Η άποψή μας: Χρηματιστηριακό και οικονομικό κραχ

Χρηματιστηριακό και οικονομικό κραχ

από την Εργατική Πάλη Οκτώβρη

Σε μια από τις χειρότερες κρίσεις των τελευταίων ετών βρίσκονται οι ελληνικές τράπεζες, το χρηματιστήριο και γενικότερα η οικονομία. Το μαζικό ξεπούλημα τραπεζικών χαρτιών την Τρίτη και Τετάρτη οδήγησε τον κλαδικό δείκτη σε χαμηλό τουλάχιστον 32 μηνών. Η χρηματιστηριακή κατάρρευση των τραπεζών δείχνει τη σαθρή κατάσταση της οικονομίας και ξεσκεπάζει το μύθο της λεγόμενης «μεταμνημονιακής» περιόδου. Πτώση δεν σημείωσαν μόνο οι μετοχές των τραπεζών αλλά και σχεδόν όλων των μεγάλων ελληνικών επιχειρήσεων: ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, ΟΤΕ, Ελληνικά Πετρέλαια, Motor Oil, Μυτιληναίος, Jumbo, Βιοχάλκο, Λάμδα, Τιτάν, ΟΠΑΠ, ΓΕΚ Τέρνα κ.ά.). 

Πολλοί ήταν αυτοί που αναρωτήθηκαν πώς προέκυψε αυτό το βίαιο sell off (ξεπούλημα) κυρίως στις τραπεζικές μετοχές, στον πιο σημαντικό/νευραλγικό τομέα και γενικό δείκτη κάθε καπιταλιστικής οικονομίας. Κάποιοι προσπάθησαν να αποδώσουν την τραγική εικόνα του χρηματιστηρίου στην ιταλική κρίση και στους φόβους που προκύπτουν από τη σύγκρουση της ιταλικής κυβέρνησης με την Κομισιόν. Η άθλια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, που έκανε και αυτή υπαινιγμούς για την Ιταλία, απέδωσε την κρίση σε «επίθεση κερδοσκόπων». Δήλωσε ότι προωθεί συγκεκριμένα μέτρα ελέγχου και εξυγίανσης των τραπεζών «που θα ενισχύσουν ακόμη περισσότερο την εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα».

Για ακόμη μια φορά, ο Τσίπρας και η παρέα του προσπαθούν να ξεγελάσουν τον ελληνικό λαό αποκρύπτοντας ότι η πραγματική αιτία είναι η οικτρή κατάσταση της ελληνικής οικονομίας στο σύνολό της και βέβαια η μεγάλη οικονομική κρίση στην ευρωζώνη και ιδιαίτερα, αυτή την περίοδο, της Ιταλίας, Ισπανίας και (αν και δεν είναι στην ΕΕ) της Τουρκίας.

Οι αφορμές

Οι αναφερόμενες ως αιτίες της κρίσης, από διάφορους αστούς αναλυτές και οικονομολόγους, είναι στην πραγματικότητα μόνο οι αφορμές. Μερικές από αυτές είναι:

α) Η αδυναμία των ελληνικών τραπεζών και επιχειρήσεων να προσφύγουν στις αγορές και να δανειστούν με φθηνό χρήμα, με επιτόκια που δεν θα είναι ληστρικά. Τέτοια ήταν η περίπτωση της Τράπεζας Πειραιώς, η μετοχή της οποίας είχε τη μεγαλύτερη πτώση, μια και δεν κατάφερε λόγω υψηλών επιτοκίων να εκδώσει ομόλογα.

β) Η μικρή κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών. Οι φήμες για μια νέα, τέταρτη ανακεφαλαιοποίηση (ή κάτι παρόμοιο) εντείνονται, κάτι που μπορεί να «φάει» μέρος του «μαξιλαριού» που διαθέτει η κυβέρνηση. Κυρίως, θα κληθούν και πάλι οι εργαζόμενοι να βάλουν βαθειά το χέρι στην τσέπη. Οι προηγούμενες τρεις ανακεφαλαιοποίησεις (από το 2013) στοίχισαν στους εργαζόμενους 47,5 δισ. ευρώ!

γ) Τα λεγόμενα «κόκκινα» δάνεια που, παρά τους αθρόους ληστρικούς πλειστηριασμούς και την «πώλησή» τους σε εξευτελιστικές τιμές σε διάφορους «επενδυτές», παραμένουν μια «μαύρη τρύπα» για τις τράπεζες, μια και δεν βοηθούν το ενεργητικό τους.

δ) Οι ισχνές οικονομικές επιδόσεις των τραπεζών και των επιχειρήσεων, η συρρίκνωση των μεγεθών τους αλλά και η αρνητική αντιμετώπισή τους από τα ξένα funds, που βλέπουν ότι η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας δεν είναι καλή.

