Η Άποψή μας | Μερικές σελίδες της ιστορίας της ΟΚΔΕ και του Τροτσκισμού

Προδημοσίευση από την Εργατική Πάλη Νοεμβρίου 2024

Κλείνοντας την αρθρογραφία όπως και όσα ελέγχθηκαν στο διήμερο εκδηλώσεων της ΟΚΔΕ (12-13/10/2024) για τα 90 χρόνια της οργάνωσής μας και του τροτσκισμού (σύντομα θα εκδοθούν από τις Εκδόσεις Εργατική Πάλη), θα αφιερώσουμε ένα μικρό κείμενο για ορισμένες ιστορικές ανακρίβειες ή και «διορθώσεις» που έχουν γραφτεί για την πολιτική και τη δράση του ρεύματος μας. Σήμερα βέβαια, ό,τι είχε ειπωθεί και γραφτεί στο παρελθόν – και για τις δικές τους θέσεις – έχει αναιρεθεί, άλλοτε πλήρως άλλοτε με μισόλογα, στα βασικά του σημεία. Έχουν αναιρεθεί και χαρακτηριστεί ως λάθη οι αναλύσεις και η στρατηγική της 6ης Ολομέλειας του ’34, η θεωρία των σταδίων, η πολιτική και τακτική των λαϊκών και απελευθερωτικών μετώπων, η πολιτική του ΚΚΕ και γενικότερα του σταλινισμού και των σταλινικών κομμάτων στο Μεσοπόλεμο και τον Β΄ Π.Π. (συμμαχίες, συμμετοχή σε αστικές κυβερνήσεις, ΕΑΜ κ.λπ.), η πολιτική της Εθνικής Δημοκρατικής Αλλαγής (ΕΔΑ), η πολιτική κατά την περίοδο της δικτατορίας, η πολιτική του Αντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου (ΑΑΔΜ) κ.ά., δηλαδή, περίπου, όλες οι θέσεις που υποστήριξε το ΚΚΕ για πάνω από 80 χρόνια. Όπως γράφει και Γ. Πετρόπουλος (Εργατικός αγώνας, 25/7/2016) για το «σχήμα της ιστορίας που χρησιμοποιεί» η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ: «Το δανείστηκε εξ ολοκλήρου από τους τροτσκιστές όπως το είχε κατασκευάσει ο Π. Πουλιόπουλος πριν 82 χρόνια και το αναπαρήγαγαν στη συνέχεια οι διάφορες τροτσκιστικές πολιτικές κινήσεις».

 Ιστορικές ανακρίβειες και «διορθώσεις»

1. Σήμερα δεν υπάρχει κανένας ιστορικός που να εκθειάζει το ΕΑΜ, ούτε και το ίδιο το ΚΚΕ και αντίθετα όλοι επισημαίνουν πόσο καταστροφική ήταν η πολιτική του. Υπάρχουν κάποιοι ελάχιστοι, όπως κυρίως τα απολιθώματα του Εργατικού Αγώνα (και ορισμένοι μαοσταλινικοί) που υπερασπίζονται το ΕΑΜ, είναι αλήθεια όλο και λιγότερο, «δεχόμενοι» κάποια λάθη του. Το παράδοξο είναι ότι υπάρχουν και μερικοί (όλο και λιγότεροι) τροτσκίζοντες ή και κεντριστές που υποστηρίζουν ακόμη ότι οι τροτσκιστές έπρεπε να πάνε στο ΕΑΜ ή λίγο πιο κομψά ότι θα έπρεπε να έχουν προσανατολισμό προς το ΕΑΜ, η ακόμη χειρότερα οι τροτσκιστές πήγαν στο ΕΑΜ (που είναι ψέμα).

