Για να αντιμετωπίσουμε την πολύπλευρη κρίση του καπιταλισμού, οι τραπεζίτες πρέπει να απαλλοτριωθούν και οι τράπεζες να κοινωνικοποιηθούν (του Ερίκ Τουσέν)
7 Απρίλιου – μετάφραση από το www.internationalviewpoint.org
Οι τράπεζες είναι όπλα μαζικής καταστροφής
Οι μετοχές των τραπεζών έχουν βυθιστεί από τα μέσα Φεβρουαρίου του 2020. Αν οι μεγάλοι και θεσμικοί κάτοχοι των μετοχών πωλούν επειγόντως, πρέπει να είναι γιατί βρίσκονται σε κίνδυνο: Β΄ μέρος της σειράς Η καπιταλιστική πανδημία, ο κορονοϊός και η οικονομική κρίση – δείτε το Α’ μέρος (20 Mαρτίου) εδώ: http://internationalviewpoint.org/spip.php?article6458
Οι κυβερνήσεις και οι τραπεζικές αρχές ψεύδονται συστηματικά για τα αποτελέσματα των τεστ αντοχής (stress tests) των τραπεζών. Τα συστηματικά ΜΜΕ αναμεταδίδουν τις ψευδείς πληροφορίες, επειδή είναι εξαρτημένα από τη διαφήμιση των τραπεζών και επιπλέον ορισμένοι τραπεζίτες ή οι μεγάλοι μέτοχοί τους είναι επίσης μέτοχοι στα ΜΜΕ ή σε πρακτορεία όπως το Bloomberg, που παρέχει ανάλυση των χρηματοπιστωτικών αγορών. Τα βοηθητικά σχήματα που έχουν θεσπιστεί από τις κεντρικές τράπεζες δεν αποσκοπούν στην παροχή έκτακτης βοήθειας στους πληθυσμούς που πάσχουν από πανδημία του κορονοϊού στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ ή την Ιαπωνία. Οι τεράστιες οικονομικές ενισχύσεις που χαρίστηκαν από τις Κεντρικές Τράπεζες αποσκοπούν κυρίως στη διάσωση των μεγαλομετόχων των ιδιωτικών τραπεζών και του καπιταλιστικού συστήματος κυριαρχίας γενικά.
Είναι θεμελιώδες να πούμε τι πραγματικά συμβαίνει στις τράπεζες και να πείσουμε όλο και περισσότερους ανθρώπους σχετικά με την ανάγκη να απαλλοτριωθούν, χωρίς αποζημίωση στους μεγαλομετόχους και να δημιουργήσουμε ένα δημόσιο σύστημα αποταμίευσης, ασφάλισης και δανεισμού υπό τον έλεγχο των πολιτών. Σε ακριβώς καλεί η CADTM (Επιτροπή για τη Διαγραφή του Χρέους του Τρίτου Κόσμου): στην πλήρη κοινωνικοποίηση των τραπεζών και των ασφαλιστικών εταιρειών.
Το μέτρο αυτό πρέπει να ενταχθεί σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα έκτακτων, ριζοσπαστικών και εκτεταμένων μέτρων που περιλαμβάνουν την αναστολή και τελικά την κατάργηση του δημόσιου και ιδιωτικού επαχθούς χρέους, το κλείσιμο των χρηματιστηρίων, τη δημιουργία ενός πραγματικού εθνικού συστήματος υγείας, την απαλλοτρίωση των φαρμακευτικών εταιρειών και των ιδιωτικών εργαστηρίων χωρίς αποζημίωση, την εθνικοποίηση του ενεργειακού τομέα (προκειμένου να υπάρξει σχεδιασμός για τη διαχείριση της οικολογικής κρίσης) και να τεθεί υπό τον έλεγχο των πολιτών με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των πληθυσμών.
Η απάντηση στην επιδημία του κορονοϊού θα πρέπει να αποτελέσει ευκαιρία να προωθηθεί μια πραγματική και βαθιά στη ρίζα της επανάσταση στον τρόπο ζωής, στις δομές της ιδιοκτησίας, στον τρόπο παραγωγής, στις αξίες που εμπνέουν τις κοινωνικές σχέσεις μεταξύ ανθρώπων καθώς και μεταξύ ανθρώπου και φύσης.
Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν τα θύματα αυτού του συστήματος κινητοποιηθούν, αυτοοργανωθούν και εκτοπίσουν το 1% και τους λακέδες τους από θέσεις εξουσίας για τη δημιουργία πραγματικά δημοκρατικών δομών εξουσίας. Είναι απαραίτητη μια οικολογική, σοσιαλιστική, φεμινιστική και αυτοδιαχειριζόμενη επανάσταση.
Σε αντίθεση με τις επίσημες ανακοινώσεις, οι τράπεζες είναι βαριά ασθενείς. Παρόλα αυτά, η κακή κατάσταση των τραπεζών δεν εμποδίζει μεγαλομετόχους, διευθυντές και ανώτατα στελέχη να βγάζουν τεράστια εισοδήματα. Στην πραγματικότητα, ένας από τους λόγους για τους οποίους είναι σε τόσο κακή κατάσταση, είναι επειδή με αυτό τον τρόπο οι τράπεζες έχουν τόσο εξαντλητικά αποστραγγιστεί από ρευστότητα.
Τα τελευταία χρόνια οι τράπεζες πληρώνουν πολύ μεγάλα μερίσματα. Οι υψηλά ιστάμενοι πληρώνονται πολύ καλά. Αλλά υπάρχει επίσης ένας έμμεσος τρόπος που οι μέτοχοι βγάζουν ακόμα πιο πολλά χρήματα από τις τράπεζες! Οι τράπεζες επαναγοράζουν τα δικά του ίδια κεφάλαια (equity)!
Οι τράπεζες επαναγοράζουν τις δικές τους μετοχές, για να κάνουν τους μεγαλομετόχους τους πιο πλούσιους
Ένας τρόπος που χρησιμοποιείται από τις μεγάλες τράπεζες για την αύξηση του εισοδήματος και του πλούτου των τραπεζιτών, είναι η επαναγορά των μετοχών τους στο χρηματιστήριο. Τα τελευταία χρόνια, το κάνουν αυτό συστηματικά και σε τεράστια κλίμακα, ιδιαίτερα οι αμερικανικές τράπεζες. Αν οι τιμές των μετοχών τους είχαν εκτοξευτεί μέχρι τις αρχές του Φεβρουαρίου 2020, αυτό οφειλόταν στο γεγονός ότι οι διευθυντές των τραπεζών, σε συμφωνία με τους κύριους μετόχους, αγοράζουν το ίδιο το απόθεμα μετοχών των τραπεζών – και συχνά με τις ρευστότητες που ήταν γενναιόδωρα διαθέσιμες από τις κεντρικές τράπεζες σε εξευτελιστικές τιμές [Σημείωση του μεταφραστή: δηλαδή με τα διάφορα προγράμματα “ποσοτικής χαλάρωσης”, για τον φτηνό δανεισμό του κεφαλαίου και ιδιαίτερα του χρηματοπιστωτικού τομέα, με επιτόκια σχεδόν μηδενικά, μηδενικά ως και αρνητικά. ]. Και από ποιον αγοράζουν αυτό το δικό τους απόθεμα; Από τους μεγαλομετόχους τους, βέβαια, που βγάζουν τεράστιες ποσότητες χρήματος.
Το πράγμα δουλεύει ως εξής. Πάρτε για παράδειγμα έναν μεγάλο μέτοχο, που απέκτησε ένα πακέτο μετοχών, της δικής του τράπεζας, ας πούμε στην τιμή των 70 η καθεμία. Αν η αξία ανέλθει σε 100 και ο μεγάλος μέτοχος τις πουλήσει πίσω στην τράπεζά του στα 100, κερδίζει 30 ανά μετοχή. Σε ορισμένες χώρες, αυτά τα «κέρδη κεφαλαίου» από μετοχές ούτε καν φορολογούνται, με το πρόσχημα ότι πρέπει να ενισχυθεί η χρηματιστηριακή δραστηριότητα!
