Η άποψή μας: «Ατομική ευθύνη» και Αύρες: το νέο καθεστώς

«Ατομική ευθύνη» και Αύρες: το νέο καθεστώς

Από την στήλη “Η άποψή μας” της Εργατικής Πάλης Δεκεμβρίου

Ενώ η πανδημία καλπάζει, το σύστημα υγείας καταρρέει και ο ελληνικός καπιταλισμός βυθίζεται όλο και πιο βαθιά στην κρίση, η κυβέρνηση Μητσοτάκη και οι κρατικοί μηχανισμοί παίζουν το πιο επικίνδυνο χαρτί τους. Σκληραίνουν διαρκώς την καταστολή, το Κράτος Έκτακτης Ανάγκης που οικοδομούν μεθοδικά και τώρα επιχειρούν να παγιώσουν σε ένα ζοφερό καθεστώς.

To ξέσπασμα της πανδημίας είχε δώσει «χρυσή ευκαιρία» στην κυβέρνηση να κάνει μια γενική πρόβα αστυνομοκρατίας, με την απαγόρευση της κυκλοφορίας, τα πρόστιμα, την συκοφάντηση και ενοχοποίηση της κοινωνίας με το άθλιο δόγμα της «Ατομικής Ευθύνης», επάξιο συμπλήρωμα του «Νόμου και Τάξης». Ορόσημο ήταν η ψήφιση του χουντονόμου απαγόρευσης των διαδηλώσεων, σε μια περίοδο όπου ΜΑΤ–ΔΙΑΣ πύκνωναν τα πογκρόμ στις πλατείες, για να επιβάλλουν «πατριωτική ευθύνη» ενάντια στους «ανεύθυνους» που… ξεσαλώνουν, ιδιαίτερα στη νεολαία, που πάσχιζε να πάρει μια ανάσα.

Οι απαγορεύσεις των συναθροίσεων, τα χτυπήματα των κινητοποιήσεων στην επέτειο της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου και της δολοφονίας του Αλέξη Γρηγορόπουλου (δευτερευόντως και των απεργιακών συγκεντρώσεων στις 26/11) συνιστούν ένα επιπλέον σημείο καμπής. Τέσσερα είναι τα κύρια χαρακτηριστικά τους: α) Η παραβίαση των ορίων της ίδιας της αστικής συνταγματικής νομιμότητας. Όπως έχει τεκμηριωθεί, η απαγόρευση των συναθροίσεων είναι αντισυνταγματική. Αν και δεν είναι πρωτοφανές στην ιστορία του ελληνικού καπιταλισμού, ακόμα και στην εντελώς πρόσφατη (η επιβολή των Μνημονίων βρίθει τέτοιων στοιχείων), αυτή η κίνηση και μάλιστα με διαδικασίες εξπρές δείχνει τη συνολική αλλαγή που επιχειρούν τα αστικά επιτελεία. β) Η μαζική, κατά χιλιάδες χρησιμοποίηση του αστυνομικού μηχανισμού, με όλο τον τερατώδη, φρεσκοπρομηθευμένο εξοπλισμό του (αύρες, κάμερες στις στολές, drones, ελικόπτερα κ.λπ.), ώστε να κυριαρχήσει στους δρόμους. γ) Η προσπάθεια να ενδυθούν το ιδεολόγημα της υγειονομικής προστασίας. Έτσι, ο Μητσοτάκης και τα φερέφωνά του, υπουργικά και μιντιακά, μας διαβεβαιώνουν ότι δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας, δεν απειλείται το δημοκρατικό πολίτευμα από τέτοια έκτακτα μέτρα. δ) Η στόχευση κύρια στις αγωνιστικές, ριζοσπαστικές δυνάμεις του κινήματος, ιδιαίτερα στην άκρα αριστερά.

Αυτή η πορεία επιταχύνεται στο πλαίσιο του αντιδραστικού, επικίνδυνου ανταγωνισμού με τον τουρκικό καπιταλισμό, της ενίσχυσης του μιλιταριστικού κλίματος.

