Αίγυπτος: «Σπάει ο γύψος» της δικτατορίας του Σίσι;

Αίγυπτος: «Σπάει ο γύψος» της δικτατορίας του Σίσι;

–

Από την Εργατική Πάλη Οκτώβρη

–

Ένα νέο κύμα αυθόρμητων κινητοποιήσεων γνωρίζουν οι μεγαλύτερες πόλεις της Αιγύπτου από τα μέσα Σεπτεμβρίου. Οι πρώτες διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν στις 21/9 σε Κάιρο, Αλεξάνδρεια, Μαχάλα, Δαμιέττη και το Σουέζ και συνεχίζονται προς το παρόν κάθε Παρασκευή. Η αφορμή δόθηκε από τις καταγγελίες ενάντια στον δικτάτορα Αλ Σίσι που δημοσίευσε μέσω ίντερνετ από την Ισπανία όπου είναι αυτοεξόριστος ο εργολάβος και ηθοποιός Μοχάμεντ Άλι . Ο Άλι καταγγέλλει το στρατιωτικό καθεστώς και τον Σίσι πώς κερδίζουν εκατομμύρια μέσω της ανάληψης διαφόρων κατασκευαστικών έργων για τον στρατό και άλλους κρατικούς θεσμούς. Ο Σίσι αναγκάστηκε να απαντήσει απορρίπτοντας τις κατηγορίες και μιλώντας για «σκευωρία» των αντιπάλων του.

Οι κινητοποιήσεις που έχουν καλεστεί μέσω των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, σπάνε την πολύχρονη «σιωπή» που έχει επιβάλλει η στρατιωτική δικτατορία του Αλ Σίσι. Από το στρατιωτικό πραξικόπημα το 2013 εναντίον του δημοκρατικά εκλεγμένου, ισλαμιστή προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι η χώρα παραμένει έως σήμερα κηρυγμένη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και οποιαδήποτε φωνή αντιπολίτευσης φιμώνεται και καταστέλλεται. Στα έξι χρόνια που διαρκεί η δικτατορία του Σίσι ο στρατός και η αστυνομία έχουν προχωρήσει σε ένα πραγματικό πογκρόμ ενάντια σε κάθε αντιπολιτευόμενο με χιλιάδες εγκλήματα, δολοφονίες, βασανιστήρια και εξαναγκαστικές εξαφανίσεις.

Ταυτόχρονα το καθεστώς όχι μόνο δεν βελτίωσε στο ελάχιστο την οικονομική κατάσταση των λαϊκών μαζών αλλά την χειροτέρευσε με πρόσφατα στοιχεία να δείχνουν πως οι άνθρωποι που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας αυξήθηκαν από 27,8% το 2015 σε 32,5% το 2018. Πρόκειται για 32 εκατομμύρια ανθρώπους, μια ολόκληρη γενιά που έχει νωπές τις μνήμες από την Επανάσταση του 2011 και ότι επακολούθησε έως σήμερα.

Ενδεικτικό για τον πανικό που έχουν προκαλέσει στο καθεστώς οι τελευταίες κινητοποιήσεις είναι η άμεση καταστολή και η προσπάθεια αποτροπής οποιασδήποτε επέκτασης τους. Το δικτατορικό καθεστώς θυμάται καλά πως η πρώτη κινητοποίηση στην Πλατεία Ταχρίρ τον Γενάρη του 2011 ήταν μικρότερη από τις σημερινές, και μάλιστα οι διαδηλωτές ζητούσαν μεταρρυθμίσεις από τον Χόσνι Μουμπάρακ και όχι την πτώση του. Σήμερα, ήδη από την πρώτη κινητοποίηση, το κυριότερο σύνθημα των διαδηλωτών είναι «Φώναξε το, μην φοβάσαι, ο Σίσι πρέπει να φύγει!». Η αστυνομία απέκλεισε με οδοφράγματα κάθε πρόσβαση των διαδηλωτών προς την πλατεία Ταχρίρ και προχώρησε σε μαζικές προληπτικές συλλήψεις οι οποίες υπολογίζονται σε πάνω από 2000 τις 20 Σεπτεμβρίου.