Αυτό είναι πολύ κερδοφόρο για τους μεγαλομετόχους, που είναι πάντα και μέτοχοι και πελάτες πολλών τραπεζών. Μάλιστα, βγάζουν κέρδη με δύο τρόπους: πρώτον, με τα παραπάνω “κέρδη κεφαλαίου” από το μερίδιο των μετοχών που επαναγοράζονται, δεύτερο, από τα μερίσματα που παίρνουν από τις μετοχές που διακρατούν.
Όταν οι επιχειρήσεις ανακοινώνουν μια επαναγορά μετοχών, οι μέτοχοι είναι ενθουσιασμένοι, επειδή μπορούν να περιμένουν ένα “μπόνους” με τη μορφή μιας υψηλότερης τιμής ανά μετοχή απο την τιμή κλεισίματος. Συνεπώς, ενθαρρύνονται να διατηρούν τις μετοχές τους και να αποδέχονται την προσφορά εξαγοράς. Αυτό, με τη σειρά του, ωθεί την τιμή της μετοχής να γίνεται ακόμα υψηλότερη. Όταν μια τράπεζα αγοράζει τις ίδιες τις μετοχές της, ταυτόχρονα τις βγάζει εκτός κυκλοφορίας. Αυτό έχει ένα άλλο πλεονέκτημα. Ο δείκτης τιμών / καθαρών κερδών (p/e) της μετοχής βελτιώνεται και αυτό δημιουργεί μεγαλύτερη ζήτηση για τις μετοχές που εξακολουθούν να κυκλοφορούν – και παράλληλα η (χρηματιστηριακή) αξία της τράπεζας αυξάνεται παραπέρα.
Όπως λένε οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς: «Η επαναγορά μετοχών είναι θεωρητικά ουδέτερη για την αξία μιας επιχείρησης, καθώς κάθε δολάριο που παραδίδεται στους μετόχους είναι ένα δολάριο λιγότερο στον ισολογισμό του. Ωστόσο, η μείωση του αριθμού των μετοχών αυξάνει τα κέρδη ανά μετοχή -τα οποία συχνά μπορούν να αυξήσουν τις τιμές-, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την αμοιβή των τραπεζικών στελεχών.» [1]
Πρέπει να σημειωθεί ότι από τις αρχές του 2009 έως τα τέλη Σεπτεμβρίου 2019, οι μεγάλες αμερικανικές τράπεζες αφιέρωσαν 863 δισ. δολάρια για να επαναγοράσουν δικές τους μετοχές. [2] Αφού ο τομέας όπου κυριαρχούν η Google, η Apple, η Amazon και το Facebook είχε επαναγοράσει μετοχές τους αξίας 1.394 δισ. δολαρίων, ήταν ο τραπεζικός τομέας στις ΗΠΑ που επαναγόρασε τον μεγαλύτερο όγκο μετοχών, πολύ περισσότερο από τις μετοχές στον βιομηχανικό τομέα, στους τομείς ενέργειας και βασικών προϊόντων. Το σύνολο των επαναγορών που πραγματοποιήθηκαν στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της προαναφερθείσας περιόδου ανέρχεται σε 5.250 δισ. δολάρια. Είναι ένας από τους κύριους παράγοντες της φούσκας της χρηματιστηριακής αγοράς. Τα ίδια φαινόμενα παρατηρούνται σε άλλες ηπείρους και έχουν τα ίδια αποτελέσματα.
Διάγραμμα 1: Οι τράπεζες επαναγοράζουν τις δικές τους μετοχές
Διάγραμμα 2: Σύνολο επαναγορών ίδιων μετοχών από τις τράπεζες, από το α’ τριμήνου του 2007 ως το γ΄ τρίμηνο του 2019.
