Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1917: ΜΕΡΟΣ 4

ΤΑ ΙΟΥΛΙΑΝΑ ΣΤΗΝ ΟΚΤΩΒΡΙΑΝΗ ΕΠΑΣΤΑΣΗ

Τα συμφιλιωτικά-ρεφορμιστικά κόμματα πέτυχαν να πάρουν από το 1ο Παρρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ, τον Ιούνη, την έγκριση για τη διοργάνωση επίθεσης στο μέτωπο. Εμπνευστής της πρότασης ήταν ο Κερένσκι. Ωστόσο, η πραγματικότητα ήταν διαφορετική. Όπως είχε ήδη φανεί από τη διαδήλωση της 18ης Ιούνη, οι εργατικές μάζες καθώς και σημαντικά κομμάτια του στρατού, έρχονταν ολοένα και πιο κοντά στην πολιτική των Μπολσεβίκων. Η συνέχιση του του πολέμου, η ακρίβεια, η έλλειψη σε προϊόντα διατροφής, οι χαμηλοί μισθοί δημιουργούσαν μιαν αφόρητη κατάσταση.

Η ατμόσφαιρα που υπήρχε, κυρίως στην Πετρούπολη, όπου συνεχώς γίνονταν απεργίες σε σημαντικά εργοστάσια, προοιώνιζε μια έκρηξη των μαζών. Την ίδια στιγμή, η επίθεση του Κερένσκι φαινόταν να οδηγείται προς ένα ακόμα φιάσκο.

Στις 2 Ιουλίου, τέσσερις αστοί Υπουργοί παραιτούνται από την κυβέρνηση συνασπισμού. Οι πραγματικοί λόγοι για αυτήν την κίνηση είναι η διαφαινόμενη πανωλεθρία στο μέτωπο, την οποία ήθελαν να χρεώσουν στο καθεστώς της δυαδικής εξουσίας, ή, ακόμα καλύτερα, στους ίδιους τους Μπολσεβίκους. Οι Καντέτοι έβλεπαν ότι η κατάσταση είχε φτάσει σε οριακό σημείο και ήλπιζαν ότι θα μπορούσε να ξεκαθαρίσει αν κατάφερναν να ωθήσουν τις μάζες σε μια πρόωρη έκρηξη, αναγκάζοντας έτσι τους συμφιλιωτές να τις καταστείλουν άγρια.

Πράγματι, η είδηση για την κίνηση αυτή των καντέτων υπουργών επιτάχυνε τις διεργασίες στις μάζες. Στρατιωτικές μονάδες αρνούνται τη διαταγή να μεταφερθούν στο μέτωπο και καλούν σε ένοπλη διαδήλωση ενάντια στην Προσωρινή Κυβέρνηση. Η πρόταση για τη διαδήλωση βρίσκει μεγάλη αποδοχή στους εργάτες και πρώτα απ’ όλα στο τεράστιο εργοστάσιο Πουτίλοφ.

Οι Μπολσεβίκοι βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Μία πρόωρη εξέγερση θα έδινε την ευκαιρία στους αστούς και τους συμφιλιωτές να χρεώσουν στο κίνημα την αναπόφευκτη κατάρρευση της επίθεσης στο μέτωπο, καθυστερώντας ή αντιστρέφοντας την κίνηση κάποιων λιγότερο προωθημένων εργατικών στρωμάτων και στρατιωτικών μονάδων προς τα αριστερά. Το κόμμα καλεί τους εργάτες και τους στρατιώτες να ακυρώσουν τη διαδήλωση και να κάνουν υπομονή μέχρι σύντομα οι συνθήκες να είναι πιο ευνοϊκές για την επιτυχία μιας εξέγερσης.

Ωστόσο, το κίνημα είναι ασυγκράτητο. Μια μεγαλειώδης ένοπλη πορεία φτάνει στο κτίριο που βρισκόταν το επιτελείο των Μπολσεβίκων και ζητάει εναγωνίως τη στήριξή τους. Το κόμμα, βλέποντας ότι είναι πια αδύνατο να συγκρατηθούν οι μάζες, αποφασίζει σωστά ότι δεν θα μπορούσε να αφήσει τους εργάτες μόνους τους. Αποφασίζει να τη στηρίξει, καλώντας τους εργάτες να διατυπώσουν με μια ειρηνική και οργανωμένη διαδήλωση τη θέλησή τους στις Εκτελεστικές Επιτροπές του Σοβιέτ της Πετρούπολης.

