Η συμβολή της ΟΚΔΕ μετά το 1974
Προδημοσίευση από την Εργατική Πάλη Νοεμβρίου 2024
Στη Μεταπολίτευση, η ΟΚΔΕ κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες για τον εξοπλισμό του εργατικού κινήματος και της πρωτοπορίας, για την οικοδόμηση μιας ισχυρής επαναστατικής αριστεράς.
Καίριες αναλύσεις
α) Ήταν μια από τις ελάχιστες δυνάμεις, αν όχι η μόνη, που από τη δεκαετία του 1970 κατανόησε την οικονομική κρίση και παρακολούθησε συστηματικά την εξέλιξή της. Συνέβαλε έτσι καθοριστικά στην καταπολέμηση λανθασμένων, αποπροσανατολιστικών απόψεων περί «διαρκούς αναδιάρθρωσης» (άρνηση της δομικής κρίσης του καπιταλισμού) ή «ελληνικού ιμπεριαλισμού» (ακόμα και τις παραμονές της χρεοκοπίας του 2010, που θα καταβαράθρωνε τον ελληνικό καπιταλισμό).
β) Εμβάθυνε την κατανόηση της πολιτικής κρίσης πέρα από τα εκλογικά και κομματικά φαινόμενα (σημειώνονταν επιφανειακά από ρεφορμιστές και κεντριστές): στο αδυνάτισμα της αστικής τάξης με την εκφυλιστική πορεία μετάλλαξής της (μερικά τουλάχιστον) σε μια άρχουσα κοινωνικοπολιτική ελίτ – στη συνακόλουθη κρίση του αστικού πολιτικού συστήματος και των θεσμών του αστικού κράτους – στην ογκούμενη μακροπρόθεσμη τάση αποσύνδεσης των εργατικών και φτωχών λαϊκών μαζών από την αστική πολιτική. Έτσι απέκρουσε: 1. Τις θέσεις περί καταθλιπτικού συσχετισμού σε βάρος των εργαζομένων (που συνιστούν και μια ρήξη με τις παραδόσεις της άκρας αριστεράς). 2. Τη ρεφορμιστική (και όχι μόνο) μυθοπλασία περί παντοδυναμίας των αστικών πολιτικών/κομματικών παραλλαγών για την εξαπάτηση των εργαζόμενων και λαϊκών μαζών. Ανάλυση εξαιρετικά χρήσιμη για τον προσανατολισμό στις απότομες στροφές, όπου η έκρηξη/εξέγερση (π.χ. «κοινωνικός πόλεμος 2010-2012») μπορεί να υπάρχει ως τάση και δυνατότητα, χωρίς πάντα να εκδηλώνεται ανοιχτά.
γ) Ξεπέρασε τη συγκυριακή αποτίμηση των ταξικών αγώνων ως απλών ανόδων ή καθόδων, αναλύοντας την κρίση του εργατικού κινήματος (συσσωρευμένες ήττες από τις νεοφιλελεύθερες επιθέσεις, αποβιομηχάνιση, εμφάνιση νέων τομέων της εργατικής τάξης με αδύναμη σύνδεση με τις παραδόσεις, έλλειψη εμπιστοσύνης των μαζών λόγω των χρόνιων διαψεύσεων/προδοσιών (ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ), συκοφάντηση του σοσιαλισμού από σταλινισμό και σοσιαλδημοκρατία κ.ά.). Τα ρεφορμιστικά κόμματα ή και τμήματα της άκρας αριστεράς περίπου θεωρούσαν αρκετή μια απλή «αλλαγή ηγεσίας» στο συνδικαλιστικό/εργατικό κίνημα, υιοθετώντας αδιέξοδες πρακτικές: διασπαστικές «ανεξάρτητες συγκεντρώσεις» (μεταφυσικά ανακηρύσσονται σε ενέργειες ανασυγκρότησης-ανασύνθεσης του κινήματος) – διαρκής ακολουθητισμός στη «νόμιμη» συνδικαλιστική γραφειοκρατία, αστική ή σταλινική.
Αυτό επέτρεψε στην ΟΚΔΕ να εμπλακεί μάλλον περισσότερο (σχετικά ή και απόλυτα) από κάθε άλλη οργάνωση –και επιτυχημένα, στο μέτρο των δυνάμεών της– στο κομβικό σημείο για την ενίσχυση του ταξικού συσχετισμού, στην οργάνωση της εργατικής τάξης.