Ενώ οι χρηματιστηριακές αγορές υποτίθεται ότι είναι ο τόπος όπου οι καπιταλιστές επιχειρηματίες συγκεντρώνουν πρόσθετο κεφάλαιο, καθώς πωλούν μετοχές για να αναπτύξουν τις εταιρείες τους, λειτουργούν ως ναοί για κερδοσκοπία, όπου οι εταιρείες αγοράζουν τις δικές τους μετοχές για να ευνοήσουν τους κύριους μετόχους τους. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι χρηματιστηριακές αγορές πρέπει να κλείσουν.
Πρόκειται για καθαρά τεχνητές κινήσεις πλασματικού κεφαλαίου (η υπογράμμιση δική μας). [3] Αλλά η ψευδαίσθηση μπορεί να διαρκέσει για χρόνια. Και αυτό ακριβώς συνέβη.
Ωστόσο, δεν θα μπορούσε να διαρκέσει για πάντα. Για τα τελευταία δύο ή τρία χρόνια, αρκετοί “ετεροδόξοι” οικονομολόγοι [Σημείωση του μεταφραστή: δηλαδή που διαφοροποιούνται από τα επίσημα νεοφιλελεύθερα δόγματα, θεωρούμενα ως η σημερινή “ορθοδοξία”] και πολλοί διεθνείς οργανισμοί ανακοίνωσαν το επικείμενο τέλος του ανοδικού κύκλου στην χρηματιστηριακή αγορά, καθώς ήταν προφανές ότι είχε αναπτυχθεί μια κερδοσκοπική φούσκα και ότι επρόκειτο να σκάσει. Από τα μέσα του Φεβρουαρίου 2020, ως αποτέλεσμα της επέκτασης της πανδημίας COVID19 και των επιπτώσεών της στην κινέζικη οικονομία (που είναι “οδηγός” για την παγκόσμια), οι κύριοι μέτοχοι θεώρησαν ότι το πάρτι τελείωσε και ξαφνικά αποφάσισαν να πουλήσουν μεγάλες ποσότητες πακέτων μετοχών. Ήταν οι πρώτοι που πωλούσαν και τσέπωσαν τα μέγιστα κέρδη. Αρκετά συνταξιοδοτικά και επενδυτικά ταμεία ακολούθησαν και έδωσαν εντολές πώλησης, με αποτέλεσμα την απότομη πτώση των τιμών των μετοχών.
Με την κρίση του Φεβρουαρίου-Μαρτίου 2020, οι αμερικανικές τράπεζες ανακοίνωσαν στα μέσα Μαρτίου ότι θα σταματήσουν να αγοράζουν τις δικές τους μετοχές, όπως επεσήμαναν οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, επιμένοντας ότι η πρακτική αυτή θα μπορούσε να γίνει εξωφρενική.
Κατά τη διάρκεια του Μαρτίου 2020, τα λόγια των ηγετών των μεγάλων κεντρικών τραπεζών, που ήθελαν να καθησυχάσουν τις αγορές, είχαν το αντίθετο αποτέλεσμα. Οι μέτοχοι των τραπεζών θεώρησαν ότι, αν οι κεντρικές τράπεζες ανακοίνωσαν τέτοια σημαντικά μέτρα (τα οποία θα αναπτύξω περαιτέρω άλλη στιγμή), αυτό σήμαινε ότι τα πράγματα έμοιαζαν δυσοίωνα και ότι καλύτερα να πουλήσουν εκείνη την στιγμή, παρά μετά, οπού οι τιμές των μετοχών θα έχουν πέσει . Οποιαδήποτε αύξηση της αξίας των τραπεζικών μετοχών τα τελευταία χρόνια ακυρώθηκε. Στο μεταξύ, οι μεγάλοι μέτοχοι καταχώρησαν στα βιβλία τα κέρδη τους, όπως λένε στην αργκό των σχολιαστών της χρηματιστηριακής αγοράς. Πούλησαν πολλά μερίδια και κέρδισαν τη διαφορά μεταξύ της τιμής που πλήρωσαν (στην αρχή της φούσκας της χρηματιστηριακής αγοράς) και της έναρξης της κίνησης πώλησης (κατά το χρόνο των πωλήσεων και ρευστοποιήσεων). Πούλησαν σε επενδυτικά κεφάλαια και σε hedge funds που αναζητούν “ευκαιρίες”.
