Ελληνική οικονομία: Στην «εντατική» χωρίς αναπνευστήρα
Ελληνική οικονομία: Στην «εντατική» χωρίς αναπνευστήρα
–
Από την Εργατική Πάλη Απριλίου
–
Μετά την κρίση του 2008, ο ελληνικός καπιταλισμός, χρεοκοπημένος, διασωληνώθηκε στα Μνημόνια ΕΕ-ΔΝΤ για 9 χρόνια. Αυτή η διαχείριση της κρίσης οδήγησε σε παραγωγική και κοινωνική καταστροφή. Χάθηκαν 50 δις από το ΑΕΠ, 500.000 θέσεις εργασίας, ενώ 500.000 άνθρωποι μετανάστευσαν. Χάθηκαν 100 δις καταθέσεων, τα χρέη (δημόσια, ιδιωτικά) εκτοξεύτηκαν, ρουφώντας τη δημόσια και λαϊκή περιουσία και εισόδημα. Το σύστημα Υγείας, η Παιδεία, οι ΟΤΑ κ.τ.λ. συρρικνώθηκαν δραματικά. Το 45% του πληθυσμού κινείται στα όρια της φτώχειας, κυνηγημένο από κατασχέσεις/πλειστηριασμούς.
Το ψέμα της «κανονικότητας»
ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ προσπαθούσαν να πείσουν ότι βγήκαμε από τα μνημόνια, μπήκαμε σε μια «κανονικότητα». Αναιμικά ποσοστά ανάπτυξης λόγω τουρισμού και λογιστική διαχείριση χρεών και ανεργίας, ήταν η βάση του ψεύτικου αφηγήματος. Τα υπερπλεονάσματα η απόδειξη της «επιτυχίας».
Στην πραγματικότητα, μέσα σε ένα ιδιαίτερα δυσμενές διεθνές περιβάλλον (εμπορικός πόλεμος, πολεμικές συγκρούσεις, προσφυγικό, ύφεση ΕΕ, Brexit κ.ά.), ο ελληνικός καπιταλισμός ήταν ήδη, πριν χτυπήσει η τωρινή κρίση, πολύ αποδυναμωμένος: ΑΕΠ στο -23% από το 2008, επενδύσεις στο -60%, πραγματική ανεργία πολύ πάνω από το επίσημο 16%, κατανάλωση αφυδατωμένη από τα 13 δις των υπερπλεονασμάτων, χρέη προς εφορία 105 δις και προς ασφαλιστικά ταμεία 30 δις, χρέος νοικοκυριών και επιχειρήσεων 120% του ΑΕΠ, δημόσιο χρέος 180% του ΑΕΠ. Οι τράπεζες με 45% «κόκκινα» δάνεια, το χρηματιστήριο σε ύψος επίσημης χρεοκοπίας, η βιομηχανική παραγωγή ριζικά μειωμένη όπως και η αγροτική/κτηνοτροφική. Τα επόμενα χρόνια πρέπει να αποπληρωθούν στους δανειστές 45-50 δις. Ο ελληνικός καπιταλισμός δεν ήταν μόνο χρεοκοπημένος βαθιά, αλλά ήταν προφανές πως ένα «ατύχημα» της συγκυρίας θα οδηγούσε σε απόλυτο εκτροχιασμό.
Η νέα πραγματικότητα
Η πανδημία πυροδότησε τη νέα παγκόσμια καπιταλιστική κρίση, που ήταν ήδη στα πρόθυρα νέας έκρηξης. Στο εσωτερικό της ΕΕ, είναι σαφές ότι αυτή δεν θα σώσει κανέναν, διαγράφοντας ή διαμοιράζοντας χρέη. Το σχέδιό της παραμένει να δανείζει και να φορτώνει στα χρέη των κρατών/λαών αυτά τα δάνεια, αλλά και τις ενισχύσεις των καπιταλιστικών ομίλων. Μέσα σ’ αυτή την κατάσταση, τα μεγέθη ενίσχυσης του ελληνικού καπιταλισμού είναι αστεία μπροστά στα προβλήματα, ενώ όποια «βοήθεια» ή «ευελιξία» θα συνοδευτεί από νέα, απίστευτα σκληρά Μνημόνια, όπως κι αν ονομαστούν.