Προγραμματικός εμπλουτισμός
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, η ΟΚΔΕ προωθεί τη θέση υπέρ της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας (μέχρι σήμερα είναι ίσως η μόνη οργάνωση), ως της πιο ώριμης και επιδιωκόμενης μορφής της δικτατορίας του προλεταριάτου. Αυτό είναι αναγκαίο για το ξεκαθάρισμα «για ποιον σοσιαλισμό παλεύουμε;» μετά από την τραγική εμπειρία του σταλινισμού.
Ταυτόχρονα, έδωσε έτσι τη βάση μιας ουσιαστικής προσπάθειας κοινής δράσης ή συμμαχίας της άκρας αριστεράς πάνω σε συγκεκριμένους στόχους (ειδική μορφή Ενιαίου Μετώπου). Στην αρχή της Μεταπολίτευσης, οι σχέσεις των οργανώσεων ήταν γεμάτες άγονες αντιπαραθέσεις. Η ΟΚΔΕ θα επιμείνει πολύ, κατορθώνοντας να επιβάλλει σε σημαντικό βαθμό μια νοοτροπία διαλόγου και κοινής δράσης των δυνάμεων που πραγματικά θέλουν να αγωνιστούν μετωπικά, παρά τις διαφορές τους – η οποία παραμένει επίκαιρη.
Τέλος, η ΟΚΔΕ συνέβαλλε αποφασιστικά στην υπεράσπιση του στόχου του Σοσιαλισμού, της επικαιρότητας της Επανάστασης μετά από την οδυνηρή κατάρρευση του σταλινισμού. Αυτό δεν ήρθε τυχαία, ήταν αποτέλεσμα της κατανόησης της φύσης των καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Αντίθετα, πολλές οργανώσεις της άκρας αριστεράς παγκοσμίως εξαφανίστηκαν, απομαζικοποιήθηκαν ή κινήθηκαν προς τον ρεφορμισμό.
Στην υπεράσπιση της 4ης Διεθνούς, ενάντια στον εκφυλισμό
Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, με σειρά αντιδημοκρατικών ενεργειών (στο εσωτερικό της αλλά και κυρίως από τα διεθνή όργανα), η ΟΚΔΕ βρέθηκε τυπικά αποκλεισμένη από την 4η Διεθνή. Ήταν ένας προπομπός του εκφυλισμού της Ενιαίας Γραμματείας, που σήμερα έχει ολοκληρωθεί με ολέθρια αποτελέσματα. Από τότε η ΟΚΔΕ είχε διαμαρτυρηθεί με κείμενα στο εσωτερικό της 4ης Διεθνούς για την αυτοδιάλυση σημαντικών ευρωπαϊκών τμημάτων (ισπανικό, γερμανικό, γαλλικό κ.λπ.) και μετά το 1995 (15ο Παγκόσμιο Συνέδριο) αποχώρησε από την Ενιαία Γραμματεία.
Μετά το 2000, προειδοποίησε ανοιχτά και κατήγγειλε: α) Την αλλαγή καταστατικού της 4ης Διεθνούς (2003, εγκατάλειψη του παγκόσμιου κόμματος της επανάστασης για έναν χαλαρό «χώρο»). β) Τις υποκλίσεις στον ιμπεριαλισμό (έφτασαν στην αισχρή στοίχιση με το ΝΑΤΟ εμμέσως στη Γιουγκοσλαβία και ανοιχτά στην Ουκρανία κ.ά.). γ) Τη γενική αυτοδιάλυση σε «αντικαπιταλιστικά» και «πλατιά» κόμματα (στην πραγματικότητα ρεφορμιστικά). δ) Τις επαίσχυντες συμμετοχές της Ενιαίας Γραμματείας σε αστικές κυβερνήσεις (Βραζιλία, Ιταλία κ.ά.). Στάση κόντρα στο ρεύμα, θαρραλέα, ανεξάρτητη, έγκαιρη, όταν σχεδόν όλες οι αριστερές οργανώσεις σιώπαιναν ή υπερθεμάτιζαν. Έτσι μόνο κατόρθωσε η ΟΚΔΕ να μη θαφτεί στα συντρίμμια του εκφυλισμού, να συνεχίσει την πάλη ως κομμάτι του ιστορικού ρεύματος της 4ης Διεθνούς, για την αναγέννησή της.