Οι κύριοι μέτοχοι δεν έχουν πουλήσει τα πάντα: τώρα που οι τιμές των μετοχών είναι πολύ χαμηλές, διατηρούν ό,τι τους έχει απομείνει, ώστε να εξακολουθούν να έχουν λόγο στις τραπεζικές αποφάσεις (με 4 έως 6% των μετοχών, ένας μέτοχος μπορεί να ελέγξει μια εταιρεία, μια τράπεζα ή οποιαδήποτε άλλη εταιρεία). Περιμένουν τις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες να ξεκινήσουν κάποιο πρόγραμμα “βοήθειας” και έτσι να αυξηθούν πάλι οι τιμές των μετοχών. Είναι πάρα πολύ νωρίς για να υποθέσουμε τη διάρκεια της κρίσης και το χρόνο που θα ανακάμψουν οι χρηματιστηριακές αγορές. Μπορεί να χρειαστούν μερικοί μήνες αλλά και αρκετά χρόνια. Πέραν της διάρκειας της πανδημίας και της κρίσης στον τομέα της μεταποίησης, τα κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα μπορούν επίσης να επηρεάσουν τη χρονική κλίμακα.
Βραχυπρόθεσμα, οι τράπεζες θα αναφέρουν απώλειες και δεν θα πληρώνουσουν φόρους. Θα πλημμυριστούν με νέα δώρα από τις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και να διακρίνουμε τους μεγαλομετόχους, οι οποίοι εξακολουθούν να αποκομίζουν τα κέρδη, και τις ίδιες τις τράπεζες, των οποίων το κεφάλαιο εξανεμίζεται, των οποίων οι τιμές των μετοχών πέφτουν δραματικά και οι οποίες θα πρέπει να αναφέρουν απώλειες και σε ορισμένες περιπτώσεις να αντιμετωπίσουν την πτώχευση. Οι μεγαλομέτοχοι βλέπουν τις τράπεζες ως τη βέλτιστη πηγή εισοδήματος, ακόμη και αν αυτό τις οδηγεί στο χείλος της πτώχευσης. Είναι πεπεισμένοι ότι οι τράπεζες όπου κατέχουν μετοχές είναι “πολύ μεγάλες για να αποτύχουν”. Γνωρίζουν ότι οι δημόσιες αρχές, που διευθύνονται από τους φίλους τους στην κυβέρνηση και την κεντρική τράπεζα θα βοηθήσουν τις τράπεζες με τα χρήματα των φορολογουμένων. Όταν οι τιμές των μετοχών πέσουν κι άλλο, θα πωλούν γρήγορα μια μεγάλη ποσότητα των μετοχών τους, αλλά θα διατηρήσουν αρκετά για να ελέγξουν την εταιρεία.
Οι μεγαλομέτοχοι προστατεύονται από έναν νόμο, που ορίζει ότι η ευθύνη και το παθητικό των μετόχων περιορίζεται στις μετοχές που κατέχουν στην εταιρεία. Ακόμα κι αν ευθύνονται για τεράστιες απώλειες, το μόνο που μπορεί να χάσουν είναι το αρχικό τους ποσό. Τώρα, δεν έβαλαν όλα τα αυγά τους στο ίδιο καλάθι, κατέχουν μετοχές σε αρκετές εταιρείες σε διάφορους τομείς και τα περιουσιακά τους στοιχεία διαφοροποιούνται. Ένα μεγάλο μέρος του πλούτου τους αποτελείται από πιο συμπαγή περιουσιακά στοιχεία σε σύγκριση με τις μετοχές: ακίνητα, έργα τέχνης, χρυσός, γιοτ, ιδιωτικά τζετ…
Όπως εξήγησα σε προηγούμενα άρθρα (Η καπιταλιστική πανδημία, ο κοροναϊός και η οικονομική κρίση: “The Capitalist Pandemic, Coronavirus and the Economic Crisis” και Όχι, ο κοροναϊός δεν είναι υπεύθυνος για την πτώση των τιμών των μετοχών: “No, the coronavirus is not responsible for the fall of stock prices”), πρέπει να έχουμε υπόψη ότι οι μεγάλοι μέτοχοι (και άλλοι κερδοσκόποι) είναι εν πλήρη δράση σε περιόδους όπου οι χρηματιστηριακές αγορές είναι ταραχώδεις. Όταν η αγορά είναι πτωτική στο άνοιγμα, οι μέτοχοι πωλούν μερίδια μετοχών και κατά τη διάρκεια της ημέρας ή το επόμενο πρωί, αν η πτώση εκδηλωθεί ξανά, αγοράζουν μετοχές όταν οι τιμές τους είναι πολύ χαμηλές. Επομένως, υπάρχουν μέρες κατά τις οποίες οι χρηματιστηριακές τιμές έχουν δραματική πτώση, ακολουθούμενες από μέρες που αυξάνονται και πάλι για λίγο. Αλλά αυτή τη στιγμή η τάση είναι σαφέστατα προς την κατάρρευση και οι μέτοχοι πωλούν τεράστιες ποσότητες μετοχών.