Η νεοφιλελεύθερη διαχείριση του ελληνικού καπιταλισμού παρόξυνε τις αιτίες της κρίσης του. Αντί να στηριχτεί η εγχώρια παραγωγή, να τονωθεί η κατανάλωση, να γίνουν δημόσιες επενδύσεις, να κρατικοποιηθεί ο τραπεζικός τομέας, έγιναν τα αντίθετα. Ονόμασαν το ζημιογόνο ξεπούλημα των δημόσιων επιχειρήσεων και τα καζίνο «ξένες επενδύσεις». Ρήμαξαν την ιδιωτική κατανάλωση με φόρους, κατασχέσεις, πλειστηριασμούς και υπερπλεονάσματα. Χάρισαν στις τράπεζες 45 δις και μετά τις δώρισαν σε ξένα funds και τραπεζίτες που απαλλοτριώνουν κάθε περιουσιακό στοιχείο και εισόδημα. Επέλεξαν το αδιέξοδο «μοντέλο» μιας οικονομίας «εξωστρεφούς» και με «βαριά βιομηχανία» τον τουρισμό, δηλαδή τους τομείς που τώρα αποδεικνύονται οι πιο ευάλωτοι (παύση μεταφορών και μετακινήσεων κ.λπ.). Έτσι, ο ελληνικός καπιταλισμός θα δεχτεί τώρα ένα συντριπτικό χτύπημα.
Ραγδαίες εξελίξεις
Η αιμορραγία είναι άμεση. Ο τουρισμός αποτελεί το 12% του ΑΕΠ και μαζί με εστίαση και έμμεσες εργασίες 20% (περίπου 35 δις). Η τουριστική σεζόν θα είναι ανύπαρκτη. Η ναυτιλία (7% του ΑΕΠ) περιορίζεται δραματικά και βαράει καμπανάκι αδυναμίας ακόμα και να εξυπηρετεί βασικά εσωτερικά δρομολόγια. Οι αεροπορικές εταιρείες απολύουν μαζικά. Γενικά, το 40% της λεγόμενης «εξωστρεφούς» οικονομικής δραστηριότητας θα πληγεί σημαντικά. Οι πρώτοι υπολογισμοί δείχνουν πτώση του ΑΕΠ 15 δις (-8%) το 2020, το ΔΝΤ θεωρεί ίσως και διπλάσια! Τσουνάμι χρεοκοπιών είναι μπροστά μας και κυρίως απολύσεων και εφιαλτικής εκτίναξης της ανεργίας, ακόμα και ένα κραχ σαν της Αργεντινής το 2000 (που, όμως, είχε το πλεονέκτημα του εθνικού νομίσματος και προχώρησε σε αναδιάρθρωση χρεών).
Η διεθνής κρίση βάζει τέλος και στην «ευνοϊκή συγκυρία» της πλημμύρας κεφαλαίων που, αναζητώντας πεδία τοποθέτησης, είχαν συμπιέσει σε ιστορικά χαμηλά τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων. Οποιοσδήποτε νέος δανεισμός του ελληνικού κράτους θα πληρωθεί τοκογλυφικά.
Μετά την μνημονιακή λαίλαπα, θα χαθεί ένα επιπλέον 30-50% των αξιών και εισοδημάτων. Οι συνέπειες σε κατανάλωση και παραγωγή θα είναι βαριές, ανάλογα και με την εξέλιξη της παραγωγής και των τιμών των πρώτων υλών διεθνώς. Ο ελληνικός καπιταλισμός θα αδυνατεί να προσφέρει βασικές υπηρεσίες (υγειονομικές πρώτα, επισιτιστικές κ.λπ.), να εξασφαλίζει την έστω και φτωχική διαβίωση του πληθυσμού, ντόπιων και προσφύγων.
Η κυβέρνηση των «αρίστων και θωρακισμένων» της ΝΔ διαχειρίζεται επικοινωνιακά την κατάσταση στηριζόμενη στην «τύχη» και την αστυνομοκρατία. Τα 12 δις που έχει εξασφαλίσει δεν φτάνουν ούτε για το καλοκαίρι. Το «μαξιλαράκι» των 33 δις (η κυβέρνηση ξορκίζει το ενδεχόμενο να τα αγγίξει, άλλωστε τα 15 είναι δεσμευμένα σε λογαριασμό των δανειστών) μπορεί να συγκρατήσει λίγο την κατάσταση, όμως θα αφήσει το κράτος γυμνό. Αυτά αν γλυτώσουμε μια έξαρση της πανδημίας και άμεση κατάρρευση του συστήματος υγείας. Η γενική οικονομική απορρύθμιση είναι δεδομένη, ιδιαίτερα για τους εργαζόμενους: απολύσεις, τηλεργασία, voucher, έκρηξη ημιαπασχόλησης και κάθε δουλικής σχέσης εργασίας, μείωση μισθών σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, σκάσιμο φούσκας ακινήτων/ενοικίων κ.λπ., γενίκευση φτώχειας και κίνδυνο εκτεταμένης κρίσης Υγείας και Επισιτισμού.
Από τον ελληνικό καπιταλισμό, τα νεοφιλελεύθερα επιτελεία του και τους πάτρωνές τους ΕΕ-ΗΠΑ, δεν έχουμε να περιμένουμε παρά μόνο μαυραγοριτισμό και θάνατο. Αδήριτη ανάγκη να πάρουμε οι εργαζόμενοι τη λειτουργία της οικονομίας και της κοινωνίας στα χέρια μας.