Στρατηγός Γκιάπ (1911–2013): έφυγε ο «Κόκκινος Ναπολέων»

Στις 4 Οκτώβρη πέθανε, σε ηλικία 102 ετών, ο θρυλικός στρατηγός Βο Νγκουγιέν Γκιάπ, ο στρατιωτικός ηγέτης της βιετναμέζικης επανάστασης. Από πολύ νεαρή ηλικία συμμετείχε στο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα εναντίον της γαλλικής αποικιακής κατοχής και γνώρισε σκληρές διώξεις και φυλακίσεις. Τη δεκαετία του ’30 εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα, που με ηγέτη τον Χο Τσι Μινχ κατάφερε να τεθεί επικεφαλής των αγώνων του ολιγάριθμου αλλά εξαιρετικά συγκεντρωμένου βιετναμέζικου προλεταριάτου καθώς και των φτωχών αγροτών, που αποτελούσαν τη συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού.

Το 1941 οι Γάλλοι εκτέλεσαν τον πατέρα και τις αδελφές του Γκιάπ, ενώ η γυναίκα του πέθανε στη φυλακή. Ο Γκιάπ διέφυγε και μαζί με τον Χο Τσι Μινχ οργάνωσαν το κίνημα αντίστασης ενάντια στους Ιάπωνες, που στο μεταξύ είχαν καταλάβει το Βιετνάμ. Η παράδοση της Ιαπωνίας το 1945 έδινε την ευκαιρία στο ΚΚ να πάρει την εξουσία και ο Γκιάπ έριξε το σύνθημα της «Καθολικής Λαϊκής Επανάστασης». Ο Μινχ και η υπόλοιπη σταλινική ηγεσία τον απέτρεψαν, απορρίπτοντας μια πολιτική που θα μπορούσε να ελαχιστοποιήσει την τρομερή αιματοχυσία που ακολούθησε.

Οι Γάλλοι επέστρεψαν στην Ινδοκίνα και ο αντάρτικος στρατός του Γκιάπ γνώρισε αρκετές ήττες. Ωστόσο, η υιοθέτηση σωστής πολιτικής από το ΚΚ, με καθοριστική συμβολή του Γκιάπ, άνοιξε τον δρόμο για τη νίκη. Στο πολιτικό επίπεδο, το κόμμα ακολούθησε ουσιαστικά τη θεωρία της Διαρκούς Επανάστασης του Τρότσκι, απορρίπτοντας τη σταλινική «θεωρία των σταδίων» και συνειδητοποιώντας από την άμεση πείρα του ότι ο αγώνας για εθνική απελευθέρωση και διανομή της γης στους φτωχούς αγρότες είναι αξεχώριστος από τη σοσιαλιστική επανάσταση. Στο στρατιωτικό επίπεδο, ο Γκιαπ οργάνωσε έναν παλλαϊκό αντάρτικο στρατό με απόλυτα συνειδητή πειθαρχία, μετατρέποντας κάθε χωριό και γωνιά του Βιετνάμ σε παγίδα. Έτσι και η περίφημη νίκη στο Ντιεν Μπιεν Φου επί των Γάλλων το 1954 δεν βασίστηκε σε κάποιο «μεγαλοφυές» σχέδιο, αλλά στην αυτοθυσία μιας τεράστιας μάζας 80.000 χωρικών, που επί πέντε μήνες μετέφεραν στους αντάρτες 60 τόνους εφοδίων την ημέρα (!), μέσα από ζούγκλες και απόκρημνα βουνά.

Μετά την ήττα των Γάλλων, το Βιετνάμ χωρίστηκε σε δύο κράτη, το βόρειο, με εξουσία του ΚΚ, και το νότιο, που ήταν ουσιαστικά προτεκτοράτο των Αμερικανών. Η νίκη επί του νέου, απείρως ισχυρότερου εχθρού και η απελευθέρωση του συνόλου της χώρας βασίστηκε στην ίδια πετυχημένη συνταγή. Στην πραγματικότητα, οι Αμερικανοί δεν υπέστησαν στρατιωτική ήττα, με την τυπική έννοια. Όμως η ηρωική παλλαϊκή αντίσταση μετέτρεψε το Βιετνάμ σε απέραντη κόλαση γι’ αυτούς και παράλληλα πυροδότησε ένα μεγαλειώδες διεθνές κίνημα αλληλεγγύης στη βιετναμέζικη επανάσταση, που βασίστηκε και στον αποτροπιασμό από τα τρομερά εγκλήματα του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Ο άμεσος κίνδυνος για μεταφορά της επανάστασης ακόμα και στις ίδιες τις ΗΠΑ ανάγκασε τους ιμπεριαλιστές να αποχωρήσουν από το Βιετνάμ.

Μετά την τελική νίκη το 1975, ο Γκιάπ διετέλεσε για πολλά χρόνια υπουργός Άμυνας του νέου εργατικού κράτους. Ήταν συνυπεύθυνος για τον γραφειοκρατικό εκφυλισμό του, που κατέληξε τις επόμενες δεκαετίες ουσιαστικά σε παλινόρθωση του καπιταλισμού στο Βιετνάμ, με το άνοιγμα στα ξένα κεφάλαια, κατά το «μοντέλο» της Κίνας. Θα τον θυμόμαστε όμως ως τον «Κόκκινο Ναπολέοντα», που ταπείνωσε τον γιαπωνέζικο, γαλλικό και αμερικάνικο ιμπεριαλισμό.