό πρώτο βήμα του πρώτου σταδίου, δηλαδή η «αντιιμπεριαλιστική αντιμονοπωλιακή κυβέρνηση».
Στο 18ο Συνέδριο (2009) διατηρείται η ίδια «στρατηγική», μόνο που τώρα εμφανίζεται η «λαϊκή εξουσία» και η «λαϊκή οικονομία». Αυτοί οι όροι υποδηλώνουν το καθεστώς μετά την επανάσταση αλλά χρησιμοποιούνται ανάλογα με την περίσταση, δηλαδή άλλοτε σημαίνουν πράγματι μια επαναστατική εξουσία και άλλοτε μια απλή αριστερή κυβέρνηση.
Όμως, με τις Θέσεις του 19ου Συνεδρίου αλλάζει ο στόχος: είναι νέτα σκέτα η εργατική εξουσία. Πρόκειται για μια τεράστια «επανάσταση», δυστυχώς μέσα σε μια κουταλιά νερό, γιατί δεν έχει ουσιαστική επίπτωση στη στρατηγική και τακτική του ΚΚΕ.
Με βάση τις Θέσεις του 19ου Συνεδρίου:
α) Ο ελληνικός καπιταλισμός βρίσκεται στη φάση του μονοπωλιακού καπιταλισμού, είναι δηλαδή υπερώριμος για την ανατροπή του. Ένα καλό ερώτημα είναι γιατί αυτός ο ίδιος μονοπωλιακός καπιταλισμός που υπήρχε και πριν το 15ο Συνέδριο δεν ήταν ώριμος για την ανατροπή του;
β) Μπροστά μας λοιπόν υπάρχει μόνο ο στόχος της εργατικής εξουσίας. Κάθε άλλη στρατηγική («επανάσταση κατά στάδια», αντιιμπεριαλιστική αντιμονοπωλιακή κυβέρνηση κ.λπ.) που υιοθετήθηκε στο παρελθόν ήταν απλώς λάθος (λάθος οι συμφωνίες Λιβάνου, Καζέρτας, λάθος και η συμμετοχή στην αστική κυβέρνηση το 1944, όλα λάθος). Αλήθεια, οι τροτσκιστές που τότε είχαν δίκιο απέναντι στο ΚΚΕ ήταν επαναστάτες ή «πράκτορες του Χίτλερ»; Αυτό είναι κάτι που δεν πρόκειται να το απαντήσει το ΚΚΕ, όπως και δεν πρόκειται να απαντήσει πώς γίνεται μια ανατροπή της επαναστατικής στρατηγικής να ονομάζεται απλό λάθος.
γ) Η πάλη για την εργατική εξουσία θα τεθεί πρακτικά όταν θα δημιουργηθεί η ανάλογη επαναστατική κατάσταση στη χώρα μας.
δ) Αυτή η εργατική εξουσία θα είναι η πιο πούρα που έχει εμφανιστεί ποτέ, μια που σ’ αυτήν θα απαγορεύεται ακόμη και στους μικροαστούς η χρησιμοποίηση μισθωτής εργασίας.
Έτσι, το ΚΚΕ καταλήγει ότι:
α) Δεν πρόκειται να συμμετάσχει σε αστική κυβέρνηση, είτε αριστερή είτε οποιαδήποτε άλλη.
