Λιβύη: Ο πόλεμος έφτασε στα σύνορα της Ελλάδας
Λιβύη: Ο πόλεμος έφτασε στα σύνορα της Ελλάδας
–
Από την Εργατική Πάλη Ιουλίου-Αυγούστου
–
Οι εξελίξεις στην Λιβύη σημαίνουν ότι ο πόλεμος πλέον δεν έχει χαρακτηριστικά εσωτερικής σύγκρουσης και μιας απόλυτα ελεγχόμενης ιμπεριαλιστικής επέμβασης – υποδαύλισης για να ελέγχουν τις άρχουσες τάξεις της χώρας, αλλά σφοδρής αντιπαράθεσης περιφερειακών παιχτών και ενδοϊμπεριαλιστικής σύγκρουσης που μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις και επέκταση της σύγκρουσης στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο πράγμα που απειλεί πλέον άμεσα και τους έλληνες, τούρκους και κύπριους εργαζομένους και τη νεολαία και όχι μόνο τους λαούς της Μέσης Ανατολής και της Β. Αφρικής.
Τα σημεία που δείχνουν την κρισιμότητα της κατάστασης είναι περιληπτικά τα εξής:
1.Η Τουρκία προβάλει μέσω της στήριξης της διορισμένης από τον ΟΗΕ Κυβέρνησης Εθνικής Συνεργασίας (ΚΕΣ του Σαρατζ στα Δυτικά) την προσπάθειά της να αποτελέσει υποιμπεριαλισμό τόσο στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο όσο και μέσω της στήριξης του πολιτικού Ισλάμ των Αδελφών Μουσουλμάνων (στους οποίους εντάσσεται και ο Σάρατζ) σε μια ακόμα πιο μεγάλη περιοχή που περιλαμβάνει Μέση Ανατολή, Αφρική και Κεντρική Ασία. Τα δυο Τουρκολιβυικά μνημόνια που υπογράφτηκαν με τον Σάρατζ αφορούν:
α) την ΑΟΖ ανάμεσα σε Τουρκία και Λιβύη που στην ουσία διαγράφει τις διεκδικήσεις Ελλάδας και Κύπρου στην περιοχή, οι οποίες μέσω του Καστελόριζου (με περιφέρεια μόλις 18 χιλιόμετρα) περιορίζουν την Τουρκική ΑΟΖ στα παράλια της Ανατολίας (που έχουν όμως μήκος 1577 χιλιόμετρα). Σπάει το μέτωπο Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ για την κατασκευή του αγωγού EAST MED προβάλλοντας επιτακτικά την στρατηγική της Γαλάζιας Πατρίδας που κάνει καθαρό ότι τίποτα δεν μπορεί να γίνει αν δεν συμμετέχει και η Τουρκία και τινάζει στο αέρα κάθε προσπάθεια της Ελλάδας να συμφωνήσει ΑΟΖ με την Αίγυπτο αφού –παρά την αντιπαράθεσή της με την Τουρκία– η ΑΟΖ που της προσφέρει η αντίληψη της Τουρκίας είναι σαφώς μεγαλύτερη.
β) την στρατιωτική συνεργασία με στόχο την ενίσχυση των δυνάμεων της ΚΕΣ οι οποίες τελευταία όχι μόνο έσπασαν την πολιορκία της Τρίπολης από τον Λιβυικό Εθνικό Στρατό (ΛΕΣ) του Χάφταρ στα Ανατολικά αλλά έφτασαν να απειλούν και την σημαντική πόλη της Σύρτης, η περιοχή της οποίας αποτελεί το σημείο που πρέπει να ελέγξει κάποιος για να κυριαρχήσει σε μια σειρά από λιμάνια στα οποία καταλήγουν 11 αγωγοί πετρελαίου και 3 αγωγοί φυσικού αεριού. Η κατάληψη της Σύρτης σημαίνει τον έλεγχο μιας ζώνης 350 χιλιομέτρων μέχρι την Βεγγάζη (έδρα του Χάφταρ) γεμάτη από αγωγούς, διυλιστήρια και αποθηκευτικούς χώρους. Παράλληλα όμως η στρατιωτική συμφωνία περιλαμβάνει και την δημιουργία βάσεων στο έδαφος της Λιβύης πράγμα που αυξάνει το βάρος του Τουρκικού καπιταλισμού ιδιαίτερα σε μια περίοδο που οι δυτικοί ιμπεριαλιστές αμφισβητούνται και η πιθανότητα ενός ευρασιατικού προσανατολισμού της Τουρκίας έχει μπει στο τραπέζι (συνεργασία με Ρωσία, Κίνα, Ιράν). Ο ίδιος ο Ερντογάν φαίνεται να αξιοποιεί αυτό το χαρτί εκβιάζοντας τους δυτικούς ιμπεριαλιστές και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ οι οποίες προκειμένου να διατηρήσουν την Τουρκία στο δυτικό μπλοκ και με δεδομένη την δική τους αδυναμία να επέμβουν για να περιορίσουν την Ρωσία, μοιάζουν διατεθειμένες να υποχωρήσουν σε αρκετές αξιώσεις της Τουρκίας όπως έκαναν ήδη σε σχέση με τους Κούρδους στην Βόρεια Συρία, με την στήριξή της στην Ιντλίμπ της Συρίας, με την επέμβαση στην Λιβύη υπέρ της ΚΕΣ (αν και διατηρούσαν σχέσεις και με τον Χάφταρ και βέβαια δεν θέλουν να δυσαρεστήσουν και την Αίγυπτο) και ίσως έπεται και η νοτιοανατολική μεσόγειος παρά τα λόγια για στήριξή της Ελλάδας και στρατηγική συμμαχία ιδιαίτερα στα ενεργειακά.