Εξέλιξη των τιμών των τραπεζικών μετοχών
Στην Ευρώπη
Από τις 17 Φεβρουαρίου έως τις 12 Μαρτίου 2020, οι τιμές των μετοχών των ευρωπαϊκών τραπεζών κατέρρευσαν κυριολεκτικά, με απώλειες μεταξύ 30 και 45%. Στην περίπτωση της Natixis (που είχε σωθεί μέσω bail out [Σημείωση του μεταφραστή: διάσωση χωρίς κούρεμα καταθέσεων, συνήθως με κρατική βοήθεια – σε αντίθεση με τη διάσωση με κούρεμα καταθέσεων (bail in)] κατά την προηγούμενη κρίση), η πτώση ανήλθε στο 54%.
Την ίδια περίοδο, οι μετοχές των μεγάλων σκανδιναβικών τραπεζών υποχώρησαν επίσης. Η Nordea (Φινλανδία) έχασε 38%, η SEB (Σουηδία) έχασε 32%, η Handelsbanken (Σουηδία) έχασε 28%, η Swedbank (Σουηδία) έχασε 24%.
Στην Αμερική
Οι μετοχές των οκτώ μεγαλύτερων αμερικανικών τραπεζών υποχώρησαν αισθητά. Και των καναδικών τραπεζών υπέστησαν πτώση, αλλά όχι τόσο μεγάλη. Οι μετοχές των μεγάλων τραπεζών στο Μεξικό, την Κολομβία, τη Βραζιλία, τη Χιλή και την Αργεντινή έχουν επίσης πέσει.
Στην Ασία
Όλες οι μεγάλες τράπεζες στις μεγάλες ασιατικές χώρες έπεσαν επίσης στο χρηματιστήριο. Η πτώση των κινεζικών τραπεζών είναι πιο περιορισμένη από ό, τι στον υπόλοιπο κόσμο, αλλά αυτή η πτώση είχε ήδη αρχίσει ήδη τον Ιανουάριο. Οι ιαπωνικές τράπεζες έχουν πέσει πιο απότομα.
Στην Αφρική
Τα μερίδια των τραπεζών των τεσσάρων βασικών αφρικανικών οικονομιών πέφτουν επίσης δραματικά. Οι νιγηριανές τράπεζες έχουν πληγεί περισσότερο από τις πτωτικές τιμές των μετοχών.
Στο επόμενο Διάγραμμα, βλέπουμε την Κατάταξη των τραπεζών ανάλογα με την έκταση της πτώσης των τιμών των μετοχών τους από τις 17 Φεβρουαρίου έως τις 13 Μαρτίου 2020.
Διαπιστώνουμε σαφώς ότι οι μετοχές των ευρωπαϊκών τραπεζών μειώθηκαν κατά πολύ από 17 Φεβρουαρίου έως 13 Μαρτίου 2020.