Οι δυνατότητες του σημερινού κινήματος βρίσκονται στην βαθιά κρίση που χαρακτηρίζει την φύση του στρατιωτικού καθεστώτος. Ο Σίσι ήρθε στην εξουσία ως επικεφαλής μιας αντεπανάστασης, με σαφή στόχο την εξάλειψη του μαζικού πολιτικού κινήματος που είχε γεννήσει η επανάσταση του Ιανουαρίου 2011. Το καθεστώτος βασίστηκε εξαρχής στην συμμαχία μεγάλου μέρους της μεγαλοαστικής τάξης και των μεσοαστικών στρωμάτων με το στρατό. Η στήριξη αυτή προερχόταν από τον πανικό που δημιούργησε η επανάσταση σε αυτές τις τάξεις (κύμα απεργιών, εργατικά /κοινωνικά/ πολιτικά αιτήματα για δικαιοσύνη, δημοκρατία, ελευθερία). Ο ίδιος πανικός συνεχίστηκε και με την άνοδο των Αδελφών Μουσουλμάνων που προσπαθούσαν να ισορροπήσουν ανάμεσα στην επαναστατική ορμή των μαζών και την χαλιναγώγησή της με μεταρρυθμιστικές αυταπάτες. Η αιγυπτιακή αστική τάξη συμφώνησε να μοιραστεί την εξουσία της και ένα σημαντικό μέρος των κερδών της με τον στρατό με αντάλλαγμα την εξάλειψη της επανάστασης που απειλούσε τα συμφέροντά της. Όμως αυτή η συμφωνία (όπως όλες οι αντίστοιχες συμφωνίες στην ιστορία) δεν μπορεί παρά να έχει έναν εξαιρετικό και προσωρινό χαρακτήρα.

Μετά από το στρατιωτικό πραξικόπημα που ανέτρεψε τον Μοχάμεντ Μόρσι ο Σίσι έλαβε το 97% (!) των ψήφων στις «ελεύθερες» προεδρικές εκλογές του 2014. Στις προεδρικές εκλογές του 2018 κατέβηκε ως ο μοναδικός υποψήφιος και επικυρώθηκε στην εξουσία με παρόμοιο ποσοστό, ενώ η αποχή άγγιξε το 60% του πληθυσμού. Ο Σίσι προχώρησε μάλιστα τον περασμένο Απρίλιο σε Συνταγματική Αναθεώρηση με την οποία παρατείνονται τα χρόνια της θητείας του προέδρου από 4 σε 6, ενώ για τον τωρινό πρόεδρο ψηφίστηκε άρθρο το οποίο επιτρέπει επέκταση της θητείας του έως το 2030. Με αυτές τις κινήσεις ο Σίσι επιχειρεί μια προσπάθεια βαθιάς, συνολικής αναμόρφωσης της ισορροπίας ανάμεσα στις δυνάμεις μέσα στο κράτος. Αυτή η κατάσταση έχει δημιουργήσει σοβαρές ρωγμές στις κοινωνικές συμμαχίες του καθεστώτος όπως φαίνεται και από την κοινωνική σύνθεση των τελευταίων κινητοποιήσεων.

Οι διεθνείς συνθήκες είναι επίσης δυσμενείς για την δικτατορία του Σίσι σε σχέση με το 2013. Από την μία τα στηρίγματα του καθεστώτος στον αραβικό κόσμο όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν εξαντλήσει κάθε δυνατότητα χρηματοδότησης του καθεστώτος και απασχολούνται με τα δικά τους προβλήματα (πόλεμος στην Υεμένη, κ.α). Από την άλλη, οι λαϊκές εξεγέρσεις σε Σουδάν και Αλγερία είναι γεγονότα με σημαντικό αντίκτυπο στην Αίγυπτο καθώς δείχνουν το ζωντανό παράδειγμα ανατροπής καθεστώτων και την συνεχή (και επιτυχημένη προς το παρόν) πάλη των λαϊκών μαζών για να μην παραδοθεί η εξουσία στο στρατό.

Μετά από έξι χρόνια αντεπανάστασης η Αραβική Άνοιξη βρίσκεται και πάλι σε κίνηση παρότι αργή. Βρισκόμαστε άραγε στην αρχή του τέλους της δικτατορίας του Σίσι; Την απάντηση θα δώσουν αργά ή γρήγορα οι λαϊκές μάζες της Αιγύπτου.