- Η Αίγυπτος αποτελεί βασικό αντίπαλο της ΚΕΣ αφού το καθεστώς Σίσι σφαγίασε τους Αδελφούς Μουσουλμάνους προκειμένου να επιβάλει την δικτατορία του. Παράλληλα και τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία δεν επιθυμούν να ενισχυθούν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι στις περιοχές τους. Η Αίγυπτος –η μεγαλύτερη Αραβική χώρα με πληθυσμό που ξεπέρασε τα 100 εκατομμύρια– δεν βλέπει με καλό μάτι τις προβολές ισχύος της Άγκυρας οι οποίες περιορίζουν τις βλέψεις της γενικότερα και όχι μόνο στην Λιβύη. Έτσι έχει θέση σαν κόκκινη γραμμή την Σύρτη με απειλές επέμβασης στην περίπτωση που παραβιαστεί. Μια ανοιχτή σύγκρουση Τουρκίας – Αίγυπτου ασφαλώς θα εγκυμονούσε κινδύνους για ανάφλεξη σε όλη την Μέση Ανατολή.
- Η Ελλάδα βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Μετά την τυχοδιωκτική επιλογή να στηρίξουν τον Χάφταρ ελπίζοντας σε νίκη του που θα «εξάλειφε» τα τουρκολιβυικά μνημόνια, βρίσκεται στριμωγμένη προσπαθώντας να έρθει τώρα σε συνεννόηση με τον πρόεδρο του κοινοβουλίου Σάλεχ (μοναδικό εκλεγμένο όργανο το οποίο στηρίζει ο Χάφταρ) με στόχο να υπογραφεί συμφωνία ΑΟΖ που θα αναγνωρίζει τις υφαλοκρηπίδες των ελληνικών νησιών. Όμως τα ανταλλάγματα που μπορεί να προσφέρει στο ανατολικό κομμάτι της Λιβύης στο οποίο απευθύνεται είναι ελάχιστα. Οι Τούρκοι έχουν δικαιώματα από παλιά σε πετρελαιοπηγές, είχαν επενδύσεις στον κατασκευαστικό τομέα που θέλουν να συνεχίσουν, προσφέρουν μαζί με τα όπλα και ηλεκτρική ενέργεια μέσω πλοίων παραγωγής ηλεκτρισμού, διαθέτουν πλωτά γεωτρύπανα για εξορύξεις στις συμφωνημένες ΑΟΖ. Η Ελλάδα παρά την συμφωνία για ΑΟΖ που έκανε με την Ιταλία (η οποία μάλιστα περιλαμβάνει και μειωμένη επήρεια νησιών όπως ζητούν και οι Τούρκοι) σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να δελεάσει ή να εκβιάσει για μια καλή συμφωνία. Η στήριξή της στην ΕΕ σκοντάφτει στην αδυναμία της τελευταίας να αποχτήσει μια κοινή στρατηγική καταρχήν και να την επιβάλει στρατιωτικά στην συνέχεια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η επιχείρηση «ΕΙΡΗΝΗ» που αποφασίστηκε στην Διάσκεψη του Βερολίνου και η οποία θα εμπόδιζε υποτίθεται την δια θαλάσσης προμήθεια όπλων στην Λιβύη. Η Τουρκία ανοικτά αγνόησε την επιχείρηση και μάλιστα ήρθε σε εμπλοκή με πλοία (ελληνικά και γαλλικά) καθιστώντας το ΝΑΤΟ πραγματικά «κλινικά νεκρό» σύμφωνα με τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν! Εξάλλου η Ελλάδα αποκλείστηκε από την Διάσκεψη του Βερολίνου για την Λιβύη πράγμα που δείχνει τον περιθωριακό της ρόλο στις εξελίξεις.
