Αρκτική: ένα ακόμα πεδίο ανταγωνισμού των ιμπεριαλιστών
Αρκτική: ένα ακόμα πεδίο ανταγωνισμού των ιμπεριαλιστών
Πριν από λίγες μέρες δημοσιεύτηκε από τις ΗΠΑ το κείμενο της «Στρατηγικής για την Αρκτική» για την επόμενη δεκαετία, το οποίο έρχεται σε μια αρκετά διαφορετική πραγματικότητα (σε σύγκριση με το αντίστοιχο του 2013) για τον διεθνή ανταγωνισμό μεταξύ των ιμπεριαλιστών, αλλά και για την ίδια τη θέση των ΗΠΑ σε αυτόν. Η ίδια η έκθεση το περιγράφει αυτό ως ένταση των ανταγωνισμών λόγω της «αναίτιας επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία» και επιδιώκει να δώσει στις ΗΠΑ τη δυνατότητα «να ανταγωνιστούν αποτελεσματικά και να διαχειρίζονται τις εντάσεις». Καθώς η περιοχή της Αρκτικής (για λόγους που θα εξηγηθούν παρακάτω) αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία την τελευταία δεκαετία, ας δούμε τι σημαίνει στην πραγματικότητα αυτή η πρόθεση των ΗΠΑ να «ανταγωνιστούν αποτελεσματικά».
Ποιά είναι τα στοιχεία που κάνουν την Αρκτική πεδίο ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού;
Αρχικά, σύμφωνα με μια περσινή έκθεση του αμερικανικού στρατού η Αρκτική φιλοξενεί το 13% του παγκόσμιου πετρελαίου, καθώς και το 30% του παγκόσμιου φυσικού αερίου. Έχει τεράστια κοιτάσματα βασικών μετάλλων (αλουμίνιο, χαλκός, σίδηρος, νικέλιο και κασσίτερος), πολύτιμα μέταλλα (χρυσός, πλατίνα και ασήμι), πολύτιμες πέτρες (διαμάντια), άλλα ορυκτά (απατίτης, γραφίτης και γύψος) όπως καθώς και το ουράνιο. Ίσως το πιο σημαντικό τεχνολογικά, είναι επίσης πηγή σπάνιων γαιών (δυσπρόσιο, νεοδύμιο και πρασεοδύμιο). Αυτά τα μέταλλα επιτρέπουν τη σμίκρυνση εξαρτημάτων για κινητήρες αεροσκαφών και προηγμένα όπλα, καθώς και τηλεοράσεις, κινητά, φορητούς υπολογιστές, αυτοκίνητα, αλλά και την ανάπτυξη φαρμάκων για τη θεραπεία του καρκίνου.
Για τη Ρωσία, ο Βορράς έχει τεράστια σημασία τόσο ως χώρος όπου ιστορικά κυριαρχεί αλλά κυρίως γιατί εκεί βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών της αποθεμάτων αλλά και εμπορικά και ενεργειακά περάσματα. Επιπλέον, η ενίσχυση εκεί της στρατιωτικής της παρουσίας παίζει καθοριστικό ρόλο για την αμυντική της στρατηγική και τη «δυνατότητα δεύτερου πλήγματος» σε περίπτωση που δεχτεί επίθεση (πυρηνική η μη). Και η Κίνα έχει αρχίσει να αναπτύσσει δραστηριότητα στην περιοχή την τελευταία δεκαετία, σε πρώτο στάδιο με το πρόσχημα της έρευνας, ενώ έχει ανακοινώσει την πρόθεση για ένα «Πολικό Δρόμο του Μεταξιού». Γεωστρατηγικά, Ρωσία και ΗΠΑ έχουν απευθείας σύνορο στον αρκτικό κύκλο και η αναβάθμιση της περιοχής στις στρατηγικές τους προτεραιότητες είναι εξαιρετικά επικίνδυνη στην περίπτωση διεύρυνσης και γενίκευσης της ήδη ανοιχτής σύγκρουσης που εξελίσσεται ακόμη στην Ουκρανία.
