8 Μάρτη: ημέρα πάλης των γυναικών ενάντια στη διπλή τους καταπίεση

Η 8η του Μάρτη είναι μια διεθνής ημέρα αφιερωμένη στην πάλη των γυναικών για την απελευθέρωσή τους.

Το γυναικείο κίνημα γεννήθηκε στις ΗΠΑ. Η πρώτη στην ιστορία απεργία που οργανώθηκε από εργαζόμενες γυναίκες συνέβη στις 8 Μάρτη του 1857 στη Νέα Υόρκη, όταν οι ράφτρες και υφάντρες βγήκαν δυναμικά στους δρόμους για να διεκδικήσουν τη μείωση των ωρών εργασίας από 16 σε 12, ίσα μεροκάματα με τους άνδρες και ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς και ζωής. Η συγκέντρωση πνίγηκε στο αίμα. Δύο χρόνια αργότερα, πάλι τον Μάρτιο, αυτές οι εργάτριες οργάνωσαν σωματείο για να προστατεύσουν τους εαυτούς τους και να κερδίσουν βασικά δικαιώματα.

Η 8η του Μάρτη καθιερώθηκε ως «Διεθνής Ημέρα των Εργαζόμενων Γυναικών» το 1910, μετά από πρόταση της γερμανίδας σοσιαλίστριας επαναστάτριας Κλάρα Τσέτκιν, στο 2ο Διεθνές Συνέδριο των Σοσιαλιστριών στην Κοπεγχάγη. Τα επόμενα χρόνια την ημέρα αυτή οργανώνονται μαζικές διαδηλώσεις στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, με αιτήματα το δικαίωμα ψήφου, την κατάργηση των διακρίσεων στην εργασία, τη βελτίωση των συνθηκών δουλειάς και ενάντια στον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις 23 Φλεβάρη του 1917 (8 Μάρτη με το νέο ημερολόγιο) στη Ρωσία, οι εργάτριες των υφαντουργείων ξεσηκώθηκαν και πυροδότησαν ένα απεργιακό κύμα που κορυφώθηκε με την ανατροπή του Τσάρου. Η επανάσταση του Φλεβάρη ξεκίνησε από το πιο υποδουλωμένο κομμάτι του προλεταριάτου, τις εργάτριες στα υφαντουργεία, οι οποίες ζητούσαν όχι μόνο ψωμί αλλά και το τέλος του πολέμου και της αυτοκρατορίας.

Το παγκόσμιο γυναικείο κίνημα επηρέασε τη θέση της γυναίκας και στην ελληνική κοινωνία, η οποία, θεσμικά τουλάχιστον, αναβαθμίστηκε. Μόλις το 1952 απέκτησαν οι Ελληνίδες το δικαίωμα του «εκλέγειν και εκλέγεσθαι». Από το 1984 και μετά ασκείται αυτεπάγγελτη δίωξη για τον βιασμό και το 1986 νομιμοποιούνται οι αμβλώσεις.

Παρά τις κατακτήσεις του γυναικείου κινήματος, η ισότητα στην εργασία, στην οικογένεια και στην κοινωνική ζωή είναι ακόμη ζητούμενο. Η πραγματικότητα και τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι οι γυναίκες πλήττονται με μεγαλύτερη σφοδρότητα από τη φτώχεια, την ανεργία, τη μερική απασχόληση και την ανασφάλιστη εργασία. Επιπλέον, τις εργαζόμενες γυναίκες κάθε μέρα τις περιμένει η οικιακή εργασία, η οποία φυσικά είναι απλήρωτη. Η φροντίδα των παιδιών, των ηλικιωμένων και των ασθενών πέφτει στις γυναίκες. Στην πλειονότητά τους τα θύματα βίας είναι γυναίκες. Η πρώτη αιτία θανάτου γυναικών στον πλανήτη είναι η βία, και μάλιστα μέσα στην οικογένεια! Μία στις πέντε γυναίκες πέφτει θύμα κακοποίησης μέσα στο σπίτι.

Οι γυναίκες δεν ήταν πάντα το καταπιεσμένο φύλο. Στην πρωτόγονη κοινωνία  ήταν ίσες με τους άνδρες. Η καταπίεσή τους γεννιέται σχεδόν μαζί με την ατομική ιδιοκτησία, το κράτος, τις τάξεις και μια άρχουσα τάξη, που ιδιοποιείται το πλεόνασμα πλούτου που εμφανίζεται με τη μετάβαση στη γεωργική οικονομία. Το κράτος εδραίωσε την εκμετάλλευση ανδρών και γυναικών που παρήγαγαν αυτόν τον πλούτο. Ο θεσμός του μονογαμικού γάμου, με τον απόλυτο έλεγχο της συζύγου από τον σύζυγο, εξασφαλίζει στον τελευταίο την απόκτηση νόμιμων γιων, στους οποίους μεταβιβάζει την περιουσία του.

Η διπλή καταπίεση των εργαζόμενων γυναικών είναι παρούσα σε όλα τα ταξικά συστήματα (δουλεία, φεουδαρχία, καπιταλισμός κ.α.). Είναι αποτέλεσμα της ταξικής κοινωνίας και δεν θα πάψει αν αυτή δεν εξαλειφθεί. Είναι καιρός λοιπόν κάθε γυναίκα να συνειδητοποιήσει τη θέση της μέσα στην κοινωνία τόσο ως προς το φύλο της όσο και ως προς την τάξη της. Να αναπτύξει ενεργό συνδικαλιστική και πολιτική δράση, τόσο αυτόνομα στο γυναικείο κίνημα όσο και ενωτικά μέσα στο εργατικό κίνημα για την ανατροπή του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος. Οι άνδρες και ιδιαίτερα οι επαναστάτες πρέπει να προσφέρουν ηθική αλλά και υλική στήριξη στις γυναίκες, ώστε να μπορούν να έχουν ενεργό δράση. Οφείλουν να αναλάβουν μέρος της οικιακής εργασίας, να συμμετέχουν στο μεγάλωμα των παιδιών και όπως έλεγε ο Τρότσκι: «αν θέλουμε να αλλάξουμε τις συνθήκες της ζωής, πρέπει να μάθουμε να βλέπουμε τον κόσμο με τα μάτια των Γυναικών».