β) Πρόκειται να εφαρμόσει τη λεγόμενη Λαϊκή Συμμαχία, δηλαδή τη συμμαχία της εργατικής τάξης με τα καταπιεζόμενα μικροαστικά στρώματα. Όμως, η Λαϊκή Συμμαχία δεν θα περιλαμβάνει (παρά ίσως μόνο οριακά) τα μεσαία-μικροαστικά στρώματα, όπως ίσχυε μέχρι τώρα. Δεύτερον, αυτή η κοινωνική συμμαχία θα είναι μόνο πάνω στο πρόγραμμα του ΚΚΕ. Τρίτον, για την επίτευξή της ίσως να χρειαστούν και συμμαχίες του ΚΚΕ με άλλα κόμματα ή αγωνιστές (η προβληματική του Ενιαίου Μετώπου), ωστόσο αποκλείονται όσοι διαγράφτηκαν ή έφυγαν από το ΚΚΕ ή δεν υιοθετούν το πρόγραμμά του και επιπλέον αυτή η πολιτική συμμαχία δεν πρόκειται ποτέ να εμφανιστεί ως τέτοια σε εκλογές. Με άλλα λόγια, η όποια πολιτική συμμαχία για το ΚΚΕ είναι δυνατή μόνο με τον εαυτό του ή με τα διάφορα παραρτήματά του (ΠΑΜΕ κ.α.).
Το ΚΚΕ μετατρέπεται σε επαναστατικό κόμμα;
Κάθε άλλο παρά αυτό συμβαίνει. Μπορεί να καταργεί την επανάσταση κατά στάδια και να υιοθετεί την εργατική εξουσία αλλά αυτό δεν το κάνει επαναστατικό.
Κατ’ αρχάς, το ΚΚΕ μπορεί να μιλάει για εργατική εξουσία αλλά δεν αναφέρει ούτε μια φορά στο πρόγραμμά του την ανάγκη συντριβής του αστικού κράτους. Αυτό όμως είναι μια από τις βασικές θέσεις που διαχώρισαν τον μπολσεβικισμό από τη σοσιαλδημοκρατία. Με άλλα λόγια, το ΚΚΕ μετατοπίζεται μάλλον στην κλασική σοσιαλδημοκρατία του 1914 και, επειδή αρνείται τη συμμετοχή σε αστική κυβέρνηση, μάλλον στην αριστερή τάση της τότε σοσιαλδημοκρατίας, δηλαδή τον Κάουτσκι. Επιπλέον, η θεώρηση που έχει για τη σχεδιασμένη οικονομία την επομένη της επανάστασης, δηλαδή η πλήρης εθνικοποίηση ακόμη και του πιο μικρού κεφαλαίου, είναι αδύνατο να εφαρμοστεί και ποτέ δεν εφαρμόστηκε από οποιαδήποτε σοσιαλιστική επανάσταση έχει συμβεί μέχρι σήμερα.
Το δεύτερο και πιο σημαντικό: δεν αρκεί να είναι κανένας υπέρ της εργατικής εξουσίας και κατά της «επανάστασης κατά στάδια», αν δεν υιοθετεί ένα επαναστατικό πρόγραμμα, μια επαναστατική στρατηγική και τακτική. Σ’ αυτή την περίπτωση ο στόχος μένει ξεκρέμαστος, δεν γίνεται δηλαδή ένας στρατηγικός στόχος στον οποίο υποτάσσονται όλες οι τακτικές. Όχι μόνο δεν υπάρχει ένα επαναστατικό πρόγραμμα, ένα μεταβατικό πρόγραμμα, αλλά υπάρχει ένα ρεφορμιστικό πρόγραμμα:
α) Στην ανάλυση της ελληνικής κοινωνίας και των εργατικών και λαϊκών αγώνων, αντί για μια ζωντανή ανάλυση της κοινωνίας, παγκόσμιας και ελληνικής, και των κοινωνικών τάξεων, αντί για την παρουσίαση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών, αντί για την ανάπτυξη του εργατικού κινήματος την τελευταία τριετία, υπάρχει μια παράθεση ανούσιων διαπιστώσεων, όπου ο ελληνικός καπιταλισμός βρίσκεται μάλλον σε μια συνηθισμένη κρίση, όπου υπήρξαν βέβαια κάποιοι αγώνες αλλά χωρίς κάτι το ιδιαίτερο, όπου συμβαίνουν κάποιες πολιτικές αλλαγές αλλά όχι κάτι το ιδιαίτερο (π.χ. ο ΣΥΡΙΖΑ αντικαθιστά το ΠΑΣΟΚ). Έτσι, για το ΚΚΕ δεν υπάρχει κολοσσιαία κρίση του ελληνικού καπιταλισμού, της ελληνικής καπιταλιστικής κοινωνίας, ραγδαίες κοινωνικές και πολιτικές μετατοπίσεις, πολιτική κρίση και κρίση της αστικής εξουσίας, ραγδαία άνοδος των εργατικών αγώνων κ.α., αλλά μάλλον μια ενδυνάμωση της αστικής εξουσίας και μια υποχώρηση γενικά του εργατικού κινήματος (που σύμφωνα με το ΚΚΕ εκφράστηκε με την εκλογική υποχώρησή του).
