Συνεχίζεται η εξέγερση στην Κολομβία
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΛΟΜΒΙΑ ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΡΑΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΤΟΥΚΕ
–
Από την Εργατική Πάλη Ιουλίου-Αυγούστου
–
Η Κολομβία ζει από τις 28 Απρίλη τη μεγαλύτερη κοινωνική εξέγερση των τελευταίων 70 χρόνων. Αφορμή στάθηκε νομοσχέδιο της κυβέρνησης του Ιβάν Ντούκε για την επιβολή πρόσθετων φόρων με στόχο την αντιμετώπιση των βαρύτατων οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας.
Στην Κολομβία το 42% του πληθυσμού (21 εκατ.) ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, το οποίο ισούται με το ένα τρίτο του κατώτατου μισθού, ο οποίος έτσι και αλλιώς είναι πενιχρός. Στη νεολαία, το 50,4% των νέων νοικοκυριών βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ το 33% των νέων είναι οι «ninis» – νέοι που ούτε σπουδάζουν ούτε εργάζονται. Τα δε ποσοστά ανεργίας που ήταν σε διψήφια νούμερα πριν ακόμη την εμφάνιση της πανδημίας έχουν εκτοξευθεί. Υπαίτιες για αυτή την κατάσταση είναι οι συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών και οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές που εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις από το 1990 με αποτέλεσμα, την καθίζηση της βιομηχανικής και γεωργικής παραγωγής της χώρας. Έτσι, η Κολομβία εισάγει πια πληθώρα βασικών αγαθών, ακόμη και καφέ! Όταν λοιπόν χτύπησε η πανδημία ο παραγωγικός ιστός της χώρας ήταν τόσο αδύναμος που δεν μπορούσε να αντέξει ούτε ένα μήνα κλεισίματος. Η κυβέρνηση δεν παρείχε κανένα επίδομα, γεγονός που επέτεινε την φτωχοποίηση και προκάλεσε καθίζηση της ζήτησης.
Όμως αν για κάτι φημίζεται η αστική πολιτική ελίτ της Κολομβίας πέρα από την εφαρμογή ακραίων νεοφιλελεύθερων πολιτικών είναι η ακραία καταστολή που ειδικά η κυβέρνηση Ντούκε είχε κάνει σημαία. Παρά την υπογραφή συμφωνίας ειρήνης από τις δυνάμεις των ανταρτών του FARC το 2016, το κολομβιανό κράτος συνέχισε να λειτουργεί «εμφυλιοπολεμικά», τάση που ενισχύθηκε με την εκλογή του Ντούκε. Αυτό που άλλαξε όμως ήταν ότι οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν προετοίμαζαν την έκρηξη. Οι «προσεισμικές δονήσεις» εκδηλώθηκαν με μία σειρά φοιτητικών και εργατικών αγώνων που κατάληξαν σε μία 24ωρη γενική απεργία το φθινόπωρο του 2019 και στον σχηματισμό της Εθνικής Απεργιακής Επιτροπής (ΕΑΕ) από σωματεία, ομοσπονδίες και φοιτητικά συνδικάτα.
Η βία που έχει εξαπολύσει το αστικό καθεστώς, παρά το ότι συμβαδίζει με την διεθνή τάση σκλήρυνσης των όρων διεξαγωγής της ταξικής πάλης όπου είχαμε ανάλογες εξελίξεις (βλ. Χιλή, Σουδάν, κ.α.) σοκάρει. Καταγράφονται 3.655 περιστατικά αστυνομικής βίας, 63 ανθρωποκτονίες, 22 περιπτώσεις σεξουαλικής βίας (σίγουρα είναι πολύ περισσότερες, πάντα ένα ελάχιστο κλάσμα δηλώνεται) και 42 περιπτώσεις τύφλωσης. Ο αριθμός των εξαφανίσεων είναι ανυπολόγιστος και ίσως ξεπερνά τις 300. Τίποτα από αυτά όμως, ούτε καν η ανάπτυξη στρατιωτών στην Κάλι –επίκεντρο της εξέγερσης– δεν έχει καταφέρει να την τερματίσει.