Πλούσια δράση, στην πρώτη γραμμή των αγώνων
Με την επέμβασή της, η ΟΚΔΕ, πέρα από την ανάπτυξη της επαναστατικής μαρξιστικής / τροτσκιστικής φυσιογνωμίας της, άφησε το δικό της στίγμα.
Α) Δεκαετία 1970: μαζί με την άκρα αριστερά στις μεγάλες ταξικές μάχες ενάντια στο «ήπιο κλίμα» Καραμανλή-ρεφορμιστών (ΚΚΕ, ΚΚΕ εσ.). Εργοστασιακός συνδικαλισμός. Μαζικές απεργιακές κινητοποιήσεις και συγκρούσεις 25ης Μάη 1976 ενάντια στον αντεργατικό ν. 330. Νικηφόρο φοιτητικό κίνημα 1979 ενάντια στον ν. 815. Πολιτική σύγκρουση με αστούς και ρεφορμιστές. Σύγκρουση με τον κρατικό μηχανισμό ενάντια στην απαγόρευση της πορείας του Πολυτεχνείου το 1980. Πάλη και κοινή δράση ενάντια στην κρατική τρομοκρατία (επιτροπές ενάντια στην «ηθική αυτουργία», για την υπεράσπιση των αγωνιστών Ρ. Πόλε, Γ. Σερίφη κ.ά.).
Β) Δεκαετία 1980 (σε κλίμα κρίσης της άκρας αριστεράς λόγω της κυριαρχίας, τα πρώτα χρόνια, του ΠΑΣΟΚ). Η ΟΚΔΕ: 1. Ήταν ενεργή στις Αριστερές Συσπειρώσεις Φοιτητών, στην έμπρακτη αμφισβήτηση των ρεφορμιστών στο φοιτητικό κίνημα (καταλήψεις 1987, 1990-1991). 2. Έπαιξε κομβικό ρόλο στην επιτυχημένη εμφάνιση στο ΕΚΑ της Ταξικής Αγωνιστικής Συσπείρωσης, μια από τις πρώτες εργατικές συσπειρώσεις της άκρας αριστεράς. 3. Στάθηκε ενάντια στις αστικές συγκυβερνήσεις του 1989 από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ/ΣΥΝ – ένα πραγματικό όνειδος για το εργατικό κίνημα. 4. Πρωτοστάτησε σε μερικές από τις κορυφαίες μάχες ενάντια στην κυβέρνηση του Κων. Μητσοτάκη, όπως η κατάληψη του υπουργείου Β. Ελλάδας (1990) και το σπάσιμο της απαγόρευσης της πορείας στη ΔΕΘ (1993).
Γ) Δεκαετίες 1990 και 2000 (κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού). Η ΟΚΔΕ θα παλέψει για την κατανόηση του νέου δόγματος της αστικής τάξης και έμπρακτα, με σοβαρά αποτελέσματα, για την ανασυγκρότηση-ανασύνθεση του εργατικού κινήματος: 1. Είχε ισχυρή πολιτική παρουσία (Σοσιαλιστική Σπουδαστική Πάλη) στο μεγάλο, νικηφόρο φοιτητικό κίνημα του 2006-2007. Παρά τις μικρές αριθμητικά δυνάμεις της, οι αγωνιστές της θα υπερασπιστούν σθεναρά την ανάγκη δημοκρατικής αυτοοργάνωσης του φοιτητικού κινήματος με επιτροπές και συντονιστικά. Πόσο κρίσιμο ήταν αυτό από τότε, φαίνεται και στη σημερινή κρίση του φοιτητικού κινήματος. 2. Πρωτοστάτησε στη δημιουργία ή αναβίωση σωματείων και εργατικών-συνδικαλιστικών επεμβάσεων/παρατάξεων (Αντεπίθεση των Εργαζομένων) – ενδεικτικά: Εκπαίδευση (π.χ. μεγάλες απεργίες και μάχες του 1997, του 1998 ενάντια στην κατάργηση της επετηρίδας… του 2010-2015 ενάντια στις διαθεσιμότητες). Επισιτισμός-Τουρισμός (πληθώρα κινητοποιήσεων, σημαντικών νικών και πρόσφατη κατάκτηση/κατοχύρωση μέτρων ατομικής προστασίας κ.ά.). Εργοστάσια και σωματεία (μισθωτών εκπαιδευτικών, αποκλειστικών νοσηλευτριών κ.ά.) στη Θεσσαλονίκη. Τηλεπικοινωνίες (ιδιαίτερα ίδρυση σωματείων στις μεγάλες εταιρίες Vodafone και Wind). 3. Συμμετείχε/Πρωτοστάτησε στην ανάπτυξη του αντιπαγκοσμιοποιητικού και αντιπολεμικού κινήματος, μέσα από το Ελληνικό Κοινωνικό Φόρουμ, παλεύοντας αυτό να έχει κινηματικά, αγωνιστικά χαρακτηριστικά (όχι εκλογικίστικης συμμαχίας).