Σε ένα επόμενο κείμενο, θα αναπτύξω μια ανάλυση της τρέχουσας κατάστασης των τραπεζών. Στη συνέχεια θα συζητήσουμε άλλες πτυχές της διεθνούς οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης: Πτώση της τιμής του πετρελαίου. Πρώτα σημάδια πτώσης των φούσκας της ιδιωτικής αγοράς ομολόγων. Τιμές των ιδιωτικών χρεογράφων. Απότομη αύξησης των αποδόσεων και των ασφαλίστρων κινδύνου. Αύξηση των τιμών των χρεογράφων δημοσίου χρέους. Οι κυβερνήσεις των κυρίαρχων οικονομιών χρηματοδοτούνται χάρη στα αρνητικά επιτόκια, αλλά συσσωρεύουν παράνομα/επαχθή χρέη. Θα αναφέρω επίσης τη “βουτιά” των αεροπορικών εταιρειών και της αεροναυπηγικής βιομηχανίας. Θα συζητήσω τις απαντήσεις των κεντρικών τραπεζών και των κυβερνήσεων.
Λαμβάνοντας υπόψη την ταχεία εξέλιξη της κρίσης, η δομή αυτής της σειράς κειμένων υπόκειται σε αλλαγές. Σε κάθε μέρος θα προτείνω τα μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν.
Υποσημειώσεις
[1] Financial Times, 20 March 2020 “Bank-led freeze on stock buybacks could spread across US market”.
[2] S&P 500 Buybacks & Dividends buybackdiv.pdf.
[3] “Το πλασματικό κεφάλαιο είναι μια μορφή κεφαλαίου (τίτλοι δημοσίου χρέους, μετοχές, χρέη) που κυκλοφορεί, ενώ τα εισοδήματα από την παραγωγή, στα οποία παρέχει δικαίωματα, είναι απλώς υποσχέσεις, το αποτέλεσμα των οποίων είναι εξ ορισμού αβέβαιο”. Συνέντευξη με τον Cédric Durand από τον Florian Gulli, “Le capital fictif, Cédric Durand”, La Revue du projet.
Σύμφωνα με τον Michel Husson, “το θεωρητικό πλαίσιο του Μαρξ του επιτρέπει να αναλύει το «πλασματικό κεφάλαιο», το οποίο μπορεί να οριστεί ως σύνολο χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, η αξία του οποίου βασίζεται στην κεφαλαιοποίηση μιας ροής μελλοντικού εισοδήματος: «Ο σχηματισμός ενός πλασματικού κεφαλαίου ονομάζεται κεφαλαιοποίηση. [Καρλ Μαρξ, Το Κεφάλαιο, τόμος 3]. Αν μια μετοχή παρέχει ετήσιο εισόδημα 100 λιρών και το επιτόκιο είναι 5%, η κεφαλαιοποιημένη αξία της θα είναι 2000 λίρες. Αλλά αυτό το κεφάλαιο είναι πλασματικό, στο μέτρο που “δεν υπάρχει απολύτως κανένα ίχνος οποιασδήποτε σχέσης με την πραγματική διαδικασία της ανάπτυξης του κεφαλαίου” [Καρλ Μαρξ, Το Κεφάλαιο, τόμος 3]. Michel Husson, À l’Encontre, Δεκέμβριος 2011, “Marx et la finance : une app….
Για τον Jean-Marie Harribey: “Οι φούσκες σκάνε όταν το χάσμα μεταξύ πραγματοποιημένης αξίας και υποσχόμενης αξίας καθίσταται υπερβολικά μεγάλο και ορισμένοι κερδοσκόποι κατανοούν ότι οι υποσχέσεις κερδοφόρας εκκαθάρισης δεν μπορούν να δοθούν σε όλους, με άλλα λόγια, όταν δεν μπορούν ποτέ να πραγματοποιηθούν οικονομικά κέρδη λόγω έλλειψης επαρκή κεφαλαιακά κέρδη στην παραγωγή “. Jean-Marie Harribey, “La baudruche du capital fictif, διάλεξη για το Le capital fictif du Cédric Durand“, Les Possibles, αριθ. 6 – άνοιξη 2015.