β) Απουσιάζουν οι βασικοί άξονες ενός μεταβατικού προγράμματος, από τα μεταβατικά αιτήματα, την ανάπτυξη των μορφών αυτοοργάνωσης του εργατικού κινήματος μέχρι την προώθηση της ενότητας της εργατικής τάξης και τις κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες της, με άλλα λόγια ένα πρόγραμμα που θα γεφυρώνει τη συνείδηση και τους αγώνες των εργαζομένων, όπως υπάρχουν σήμερα, με τον στόχο της σοσιαλιστικής επανάστασης.
Γιατί αυτή η στροφή του ΚΚΕ και πού θα το οδηγήσει;
Γιατί το ΚΚΕ αποφασίζει τώρα να εγκαταλείψει την «επανάσταση κατά στάδια», να υιοθετήσει τον στόχο της εργατικής εξουσίας, χωρίς όμως να υιοθετήσει ένα επαναστατικό πρόγραμμα; Αυτή πράγματι είναι μια «ερώτηση 1.000.000 δολαρίων». Αναμφίβολα αυτή η αυτογελοιοποίηση αντανακλά τις τραυματικές του εμπειρίες από τις παλιότερες διασπάσεις του, την κατάρρευση του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού» και τη διάλυση της συντριπτικής πλειοψηφίας των κομμουνιστικών κομμάτων σε κεντροαριστερά μορφώματα. Αντανακλά επίσης και τον φόβο του μήπως απορροφηθεί πλήρως από τον ανερχόμενο ΣΥΡΙΖΑ.
Ωστόσο, σήμερα στην ελληνική κοινωνία ανοίγονται δύο δρόμοι: α) ο δρόμος του ρεφορμισμού, της λεγόμενης αριστερής κυβέρνησης που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ και που οδηγεί στην ήττα του εργατικού κινήματος και β) ο δρόμος της σοσιαλιστικής επανάστασης. Το ΚΚΕ δεν θέλει κανέναν από αυτούς τους δύο δρόμους. Δεν θέλει να ριχτεί στη φωτιά της ταξικής πάλης, να αναγνωρίσει ότι είμαστε προ μιας προεπαναστατικής κατάστασης, να εφαρμόσει ένα επαναστατικό πρόγραμμα, να οδηγήσει την εργατική τάξη στη σοσιαλιστική επανάσταση και στη νίκη, γιατί είναι ένα βαθύτατα ρεφορμιστικό κόμμα. Από την άλλη, δεν θέλει πολιτική συμμαχία με άλλα ρεφορμιστικά ή αστικά κόμματα, δεν θέλει να συμμετάσχει σε αστική κυβέρνηση, δεν θέλει να συμπεριφερθεί όπως συμπεριφέρεται ένα ρεφορμιστικό κόμμα.
Αυτό στην πράξη σημαίνει έναν αναχωρητισμό, έναν εγκλεισμό σε μοναστήρι μιας θρησκευτικής σέκτας που επαγγέλλεται την εργατική εξουσία αλλά δεν πρόκειται να κάνει τίποτε για να την πραγματοποιήσει. Έτσι, ή θα σαρωθεί από την εκλογική άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ ή θα σαρωθεί από την άνοδο του επαναστατικού κινήματος. Όπως και να ‘χει, έχει υπογράψει τη θανατική του καταδίκη.
ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΑΛΗ – Ιανουάριος 2013