Πριν δούμε τι έκαναν οι τροτσκιστές εκείνη την περίοδο χρειάζεται να αναφέρουμε τι ακριβώς ήταν και υποστήριζε το ΕΑΜ, πράγμα που καθιστούσε απαγορευτική την είσοδο σε αυτό οποιουδήποτε επαναστάτη μαρξιστή. α) Η επίσημη διακήρυξη του «Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ» αναφέρει, «ο σημερινός αγώνας του λαού μας στο περιεχόμενό του δεν μπορεί να είναι τίποτ’ άλλο, παρά απελευθερωτικός […] ο σημερινός αγώνας δε μπορεί, παρά να είναι παλλαϊκός, ν’ αγκαλιάσει όλα τα στρώματα του λαού, και τον εργάτη, και τον αστό, και τον αγρότη και το διανοούμενο […] ο αγώνας αυτός χαρακτηρίζεται σαν αγώνας εθνικός». β) Ο Μ. Μαΐλης, ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, μας υπενθυμίζει (Ριζοσπάστης, 7 Οκτωβρίου 2012 ότι, «στο πρώτο διάγγελμα της ΠΕΕΑ (σ.σ. κυβέρνηση του Βουνού) προς τον ελληνικό λαό, η ατομική ιδιοκτησία κατοχυρωνόταν ως δικαίωμα, και ακόμη ότι «στον Γ. Παπανδρέου είχε προταθεί να αναλάβει την ηγεσία του ΕΑΜ, αλλά αυτός αρνήθηκε». γ) Η γνωστή δήλωση του Γιώργη Σιάντου (Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ) στην ΠΕΕΑ, το 1944: «Στην Ελλάδα δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε σοσιαλισμό κι αν ακόμα όλος ο κόσμος μας πει πάρτε την και κάνετε σοσιαλισμό. Η ωρίμανση των συνθηκών οδηγεί σε αστικοδημοκρατικές λύσεις». δ) Ο Θ. Χατζής (Γραμματέας του ΕΑΜ και κορυφαίο στέλεχος του ΚΚΕ) στο έργο του Η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε, σημειώνει, «Η Πράξη 12 της ΠΕΕΑ, που ανα­φε­ρό­ταν στις δια­τά­ξεις για τη Λαϊκή Δικαιο­σύ­νη ξα­νά­φερ­νε σε ισχύ το πριν την κα­το­χή ιδιω­τι­κό και ποι­νι­κό Δί­καιο». Παρακάτω γράφει, «Όλα τα μέτρα που πήραν ήταν υπέρ του αστικού καθεστώτος και μάλιστα του παλιού υπανάπτυκτου τύπου και της υποτέλειας στους Άγγλους». ε) Ο Β. Μπαρτζώτας (στέλεχος του ΚΚΕ), γράφει «Οι εργάτες σήμερα πληρώνονται λι­γό­τε­ρο απ’ ό,τι επί Γερ­μα­νών» και «οι μισθοί έπεσαν κάτω από τα επίπεδα τα κατοχής». στ) Ο Δημήτρης Μαριόλης στο βιβλίο του (Η αδύνατη ταξική ανακωχή, εκδ. ΚΨΜ, 2015) γράφει για την πολιτική της λαϊκομετωπικής κυβέρνησης: σκληρή λιτότητα ή και μνημόνια: Μειώ­σεις μι­σθών, απο­λύ­σεις «πλε­ο­να­ζό­ντων» δη­μο­σί­ων υπαλ­λή­λων, κί­νη­τρα στους βιο­μή­χα­νους για να βά­λουν, τάχα, «μπρο­στά την πα­ρα­γω­γή», απί­στευ­τη ρε­μού­λα με τους πό­ρους της διε­θνούς βο­ή­θειας. ζ) Τα ίδια λένε και τα τροτσκιστικά έντυπα της εποχής: Διεθνιστής του ΚΚΔΕ (φύλλο 18 και 19, Νοέμβριος 1944, σελ 276-281 και 290-291 αντίστοιχα), στο «Προλετάριος» και «Διεθνιστής» της Κατοχής, εκδ. Εργατική Πάλη.

Οφείλουμε να πούμε ότι καμία τροτσκιστική οργάνωση και οι τρεις κυριότερες (ΚΚΔΕ, ΔΕΚΕ, Ομάδα Καρλιάφτη) δεν πήραν απόφαση να πάνε/προσχωρήσουν στο ΕΑΜ και ευτυχώς, γιατί θα εύρισκαν ταπεινωτικό και μαρτυρικό θάνατο από τους δολοφόνους της ΟΠΛΑ. Αυτή την θέση δεν την άλλαξαν ποτέ παρά τις πιέσεις/απόφαση της Διεθνούς. Όσοι πήγαν — ήταν πάρα πολύ λίγοι (δεν πρέπει να ξεπερνάνε τους 5-6, που εκτός του Στ. Βερούχη δεν ήταν γνωστοί τροτσκιστές) πήγαν με δική τους απόφαση, κράτησαν την ταυτότητά τους κρυφή, δεν πρόσφεραν τίποτα στην υπόθεση της επανάστασης και όταν αποκαλύφθηκαν δολοφονήθηκαν φρικτά. Είναι γνωστό ότι πήγαν πολλοί αρχειομαρξιστές, οι οποίοι στη μεγάλη τους πλειοψηφία δολοφονήθηκαν από την ΟΠΛΑ.