Δ) Στο κίνημα της απόκληρης νεολαίας τον Δεκέμβρη του 2008. Στον «κοινωνικό πόλεμο» 2010-2012: Κίνημα Αγανακτισμένων (καλοκαίρι 2011, με πρωτοπόρο ρόλο σε πρακτικά καθήκοντα και ομάδες/επιτροπές οργάνωσης της πλατείας Συντάγματος, του Λευκού Πύργου κ.ά.) και συγκρούσεις 12ης Φλεβάρη 2012. Μετέπειτα αγώνες (ΕΡΤ, απολυμένες καθαρίστριες κ.ά.). Πάλη για το ΟΧΙ στο δημοψήφισμα (5 Ιουλίου 2015), υπεράσπισή του ενάντια στην προδοσία του ΣΥΡΙΖΑ.
Ε) Στην πρόσφατη περίοδο: Συνέχιση της οικοδόμησης/αναβίωσης εργατικών σωματείων και επεμβάσεων. Ενίσχυση του ρόλου της ΣΣΠ στα φοιτητικά κινήματα (π.χ. ενάντια στα ιδιωτικά ΑΕΙ). Σταθερή ενωτική πάλη ενάντια σε κρατική καταστολή, ιμπεριαλισμό, πόλεμο.
Συμπληρώνοντας αυτή την πρακτική, καταβάλλοντας μεγάλες προσπάθειες, η ΟΚΔΕ είναι παρούσα σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις μετά το 2012. Γεγονός όχι με σημασία αριθμητικής καταγραφής, αλλά ως έμπρακτη κίνηση προς τη συγκρότηση ενός ανεξάρτητου επαναστατικού ρεύματος, που δεν θα χάνεται στον ακολουθητισμό των ρεφορμιστικών κομμάτων ή αστικών σχημάτων.
Σημειώνουμε ακόμα: α) Το πλούσιο έργο των Εκδόσεων Εργατική Πάλη. β) Τη σθεναρή εναντίωση στη λογική/πρακτική του ΣΥΡΙΖΑ ή της εισόδου σε αυτόν (μάλιστα όταν τέτοιες λαϊκομετωπικές πολιτικές βρίσκονταν στο απόγειό τους) – μια πολύτιμη συμβολή της ΟΚΔΕ στην υπεράσπιση της αναγκαιότητας του επαναστατικού κόμματος αντί αδιέξοδων εκλογικίστικων «μετώπων». γ) Η ΟΚΔΕ είναι μια από τις ελάχιστες οργανώσεις που συγκρούονται με τον εκφυλισμένο και εκφυλιστικό αστικό δικαιωματισμό («ταυτότητες» κ.λπ.), δηλαδή την αιχμή του δόρατος της ιδεολογικής και ηθικής επίθεσης της αστικής τάξης. Η τοποθέτηση αυτή είναι συνειδητό κομμάτι μιας συνολικής προσπάθειας: Για την υπεράσπιση, μετάδοση, αναβίωση των παραδόσεων του εργατικού και επαναστατικού κινήματος, χτίζοντας ένα ταξικό μέτωπο ενάντια στην αποσύνθεση και σήψη της αστικής κοινωνίας. Για τη στέρεα συγκρότηση νέων γενιών αγωνιστών, την ανάδειξη μιας νέας επαναστατικής πρωτοπορίας.[1]
[1] Τα παραπάνω μπορεί να διαπιστώσει κάθε αγωνιστής του εργατικού κινήματος και γενικότερα αναγνώστης στις εκδόσεις της Εργατικής Πάλης όπως: α) Τα βιβλία Οι παρεμβάσεις της ΟΚΔΕ (στο εργατικό και φοιτητικό κίνημα) και Για μια σύγχρονη επαναστατική στρατηγική. β) Μπροσούρες. γ) Κείμενα συνδιασκέψεων, αρθρογραφία Εργατικής Πάλης κ.ά.