Η κοινή ανακοίνωση Ελλάδας, Αιγύπτου, ΗΑΕ, Κύπρου και Γαλλίας ενάντια στο τουρκολιβυικό μνημόνιο καταγγέλθηκε από την ΚΕΣ στον ΟΗΕ ενώ το Ισραήλ αρνήθηκε να την υπογράψει πιθανά σε μια προσπάθεια να διευκολύνει τις σχέσεις του με την Τουρκία αλλά και λαμβάνοντας ίσως υπόψη το γεγονός ότι οι χαμηλές τιμές των υδρογονανθράκων και οι πράσινες ενεργειακές πολιτικές θα καταστήσουν τον East Med ασύμφορο. Ωστόσο το ενδεχόμενο να εμφανιστούν τα γεωτρύπανα της Τουρκίας νότια της Κρήτης είναι σοβαρό και κάτι τέτοιο πιθανά να οδηγήσει σε θερμό επεισόδιο με ότι θα σημαίνει αυτό για τους λαούς. Η τελευταία τηλεφωνική επικοινωνία Ερντογάν – Μητσοτάκη μετά από παρέμβαση ΗΠΑ και Γερμανίας δείχνει ότι παρά τις πολεμικές ιαχές υπάρχουν και σκέψεις για μια «συνεννόηση ελέω ιμπεριαλιστών» αλλά αυτό θα περιπλέξει την πολιτική σκηνή εξαιτίας της ακροδεξιάς μερίδας Σαμαρά στο εσωτερικό της ΝΔ.
- Η Ρωσία απέκτησε πρόσβαση στην Λιβύη μέσω της στήριξης του Χάφταρ με ένα έμμεσο τρόπο (μισθοφόροι ιδιωτικής εταιρείας, αεροπλάνα χωρίς διακριτικά και μετά την άρνηση του τελευταίου να δεχθεί την συμφωνία Ρωσίας – Τουρκίας για κατάπαυση του πυρός τον Ιανουάριο στην Μόσχα και στην συνέχεια στην Διάσκεψη του Βερολίνου δεν δίστασε να του κόψει τα φτερά, να αποσύρει τους μισθοφόρους από τα πεδία των μαχών και να στηρίξει τον Σάλεχ (ο οποίος διατηρεί επαφές με την ΚΕΣ), βοηθώντας τις τουρκολυβυικές δυνάμεις να φτάσουν μέχρι την Σύρτη. Ο λόγος είναι ότι προτιμά μια συνεννόηση με την Τουρκία –όπως έχει κάνει και στην Συρία– παρά να έρθει σε πλήρη ρήξη έτσι ώστε να αφήσει περιθώρια στην τελευταία να απομακρυνθεί από την Δύση. Φαίνεται όμως να μην προτίθεται να υποχωρήσει άλλο με αποτέλεσμα η σύγκρουση στην Λιβύη να παίρνει χαρακτηριστικά ανεξέλεγκτα στο βαθμό που ασφαλώς οι ΗΠΑ θα στηρίξουν την Τουρκία σε μια τέτοια εξέλιξη όπως έχουν κάνει καθαρό με τις καταγγελίες τους για επέμβαση της Ρωσίας στην Λιβύη, πράγμα που αποτέλεσε και τον κύριο λόγο της απομάκρυνσής τους από τον Χάφταρ.
- Η ΕΕ βρίσκεται και εδώ αρκετά διαιρεμένη. Η Ιταλία και η Γερμανία διατηρούν σχέσεις και με τις δύο πλευρές ενώ δεν διάκεινται εχθρικά και προς την επέμβαση της Τουρκίας παρά τα λόγια και τις διακηρύξεις . Οι λόγοι έχουν να κάνουν με τις οικονομικές σχέσεις με την Τουρκία αλλά και με την απειλή του προσφυγικού. Αντίθετα η Γαλλία η οποία βλέπει να απειλούνται οι επιρροές της σε μια σειρά χώρες (Συρία, Λιβύη που προσπαθεί να περιορίσει την ιταλική Eni προς όφελος της Total αλλά και Τσαντ, Νίγηρας που βρίσκονται νότια της Λιβύης) από την τουρκική διείσδυση ζητάει την καταδίκη της Τουρκίας από την ΕΕ και έχει θεσπίσει μέτωπο με Ελλάδα και Κύπρο με στόχο τον περιορισμό της. Οι συμφωνίες με Ελλάδα και Κύπρο αφορούν στρατιωτική συνεργασία, παραχώρηση λιμανιού στην Κύπρο και συμφωνία για αγορά δυο σύγχρονων φρεγατών από την Ελλάδα αλλά και δέσμευση παροχής βοήθειας σε περίπτωση θερμού επεισοδίου με την Τουρκία.
Είναι φανερό ότι η σύγκρουση στην Λιβύη ξεπερνάει τα όριά της και μετατρέπεται σε περιφερειακή σύγκρουση απειλώντας τους λαούς της περιοχής.