Η κυβέρνηση εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες της συγκυρίας (κύρια τη φίμωση και τις αδυναμίες/κρίση του εργατικού κινήματος), ώστε να προωθήσει αυτή την ατζέντα, με το βλέμμα στις κοινωνικές εντάσεις και εκρήξεις που έρχονται. Ο συμβολισμός των κινήσεών της δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Οι ορδές των ΜΑΤατζήδων να πλαισιώνουν σε στρατιωτικούς σχηματισμούς τις αύρες στις 17/11, είναι μια απόπειρα «ρεβάνς» του αστικού καθεστώτος ενάντια στην Εξέγερση του Νοέμβρη 1973 – τόσο ποθητή για τους ίδιους, αλλά και τόσο χρήσιμη ενάντια στους εργαζόμενους και τη νεολαία! Το χτύπημα των φοιτητών στα Γιάννενα και, στις 6/12, η μαζική προσαγωγή συντρόφων και στελεχών της άκρας και ριζοσπαστικής αριστεράς (μεταξύ άλλων συνηγόρων της πολιτικής αγωγής ενάντια στη ΧΑ) κ.ά. συνιστούν το ίδιο ενάντια στη μεγαλειώδη συγκέντρωση του Εφετείου στις 7/10, αλλά και ενάντια στους εφιάλτες που κατατρέχουν τους μνημονιακούς από την καυτή αγωνιστική διετία 2010–12.

Αυτή είναι η τροπή σε όλο τον κόσμο. Η αντιδημοκρατική αναδίπλωση βαθαίνει, ενταφιάζοντας τα αστικοδημοκρατικά καθεστώτα με ένα σημαντικό εύρος και βάθος δημοκρατικών ελευθεριών, τα οποία είχαν προκύψει από τις μεταπολεμικές εξελίξεις, κυρίως στις ανεπτυγμένες χώρες και μέσα από τους αγώνες του εργατικού και επαναστατικού κινήματος. Το «καθεστώς εξαίρεσης» γίνεται όλο και περισσότερο ο κανόνας. Αυτό το νέο «Αυταρχικό Κράτος» είναι η σημερινή αστική δημοκρατία (με ή χωρίς εισαγωγικά), που τείνει όλο και περισσότερο σε δικτατορίες με κοινοβουλευτική πρόσοψη.

Δεν μπορεί να υπάρξει άλλο καθεστώς, άλλη λειτουργία των κρατικών μηχανισμών, των αστικών πολιτικών δυνάμεων, της ιδεολογίας και της προπαγάνδας που καθοδηγεί και ντύνει την πρακτική τους. Ένα κράτος αστυνομοκρατούμενο (στην πορεία, στρατοκρατούμενο επίσης), με τους μηχανισμούς καταστολής να δρουν σε καθεστώς πλήρους απουσίας ελέγχου και ατιμωρησίας, πράγμα που απελευθερώνει την κτηνωδία τους. Με τους αρμούς της αστικής δικαιοσύνης ασφυκτικά ελεγχόμενους και κατευθυνόμενους. Με τις αστικές πολιτικές δυνάμεις (και τους όποιους ρεφορμιστές, με ή χωρίς εισαγωγικά) να ευθυγραμμίζονται φρόνιμα. Με μια ιδεολογία όλο και πιο αντιδραστική, αποθεώνοντας την «κρατική ισχύ», αλλά και ελιτίστικη, αντάξια των παλιών φεουδαρχών στην παρακμή και αλαζονεία τους, όπως της «κυρίας με κάπα κεφαλαίο» (Άδωνις) Έβερτ περί κατσαρίδων. Μια κυριαρχία χωρίς ηγεμονία, μια πειθάρχηση χωρίς συναίνεση: όπου η καταστολή όλων των «από κάτω» έχει υποκαταστήσει τις αστικές κρατικές λειτουργίες, διαρκώς απογυμνώνεται από τις κοινωνικές και δημοκρατικές εγγυήσεις ή αυταπάτες μιας «ομαλής» αστικής δημοκρατίας («κοινωνικό κράτος», «συνταγματικά δικαιώματα», κοινοβουλευτισμός κ.λπ.). Δεν μπορεί να είναι αλλιώς, σε ένα σύστημα που τόσο εκκωφαντικά έχει αποτύχει να διαχειριστεί την κρίση του και σαπίζει, όπου οι ανισότητες και η κοινωνική πόλωση έχουν εκτιναχτεί σε πρωτοφανή ιστορικά επίπεδα, όπου οι κυρίαρχες τάξεις μετατρέπονται όλο και περισσότερο σε αυτονομημένες ελίτ, όπου οι πολιτικές δυνάμεις και το προσωπικό τους έχουν θητεύσει για τόσο πολύ καιρό στην αρπακτικότητα και την εξαχρείωση.

