60 χρόνια από την ίδρυση του ΝΑΤΟ
Στις 4 Απρίλη 1949 συναντήθηκαν στην Ουάσιγκτον οι υπουργοί Εξωτερικών των ΗΠΑ, του Καναδά και 10 χωρών της δυτικής Ευρώπης (Βρετανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Ολλανδίας, Πορτογαλίας, Βελγίου, Λουξεμβούργου, Δανίας, Νορβηγίας και Ισλανδίας). Η διάσκεψη κατέληξε στη δημιουργία μιας πολιτικής και στρατιωτικής συμμαχίας, του Οργανισμού του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, πιο γνωστού ως ΝΑΤΟ (από τα αρχικά των αντίστοιχων λέξεων στα αγγλικά). Στα 60 χρόνια της ιστορίας του, το ΝΑΤΟ αποτέλεσε και αποτελεί ένα από τα βασικά όπλα του διεθνούς ιμπεριαλισμού ενάντια στους λαούς της Ευρώπης και όλου του κόσμου.
Η ίδρυση του ΝΑΤΟ ήταν εκείνη την εποχή μια επείγουσα αναγκαιότητα για τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της δύσης και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ, λόγω των νέων δεδομένων που προέκυψαν μετά τη λήξη του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου και την έναρξη του λεγόμενου «Ψυχρού Πολέμου», ενάντια στη Σοβιετική Ένωση και τους συμμάχους της. Οι νίκες του Κόκκινου Στρατού είχαν αποσπάσει από τον καπιταλισμό ένα μεγάλο μέρος της Ευρώπης και, έστω και αν τα σταλινικά καθεστώτα της ανατολής πολύ λίγη σχέση είχαν με το σοσιαλισμό, συνιστούσαν μια σοβαρή απειλή για τους ιμπεριαλιστές. Την ίδια εποχή, το εργατικό κίνημα σε αρκετές χώρες της δυτικής Ευρώπης (ιδιαίτερα τη Γαλλία και την Ιταλία) βρισκόταν σε άνοδο. Παράλληλα, η διαφαινόμενη νίκη της κινέζικης επανάστασης σηματοδοτούσε μια σημαντική μετατόπιση του παγκόσμιου συσχετισμού των δυνάμεων προς όφελος του στρατοπέδου των εργαζομένων και των λαών και ήταν βέβαιο ότι θα έδινε τεράστια ώθηση στα κινήματα και τις εξεγέρσεις των καταπιεζόμενων από τους ιμπεριαλιστές λαών, που ήδη σε πολλές αποικιακές και μισοαποικιακές χώρες είχαν ξεσπάσει με μεγάλη σφοδρότητα. Ο διεθνής ιμπεριαλισμός είχε συνεπώς απόλυτη ανάγκη από ένα «εργαλείο», πολιτικό και στρατιωτικό, για την αντιμετώπιση εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών και πάνω απ’ όλα του εργατικού και επαναστατικού κινήματος σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Πέρα απ’ όλα αυτά, η δημιουργία του ΝΑΤΟ σχετιζόταν και με τη ριζική αλλαγή του συσχετισμού των δυνάμεων μέσα στο ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο. Η μέχρι τότε πανίσχυρη βρετανική αυτοκρατορία αλλά και οι άλλες ευρωπαϊκές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις είχαν εξασθενήσει σε μεγάλο βαθμό και ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός ήταν πλέον κυρίαρχος στον καπιταλιστικό κόσμο. Σε οικονομικό επίπεδο, η αμερικανική ηγεμονία είχε ήδη εκφραστεί και επίσημα το 1947, με τις συμφωνίες του Μπρέτον Γουντς, που όριζαν το δολάριο ως παγκόσμιο νόμισμα αναφοράς και διευθετούσαν τους κανόνες του παιχνιδιού σύμφωνα με τα αμερικανικά συμφέροντα. Το ΝΑΤΟ ήταν το αναγκαίο πολιτικοστρατιωτικό συμπλήρωμα, με το οποίο οι ΗΠΑ αναλάμβαναν να προστατεύσουν τον «ελεύθερο κόσμο» ενάντια στην «κομμουνιστική απειλή», με το αζημίωτο φυσικά. Όπως άλλωστε τόνισε ο τότε Αμερικανός πρόεδρος Χάρι Τρούμαν, μιλώντας στην πανηγυρική τελετή για την ίδρυση του ΝΑΤΟ: «…η προσχώρηση των ΗΠΑ στο σύμφωνο αυτό δε σημαίνει κατ’ ανάγκη τη χαλάρωση του αμερικανικού ενδιαφέροντος για την ασφάλεια και την ευημερία άλλων περιοχών, όπως η Εγγύς Ανατολή». Συνεπώς, το ΝΑΤΟ θα ήταν όργανο επιβολής της αμερικανικής κυριαρχίας και εκτός της ευρωπαϊκής ηπείρου.