Κοινωνικά η αιχμή του δόρατος της εξέγερσης είναι οι ninis. Αυτοί και οι οικογένειές τους αποτελούν περίπου τον μισό πληθυσμό της χώρας. Η έλλειψη οποιουδήποτε εισοδήματος ειδικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας τους έχει μετατρέψει κυριολεκτικά σε προλετάριους που δεν έχουν να χάσουν παρά μόνο τις αλυσίδες τους. Οργανώνονται σε συνελεύσεις γύρω από τα μπλόκα που στήνουν, χονδρικά ανά συνοικία, και αποτέλεσαν την πρωταγωνιστική δύναμη στα οδοφράγματα αντιμετωπίζοντας το κύριο βάρος της αστυνομικής τρομοκρατίας. Από κοντά και οι φοιτητές που μεταφέροντας τις εμπειρίες των αγώνων που πραγματοποιούν από το 2018 συνέβαλλαν σημαντικά στην ριζοσπαστικοποίηση της Εθνικής Απεργιακής Επιτροπής και την γενική απεργία της 28 Απρίλη.
Ο αριθμός των μαζών της Κολομβιανής κοινωνίας που έχει κινητοποιηθεί είναι τεράστιος ενώ τα γεγονότα είναι τόσο συμπυκνωμένα που προκαλούν πολιτικά άλματα στη συνείδηση της πρωτοπορίας τους. Έχουν ξεπεράσει πια τα όρια πολλών οργανωμένων δυνάμεων ακόμη και της ΕΑΕ. Αυτό έγινε σαφές την 1η Μάη όταν οι μάζες πραγματοποίησαν γενική απεργία παρά την αντίθεση της ηγεσίας της. Ακόμη ενώ η πλειοψηφία των διαδηλωτών επαναλαμβάνει: «Δεν φτάνει να φύγει ο Ντούκε, πρέπει να κάνουμε ότι κάνουν στην Χιλή», η ΕΑΕ δεν έχει εντάξει στο πρόγραμμα της (που έχει κατά τα λοιπά χαρακτήρα ενός άμεσου ενοποιητικού προγράμματος σωτηρίας για τους εργαζόμενους και τις φτωχές μάζες), το αίτημα για Συντακτική Συνέλευση, ούτε –παρά την κλιμάκωση της κρατικής βίας– το σύνθημα για την ενεργητική αυτοάμυνα του κινήματος. Το κρίσιμο σημείο στη δεδομένη στιγμή είναι είτε τα μπλόκα να εκλέξουν αντιπροσώπους για να ενταχθούν στην ΕΑΕ, κάνοντας την αντιπροσωπευτικότερη και βαθαίνοντας την ριζοσπαστικοποίηση της, είτε να δημιουργηθεί ένα νέο πανεθνικό όργανο συντονισμού. Βήμα απαραίτητο για να συνδεθούν όλοι οι περιφερειακοί αγώνες σε ένα πανεθνικό κέντρο απέναντι στην κυβέρνηση, η οποία χρησιμοποιεί το όπλο των διαπραγματεύσεων ανά περιοχή και κλάδο. Βήμα διόλου εύκολο αφού οι ninis δεν έχουν κανένα είδος φοιτητικής ή συνδικαλιστικής οργάνωσης και εμπειρίας.
Η νομιμοποίηση της κυβέρνησης έχει χαθεί. Τα προφανή ψέματα και η δολοφονική βία είναι το μόνο που έχει απομείνει. Ο Ντούκε αν και επικίνδυνος, έχει εξαντληθεί ως πολιτική δύναμη ενώ μαζί του για μεγάλο χρονικό διάστημα θα βυθιστούν στην ανυποληψία τα αστικά πολιτικά κόμματα και οι αστικοί θεσμοί της Κολομβίας. Η Κολομβία υπήρξε για καιρό μια απολιτική κοινωνία, σήμερα οι νέοι (και όχι μόνο) γνωρίζουν μια βαθιά πολιτικοποίηση που πρέπει να αξιοποιηθεί από τις δυνάμεις του επαναστατικού μαρξισμού/τροτσκισμού, για την οικοδόμηση μαζικών οργανώσεων σφυρηλατημένων που θα μπορέσουν να δώσουν συνέχεια και επαναστατική προοπτική στην εξέγερση και στην περίοδο πολιτικής αστάθειας που ακολουθεί, ώστε να δικαιωθούν οι θυσίες και οι αγώνες των εργαζόμενων και φτωχών λαϊκών μαζών, να μην περιοριστούν ούτε στο παρανάλωμα μίας κοινωνικής έκρηξης δίχως συνέχεια, ούτε στο κυνήγι αμφίβολων και πρόσκαιρων εκλογικών αποτελεσμάτων.