 2. Στο βιβλίο «Ελληνικός Τροτσκισμός , ένα χρονικό 1923-1946, των Δ. Κατσορίδα, Δ. Λιβιεράτου, Κ. Παλούκη, σελ. 92-93, εκδ. Εργατική Πάλη, αναφέρεται: «Η πολιτική και ηθική ανωτερότητα όλων των αντιπολιτευόμενων στο ΚΚΕ οργανώσεων φάνηκε στο γεγονός πως, παρά τις δολοφονίες που υπέστησαν από τον σταλινισμό, οι οικογένειες των θυμάτων δεν υπέβαλαν μηνύσεις. Οι τροτσκιστικές οργανώσεις τους παρότρυναν να μην υποβάλουν, επειδή οι θεώρησαν τις δολοφονίες αυτές ενδοταξική διαμάχη μεταξύ εργατικών οργανώσεων και δεν θα έπρεπε να δώσουν επιχειρήματα στον ταξικό εχθρό να χτυπήσει το εργατικό κίνημα». Νομίζουμε ότι αυτή απόφαση/οδηγία που έδωσαν οι τροτσκιστικές οργανώσεις (αν είναι αλήθεια) προς τις οικογένειες των δολοφονημένων, καθορίστηκε μάλλον από τις συγκεκριμένες συνθήκες και σε κάθε περίπτωση δεν έχει σχέση με «πολιτική και ηθική ανωτερότητα» ή και «ενδοταξική διαμάχη». Μιλάμε για τις πιο αποτρόπαιες δολοφονίες, που ήταν βάναυση βεβήλωση των ηθικών και πολιτικών αρχών του εργατικού κινήματος και της κομμουνιστικής ιδεολογίας. Και ακόμη, οι δολοφονίες αυτές δεν αφορούσαν/αφορούν μόνο τις οικογένειες, γιατί εξοντώθηκε ένα σημαντικό μέρος του ανθού του εργατικού κινήματος.

3. Κατά καιρούς (τις τελευταίες δεκαετίες όχι τόσο πολύ όσο παλαιότερα) έχει γίνει κριτική στους τροτσκιστές για τους ενδοιασμούς (παρόμοιες είχε και το ΚΚΕ) που είχαν για το αντάρτικο. Το θέμα δεν είναι τόσο απλό και εύκολο ώστε να μπορεί να ξεμπερδεύει κάποιος με διαστρεβλώσεις και συκοφαντίες όπως αντιτάχθηκαν στην ένοπλη αντίσταση στους φασίστες κατακτητές, συνολικά στη δράση του αντάρτικου κ.ά., που δυστυχώς τα αναπαράγουν και ορισμένοι τροτσκίζοντες και κεντριστές. Σε κάθε περίπτωση, η τακτική του αντάρτικού – όχι ότι αποκλείεται αλλά – δημιουργεί πολλά προβλήματα γύρω από το χαρακτήρα της επανάστασης, όπως βέβαια και δεν την δικαιώνει απέναντι στις παραδοσιακές προλεταριακές μορφές πάλης.

Η επικράτηση του ΕΑΜ/ΚΚΕ και των ΚΚ άλλων χωρών δεν οφείλεται σε σωστή ή ανώτερη πολιτική τους (σήμερα όλοι αναγνωρίζουν, ακόμη και το ίδιο το ΚΚΕ, ότι ήταν πέρα για πέρα λανθασμένη και η χειρότερη που θα μπορούσε να υπάρξει), αλλά σε ορισμένους παράγοντες που έχουν αναλυθεί διεξοδικά από το κίνημά μας και που καθόρισαν την πορεία της παγκόσμιας επανάστασης, μετά την επικράτηση του σταλινισμού.

Οι έλληνες τροτσκιστές έκαναν ό,τι μπορούσαν (ακόμη και αντάρτικες ομάδες) και ό,τι θα μπορούσε να κάνει κάθε επαναστατική μαρξιστική οργάνωση. Αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους που επέζησε ο τροτσκισμός και, όσοι κληρονομήσαμε αυτή την παράδοση – που είναι πια παράδοση όλου του εργατικού και επαναστατικού κινήματος – είμαστε υπερήφανοι.