50 χρόνια από το “Μεξικάνικο 1968” και στην σφαγή στο Τλατελόλκο
50 χρόνια από το “Μεξικάνικο 1968” και στην σφαγή στο Τλατελόλκο
–
Συμπληρώνονται φέτος 50 χρόνια από την σφαγή της συνοικίας Τλατελόλκο στην Πόλη του Μεξικού στις 2 Οκτωβρίου του 1968, δέκα μέρες πριν την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων. Τα γεγονότα εντάσσονται στο παγκόσμιο επαναστατικό κύμα του “Μάη του 1968” και έχουν μείνει στην ιστορία ως ο “Μεξικάνικος Μάης του 68΄”.
Οι φοιτητικές και εργατικές κινητοποιήσεις του 1968 στο Μεξικό πραγματοποιήθηκαν σε μια ιδιαίτερα σημαντική οικονομική, κοινωνική και πολιτική συγκυρία για την χώρα. Είχαν προηγηθεί δύο δεκαετίες με σημαντική συσσώρευση κεφαλαίου και ετήσια αύξηση του ΑΕΠ γύρω στο 6% και κυρίως με την πιο επιταχυνόμενη διαδικασία αστικοποίησης που είχε ποτέ βιώσει η χώρα. Για πρώτη φορά στην ιστορία ο αστικός πληθυσμός θα έχει την πλειοψηφία έναντι του αγροτικού.
Το “Μεξικάνικο 1968” υπήρξε αναμφίβολα αντίκτυπος της νεολαιϊτικής και εργατικής ριζοσπαστικοποίησης σε άλλες χώρες (Παρίσι, Πράγα, Βερολίνο, Σαν Φρανσίσκο) σε μια περίοδο οξυμένης ταξικής πάλης σε όλο τον κόσμο (αντιαποικιακή επανάσταση σε Αφρική/Ασία, κουβανική Επανάσταση, κινεζική Πολιτιστική Επανάσταση, πόλεμος του Βιετνάμ, θυσία του Τσε στη Βολιβία). Το μεξικάνικο κίνημα δημιουργήθηκε ως απάντηση στο ημι-δικτατορικό καθεστώς του Θεσμικού Επαναστατικού Κόμματος που κυβερνούσε σχεδόν 40 χρόνια την χώρα.
Παρά το γεγονός ότι είχαν προηγηθεί σημαντικοί εργατικοί αγώνες (κίνημα εργαζομένων σιδηροδρόμου, οι γιατροί, οι δάσκαλοι, οι ανθρακωρύχοι, κ.α) το 1968, είναι η πρώτη μεγάλη κινητοποίηση που έχει γενικά κοινωνικά και πολιτικά αιτήματα και όχι αποκλειστικά μιας μόνο κοινωνικής ομάδας. Η αγριότητα της καταστολής του φοιτητικού σώματος αντιστοιχούσε στη ριζοσπαστικότητα των αιτημάτων του που αποσκοπούσαν σε συνολική δημοκρατικοποίηση της χώρας και ευρύτερες οικονομικές/ κοινωνικές μεταρρυθμίσεις που αστική τάξη και ιμπεριαλιστές δεν ήθελαν καν να ακούσουν.
Στις 26/7/1968, φοιτητές και μαθητές διαδήλωσαν στην Πόλη του Μεξικού υπέρ της Κουβανέζικης Επανάστασης. Καταστάλθηκαν βίαια και συνελήφθησαν πάνω από 700 φοιτητές. Το γεγονός μαζικοποίησε πολύ γρήγορα το κίνημα οδηγώντας το να συγκρουστεί μαζικά στο δρόμο. Ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα της πρωτεύουσας παρέλυσε, έγιναν καταλήψεις σε όλα τα σχολεία και πανεπιστήμια της πόλης. Στις 30 Ιουλίου έγιναν νέες συγκρούσεις με τον στρατό με 300 φοιτητές τραυματίες.
Στην ηγεσία του κινήματος τέθηκε η Εθνική Απεργιακή Επιτροπή (ΕΑΕ), που εκπροσωπούσε φοιτητές από 70 πανεπιστήμια και την οποία αποτελούσαν 240 φοιτητές που έπαιρναν τις αποφάσεις μέσω γενικών συνελεύσεων. Η ΕΑΕ είχε συντάξει μια σειρά από αιτήματα με τα σημαντικότερα να είναι η απελευθέρωση των πολιτικών κρατούμενων, η κατάργηση του άρθρου 145 του Ομοσπονδιακού Ποινικού Κώδικα (διάδοση ιδεών που ανατρέπουν τη δημόσια τάξη), την διάλυση ενός αδίστακτου κατασταλτικού σώματος, των “γρεναδιέρων”, την παραίτηση των αρχηγών της αστυνομίας , αποζημίωση για τα θύματα της καταστολής κλπ.
Η απολυταρχική κυβέρνηση του Ντίας Ορντάς και η CIA είδαν τις κινητοποιήσεις σαν θανάσιμη απειλή ως πρόλογο μιας “κομμουνιστικής ανατροπής” και ήταν αποφασισμένοι να τις πνίξουν με κάθε τρόπο. Οι κινητοποιήσεις συνεχίστηκαν ολόκληρο το καλοκαίρι και στις 13 Σεπτεμβρίου οι φοιτητές έκαναν σιωπηλή πορεία κρατώντας πορτρέτα των Τσε, Χο Τσι Μινχ, Εμιλιάνο Ζαπάτα, Πάντσο Βίλα. Στις 23 Σεπτεμβρίου ο στρατός προσπάθησε να σπάσει την κατάληψη του Πολυτεχνείου και συγκρούστηκε για 12 ώρες με τους φοιτητές και όπου σκοτώθηκαν 15 φοιτητές. Τελικά ο στρατός μπόρεσε να καταλάβει συνολικά την πανεπιστημιούπολη της Πόλης του Μεξικό, όπου και θα γινόταν η επίσημη τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στις 12/10/1968. Στις 2/10 οι φοιτητές κάλεσαν συγκέντρωση στην πλατεία “Τρεις πολιτισμοί” στη συνοικία Τλατελόλκο, με αίτημα την απόσυρση του στρατού από το πανεπιστήμιο όπου συγκεντρώθηκαν 15.000 άνθρωποι. 5000 στρατιώτες και 200 τανκς και φορτηγά περικύκλωσαν την πλατεία και ο στρατός άνοιξε απροειδοποίητα πυρ στο πλήθος δολοφονώντας άγρια άγνωστο μέχρι σήμερα αριθμό ανθρώπων (υπολογίζονται πάνω από 350), πάνω από 1.000 τραυματίστηκαν σοβαρά και πάνω από 2.000 συνελήφθησαν.