Και μόνο αν περιοριστούμε σε τρία πρόσφατα παραδείγματα, η εικόνα είναι σαφής: 1) Η κτηνώδης καταστολή στη Χιλή (βιασμοί κ.λπ.). 2) Η αντιμετώπιση του κινήματος στις ΗΠΑ μετά τη δολοφονία Φλόιντ. 3) Ο τρόπος που παραμένει στην εξουσία ο «πρόεδρος των πλουσίων» Μακρόν, με τους πραίτορές του να σακατεύουν χιλιάδες κόσμου και τώρα την «καθολική ασφάλεια».

Δεν υπάρχει γυρισμός σ’ αυτό τον δρόμο. Ιδιαίτερα στη χώρα μας, η τομή που επιχειρείται είναι πολύ βαθιά και επικίνδυνη. Είναι η αναίρεση όλου του πλαισίου της Μεταπολίτευσης, των πολύ σημαντικών δημοκρατικών ελευθεριών που κατακτήθηκαν από την Εξέγερση του Πολυτεχνείου και τους σκληρούς αγώνες των επόμενων χρόνων. Σημαίνει πλήρη περιθωριοποίηση και φίμωση του εργατικού κινήματος και των οργανώσεών του, ιδιαίτερα των πιο μαχητικών και ριζοσπαστικών, προπομπός για πιο κάθετα και βαθιά χτυπήματα.

Οι οργανώσεις και αγωνιστές του εργατικού κινήματος βρίσκονται μπροστά σε απαιτητικά καθήκοντα. Το ζήτημα είναι μεγάλο, αλλά μπορούμε εξαρχής να πούμε ότι είναι μεγάλο λάθος: α) Η άποψη ότι η ηγεσία του ΚΚΕ θα βρεθεί σε θέση «μαχητικού ρεφορμισμού», σταθερής και έμπρακτης αμφισβήτησης της νέας «κανονικότητας». Η εντελώς «συμβολική» και εξημερωμένη στάση της στις 6/12 είναι ενδεικτική, παρά τις πομφόλυγες για απαγορεύσεις που θα γίνουν κουρελόχαρτο. Η γραμμή της «η κυβέρνηση αυτογελοιοποιείται» είναι άλλοθι για να αποφύγει τις ευθύνες της σύγκρουσης. β) Το κρύψιμο πίσω από συριζαϊκές ή απολίτικες κινήσεις, όπως «Λουλούδια για τον Αλέξη».

Απαιτείται αγωνιστικός συντονισμός, με σοβαρότητα, ειλικρίνεια, έμπρακτες δεσμεύσεις, όχι ηχηρές διαδικτυακές αναρτήσεις για το πόσο αποτελεσματικά το κίνημα «σπάει τα μούτρα» της κυβέρνησης… Δυστυχώς, αν και η πλειοψηφία τους βρίσκεται στον δρόμο ενάντια στις απαγορεύσεις (όχι χωρίς απουσίες ή ταλαντεύσεις), οι οργανώσεις της άκρας/ριζοσπαστικής αριστεράς κινούνται εξαιρετικά προβληματικά. Αλλά θα επανέλθουμε… Η ΟΚΔΕ, που βρισκόταν στην πρώτη γραμμή αυτών των μαχών, θα δώσει όλες τις δυνάμεις της για την οικοδόμηση ενός πραγματικού Ενιαίου Ταξικού Μετώπου για την υπεράσπιση των δημοκρατικών ελευθεριών.