Η διαδήλωση κατευθύνεται στο Ανάκτορο της Ταυρίδας, όπου συνεδριάζουν οι Εκτελεστικές Επιτροπές. Οι διαδηλωτές απαιτούν από τους ρεφορμιστές ηγέτες να πάρουν την εξουσία που οι ίδιοι θα τους εγγυηθούν με τη δύναμη των όπλων τους. Οι Μενσεβίκοι και Σοσιαλεπαναστάτες ηγέτες όμως εξαπολύουν μύδρους για προδοσία εναντίον των διαδηλωτών, λέγοντας ότι όποιος ζητάει να περάσει όλη η εξουσία στα Σοβιέτ είναι στην πραγματικότητα εναντίον της… επανάστασης! Παράλληλα, καλούν «πιστά σε αυτούς» στρατεύματα, δηλαδή κοζάκικες κυρίως μονάδες, να τους υπερασπιστούν απέναντι στους διαδηλωτές!

Την επόμενη μέρα, το κίνημα έχοντας πια τη στήριξη των Μπολσεβίκων και ενισχυόμενο από τους ναύτες της Κροστάνδης που αποβιβάζονται στην Πετρούπολη, φτάνει στο αποκορύφωμά του. Περισσότεροι από 500.000 εργάτες και στρατιώτες διαδηλώνουν και πάλι με το σύνθημα «όλη η εξουσία στα σοβιέτ». Στους δρόμους των πλούσιων συνοικιών, όπου κατευθύνεται η διαδήλωση, ελεύθεροι σκοπευτές βάλλουν εναντίον του πλήθους. Συγκρούσεις μεταξύ εργατών και γιούνγκερ (φοιτητές των στρατιωτικών σχολών) σημειώνονται με νεκρούς εκατέρωθεν.

Το κίνημα, ωστόσο, παρά την ορμητικότητά του και τους μεγάλους του αριθμούς, δεν έχει ακόμα ένα ολοκληρωμένο πολιτικό πρόγραμμα. Η ελπίδα των μαζών να καταφέρουν, με το καλό ή με το κακό, να πείσουν τους συμφιλιωτές να σπάσουν τους δεσμούς τους με την αστική τάξη, πέφτει στο κενό ενώ ταυτόχρονα οι εξεγερμένοι δεν είναι ακόμη αποφασισμένοι να ανατρέψουν οι ίδιοι την Προσωρινή Κυβέρνηση. Έτσι, Μενσεβίκοι και Σοσιαλεπαναστάτες βρίσκουν τον χρόνο να ανασυγκροτηθούν εξαπολύοντας μια τεράστια προπαγάνδα δυσφήμισης των Μπολσεβίκων για κατασκοπεία, σχέσεις με τη Γερμανία κ.λπ., και καταφέρνουν να πάρουν με το μέρος τους κάποιες ουδέτερες μέχρι τότε μονάδες του στρατού. Στις 6 Ιουλίου είναι πλέον και πάλι κύριοι της κατάστασης. Το μένος των ρεφορμιστών και των αστών εξαπολύεται πάνω στο μπολσεβίκικο κόμμα. Ο Λένιν κι ο Ζινόβιεφ αναγκάζονται να διαφύγουν στη Φιλανδία για να αποφύγουν τη σύλληψη, ενώ ο Τρότσκι και άλλα σημαντικά στελέχη φυλακίζονται. Τα τυπογραφεία του κόμματος καταστρέφονται, επιτάσσεται το κτίριο που χρησιμοποιούσαν σαν επιτελείο, ενώ ολόκληρες στρατιωτικές μονάδες που είχαν συμμετάσχει στο κίνημα διαλύονται. Ακολουθεί μία περίοδος διώξεων και συκοφαντιών που σκοπεύει να τσακίσει το κόμμα.

Τα Ιουλιανά, αν και κατέληξαν σε ήττα και καταστολή, αποδείχτηκαν πολυτιμότατο μάθημα για την εργατική τάξη. Φανέρωσαν μπροστά στα μάτια της με καθαρό τρόπο ότι οι ρεφορμιστές δεν έχουν καμιά διάθεση να προχωρήσουν στο βάθεμα της επανάστασης. Οι Μπολσεβίκοι απέφυγαν τις δύο παγίδες που είχαν μπροστά τους: είτε να υπερεκτιμήσουν τις δυνατότητές τους και να προχωρήσουν σε ένα ανοιχτό κάλεσμα για εξέγερση, πράγμα που θα απομόνωνε την Πετρούπολη από την υπόλοιπη χώρα, είτε να εγκαταλείψουν τους εργάτες στην τύχη τους απέχοντας από τις διαδηλώσεις. Με τη συμμετοχή τους στα Ιουλιανά, όχι μόνο κατάφεραν να έχει το κίνημα τις λιγότερες δυνατές απώλειες, αλλά ατσάλωσαν ακόμα παραπάνω τους δεσμούς τους με τους αγρότες και τους στρατιώτες. Η νίκη των ρεφορμιστών και των αστών στις αρχές του Ιούλη, δεν ήταν τίποτε παραπάνω από το οριστικό άνοιγμα του δρόμου για τη συντριβή τους τρεις μήνες αργότερα.