Το 1955 προσχώρησε στο ΝΑΤΟ η Δυτική Γερμανία, γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση της Σοβιετικής Ένωσης και τη δημιουργία του Συμφώνου της Βαρσοβίας, δηλαδή της στρατιωτικής συμμαχίας των παραμορφωμένων εργατικών κρατών της ανατολικής Ευρώπης, που ένιωθαν, και δικαίως, ότι απειλούνται άμεσα από το συνασπισμό όλων των δυτικών ιμπεριαλιστών. Το 1952 εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ η Ελλάδα και η Τουρκία. Η ένταξή τους, παρότι οι κυβερνήσεις των δύο χωρών αλλά και οι Αμερικανοί την επιθυμούσαν διακαώς, καθυστέρησε για διάφορους λόγους. Πράγματι, εκείνη την εποχή, για οικονομικούς και τεχνικούς λόγους, δεν ήταν δυνατή η άμεση επέκταση και οργάνωση της αμερικανικής στρατιωτικής «ασπίδας» σε χώρες εκτός δυτικής Ευρώπης. Για το λόγο αυτό, στην ένταξη της Ελλάδας και της Τουρκίας αντιδρούσαν έντονα οι βορειοευρωπαϊκές χώρες, ακόμα και η Γαλλία, που φοβούνταν, καθόλου αβάσιμα, ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς θα στερούσε από αυτές σημαντικό μέρος της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας. Επιπλέον, ο βρετανικός ιμπεριαλισμός θεωρούσε ότι η εξέλιξη αυτή θα οδηγούσε στην απώλεια και των τελευταίων ερεισμάτων του στην περιοχή που αποτελούσε τη «γέφυρα» προς τη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, οι Αμερικανοί πέτυχαν γρήγορα να ξεπεράσουν τα διπλωματικά και τεχνικά εμπόδια, ολοκληρώνοντας την ένταξη στο ΝΑΤΟ δύο χωρών με πολύ μεγάλη στρατηγική σημασία, τόσο για την αποκοπή της Σοβιετικής Ένωσης από την ανατολική Μεσόγειο, όσο και για τον έλεγχο της Μέσης Ανατολής και των πετρελαίων της. Φυσικά, για την ελληνική αστική τάξη η προσχώρηση στην «οικογένεια των ελεύθερων χωρών» ήταν μια σημαντική επιτυχία, καθώς, παρά την επικράτησή της στον εμφύλιο πόλεμο, η θέση της ήταν ιδιαίτερα επισφαλής και η λήψη οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας από τον ιμπεριαλισμό εντελώς απαραίτητη. Οι Έλληνες καπιταλιστές με μεγάλη προθυμία προσδέθηκαν στο αμερικανικό άρμα, θέτοντας μεταξύ άλλων το ελληνικό έδαφος και τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις στην απόλυτη διάθεση του αμερικανονατοϊκού στρατιωτικού μηχανισμού. Την ίδια εποχή άλλωστε δημιουργούνται οι αμερικανικές βάσεις στην Ελλάδα, η οποία συμμετείχε με εκστρατευτικό σώμα και στον πόλεμο της Κορέας.
Ολόκληρη η ιστορία του ΝΑΤΟ είναι γεμάτη από εκβιασμούς, αιματηρές επεμβάσεις, υποκίνηση πραξικοπημάτων και υποστήριξη κάθε είδους καταπιεστικών καθεστώτων. Στήριξε μέχρι το τέλος τις φασιστικές δικτατορίες του Φράνκο στην Ισπανία και του Σαλαζάρ στην Πορτογαλία, όπως βέβαια και την ελληνική χούντα. Επί πολλές δεκαετίες, το ΝΑΤΟ είχε καταδικάσει τους λαούς της Ευρώπης να ζουν κάτω από το φόβο του πυρηνικού ολέθρου, με την εγκατάσταση πυραύλων και πυρηνικών όπλων σε πολλές χώρες, πολλά από τα οποία υπάρχουν μέχρι σήμερα, συχνά σε τοποθεσίες που κρατούνται μυστικές και μεταξύ άλλων και στην Ελλάδα. Μετά την κατάρρευση του σταλινισμού το 1989-1991, αντί να υποβαθμιστεί ο ρόλος του ΝΑΤΟ λόγω έλλειψης «αντίπαλου δέους», όπως ίσως θα περίμενε κάποιος αφελής παρατηρητής, η πολεμική του μηχανή χρησιμοποιείται με όλο και μεγαλύτερη βαρβαρότητα ενάντια στους λαούς της Ευρώπης και όλου του κόσμου. Τα νατοϊκά εγκλήματα σε Γιουγκοσλαβία, Αφγανιστάν, Μέση Ανατολή, Σομαλία και πολλές άλλες χώρες και περιοχές του πλανήτη αποδεικνύουν την αποφασιστικότητα των ιμπεριαλιστών να επιβάλουν τη διαβόητη «Νέα Τάξη», δηλαδή τη διασφάλιση με στρατιωτικά μέσα της συνεχούς λεηλασίας του πλούτου των εργαζομένων και των λαών από μια χούφτα διεθνικές εταιρίες. Σήμερα, που η βαθιά κρίση του καπιταλιστικού συστήματος αποκτά τρομακτικές διαστάσεις και ο ανελέητος ανταγωνισμός των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων διαρκώς οξύνεται, τα σενάρια πολεμικής «διεξόδου» από την κρίση θα επανέρχονται με εφιαλτική συχνότητα. Ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός χρησιμοποιεί τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς και τη δράση του στην Κεντρική Ασία για να περικυκλώσει (Ρωσία) ή να απειλήσει άμεσα (Κίνα, Ινδία) τους πιο επικίνδυνους ανταγωνιστές του, εγχείρημα που ήδη δημιουργεί εκρηκτικές καταστάσεις σε Γεωργία, Ουκρανία, Πακιστάν και αλλού. Μόνο η αποφασιστική δράση του εργατικού κινήματος και των λαών μπορεί να σταθεί εμπόδιο σε νέους πολεμικούς εφιάλτες.