Οι πραγματικές αιτίες

Οι πραγματικές αιτίες της κρί­σης συνίστανται στο σύνολο των αντι­φά­σε­ων που διέ­πουν το

κα­πι­τα­λι­στικό σύ­στη­μα και συγκεκριμένα τον χρεοκοπημένο ελληνικό καπιταλισμό. Οι κρίσεις είναι εγ­γε­νές φαι­νό­με­νο του κα­πι­τα­λι­σμού. Η απόδοση της κρίσης σε κερδοσκόπους, γύπες, hedge funds (όχι ότι όλοι αυτοί είναι άμοιροι ευθυνών) αποτελεί ένα παραμύθι αυτών που θέλουν πάση θυσία να δικαιολογήσουν το καπιταλιστικό σύστημα. Η κυριαρχία του χρη­μα­το­πι­στω­τι­κού τομέα στην οι­κο­νο­μί­α, που είναι μακράν και ο περισσότερο παγκοσμιοποιημένος, πα­ρά­γει μια ιδιαί­τε­ρα αρ­πα­κτι­κή εκ­δο­χή, του σύγχρονου κα­πι­τα­λι­σμού, χωρίς κανόνες και όρια, η οποία περικλεί­ει/παράγει εν­δο­γε­νώς όλο και πιο συχνές κρίσεις, με ολοένα και μεγαλύτερη διάρκεια και βάθος. Αυτή η αρπακτική φύση του σύγχρονου καπιταλισμού, που εξυπηρετείται άριστα από τον νεοφιλελευθερισμό και τις σύγχρονες ελίτ, αποτελεί οργανική εξέλιξη και όχι παραμόρφωση, όπως ισχυρίζονται διάφοροι νεοκεϋνσιανοί, ρεφορμιστές κ.λπ., της καπιταλιστικής παραγωγής, παράγει/στηρίζεται στην διαρκή φτωχοποίηση των εργατικών και λαϊκών μαζών. Οι τελευταίες καθίστανται ανίκανες να καταναλώσουν το παραγόμενο κοινωνικό προϊόν. Μπορεί το τέλος αυτής της αρπακτικότητας και ανηθικότητας να μην είναι ορατό, ωστόσο είναι βέβαιο ότι αυτό το σύστημα είναι αναγκασμένο να βρίσκεται μόνιμα παγιδευμένο στην κρίση, την αστάθεια και στις ταξικές συγκρούσεις, εξεγέρσεις κλπ.

Εκτός όμως από αυτό το γενικό υπόβαθρο υπάρχουν και συγκεκριμένες αιτίες για την περίπτωση του ελληνικού καπιταλισμού. Αναφέρουμε μερικές:

1. Τα μνημόνια διέλυσαν την οικονομία και ιδιαίτερα τους δυο παραγωγικούς τομείς (βιομηχανία, γεωργία). Όχι μόνο απέτυχαν να μειώσουν το χρέος, αλλά και το αύξησαν πολύ, από 120% περίπου του ΑΕΠ σε 180%.

2. Οι επενδύσεις έχουν κατρακυλήσει περίπου στα 20-25 δισ. το χρόνο από περίπου 60 δισ. που ήταν το 2008. Το τελευταίο κραχ είναι μια ακόμη σημαντική αποεπένδυση (η χρηματιστηριακή αξία μόνο των τεσσάρων συστημικών τραπεζών μειώθηκε κατά 2,8 δισ. ευρώ). Φαίνεται ότι η έκκληση του Τσίπρα στους ξένους «επενδυτές» στην Ουάσιγκτον, εισακούστηκε και με το παραπάνω και του «ξάφρισαν» τις τράπεζες και τις επιχειρήσεις.

3. Οι αποταμιεύσεις πέφτουν διαρκώς.

4. Το εργατικό δυναμικό, που βρίσκεται στην ανεργία, στην υποαπασχόληση, σε διάφορα «προγράμματα», στη μετανάστευση.

5. Η βόμβα του δημογραφικού προβλήματος, που έχει επιδεινωθεί από την κρίση και τα μνημόνια.

Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω έχει σοβαρές επιπτώσεις στην παραγωγικότητα της εργασίας και κατά συνέπεια σε οποιαδήποτε προοπτική ανάπτυξης. Και όπως είναι γνωστό, η παραγωγικότητα εξαρτάται κυρίως από τη βιομηχανία, η οποία έχει κυριολεκτικά συντριβεί τα μνημονιακά χρόνια.

Ανάγκη να ανατρέψουμε αυτήν την κατάσταση

Εκτός όμως από τα παραπάνω, είναι η ένταξη της χώρας στην ΕΕ και το ευρώ που λειτουργούν υπέρ των συμφερόντων του μεγάλου κεφαλαίου και των ιμπεριαλιστικών σχεδίων. Είναι ανάγκη εμείς οι εργαζόμενοι να κάνουμε μια τομή στην σκέψη και στην πολιτική μας. Η κυβέρνηση Τσίπρα και όλες οι μνημονιακές δυνάμεις έχουν αποτύχει τραγικά και το μόνο που κάνουν είναι να ξεπουλούν τον δημόσιο πλούτο, να μειώνουν διαρκώς το βιοτικό μας επίπεδο και να συμμετέχουν στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και εκστρατείες. Ο ελληνικός καπιταλισμός και οι δυνάμεις που τον υπηρετούν έχουν μπει σε μια περίοδο ιστορικής παρακμής. Πρέπει να απαλλαγούμε από αυτούς όσο το δυνατόν γρηγορότερα, πριν να είναι πολύ αργά.