Οι πρόσφατες κινήσεις
Στην παρούσα κατάσταση παρακμής και έκρηξης της κρίσης του καπιταλιστικού συστήματος, όπου η ισορροπία ισχύος στο διεθνές σύστημα μεταβάλλεται και ο μέχρι πρότινος «Νο. 1 ιμπεριαλιστής» που ήταν οι ΗΠΑ πιέζεται να αποδεχτεί μια υποδυέστερη θέση του, οι αντιδράσεις θα είναι επιθετικές και επικίνδυνες. Η στοχοθεσία για την Αρκτική είναι τμήμα της γενικότερης προσπάθειας των ΗΠΑ (AUKUS / Ταϊβάν / Ειρηνικός, ένταξη Σουηδίας & Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ και προετοιμασία για κίνηση «κλεισίματος» της Ρωσίας από τη Βαλτική, λυσσασμένη στήριξη του μετώπου στην Ουκρανία, αναμόχλευση των μετώπων σε Βαλκάνια και Καύκασο κ.ά.) να διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία τους, που απειλείται.
Έτσι, το κείμενο της Στρατηγικής για την Αρκτική αναβαθμίζει σε προτεραιότητα την περιοχή «όπως απαιτείται για την αποτροπή απειλών και για την πρόβλεψη, την πρόληψη και την απόκριση τόσο σε φυσικά όσο και σε ανθρωπογενή συμβάντα», συμπληρώνοντας τον περσινό χαρακτηρισμό ως σημαντικότερης προτεραιότητας της αντιμετώπισης των στρατηγικών αντιπάλων Ρωσίας και Κίνας. Ορίζει τέσσερις πυλώνες: α) ενισχυμένη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ, β) αυξημένες ασκήσεις με χώρες συμμάχους για την «αποτροπή της επιθετικότητας στην Αρκτική, ειδικά από τη Ρωσία», γ) εκσυγχρονισμό της αεράμυνας NORAD και πρόσθετα παγοθραυστικά της Ακτοφυλακής και δ) καλύτερη χαρτογράφηση για τα νερά και τον καιρό της περιοχής.
Οι ΗΠΑ αυτή τη στιγμή διατηρούν ενεργή στρατιωτική δύναμη στην Αλάσκα (πάνω από 22.000), ενώ έχουν βάση και στη Γροιλανδία. Επιπλέον, θέλουν να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στις ασκήσεις και την παρουσία του ΝΑΤΟ στην περιοχή, κάτι που θα ενισχυθεί περαιτέρω με την ένταξη σε αυτό Σουηδίας και Φινλανδίας, οι οποίες έχουν και έδαφος εντός του αρκτικού κύκλου. Ο φορολογικός νόμος περί εξουσιοδότησης της ακτοφυλακής του 2023, τον οποίο προώθησε η Επιτροπή Εμπορίου της Γερουσίας τον περασμένο μήνα, διαθέτει 841 εκ. δολάρια για ένα τρίτο παγοθραυστικό και άλλα 20 εκ. δολάρια για τη δημιουργία γραφείου συντονισμού τους. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι από τον Αύγουστο έχει δημιουργηθεί η θέση του «γενικού πρέσβη Αρκτικής» για την εφαρμογή της πολιτικής των ΗΠΑ στις βόρειες πολικές περιοχές.
Τι σημαίνουν όλα αυτά
Όσο η κρίση βαθαίνει και επεκτείνεται, ο κίνδυνος μιας διευρυμένης σύγκρουσης έρχεται όλο και πιο κοντά. Καθώς ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός έρχεται αντιμέτωπος με ένα «τέλος εποχής», θα παλέψει σε όλα τα μέτωπα για να διατηρήσει τα συμφέροντα και τις θέσεις του. Γίνεται μια διαρκής προσπάθεια για την περικύκλωση Κίνας και Ρωσίας και η πολεμική μηχανή των ΗΠΑ δουλεύει αδιάκοπα προς αυτό τον στόχο. Το μέγεθος και η ταχύτητα με την οποία επιχειρείται η επέκταση είτε μέσω αμυντικών συμφωνιών (π.χ. AUKUS), είτε μέσω του ΝΑΤΟ προδίδει το μέγεθος της κρίσης.
Την στιγμή που η ενεργειακή και επισιτιστική κρίση θα σπρώξουν όλο και μεγαλύτερα τμήματα του παγκόσμιου πληθυσμού στη φτώχεια και την ανέχεια, τρισεκατομμύρια ξοδεύονται σε εξοπλισμούς, στον εκσυγχρονισμό και την επέκταση της πολεμικής μηχανής, με πρώτες τις ΗΠΑ. Τη στιγμή που η περιβαλλοντική κρίση κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, η Αρκτική γίνεται πεδίο εξορύξεων, στρατιωτικών βάσεων, πολεμικών ασκήσεων με τρομερά επιβαρυντικές συνέπειες.
Οι ιμπεριαλιστές έχουν αποδείξει και επιβεβαιώνουν με κάθε τους κίνηση ότι θυσιάζουν τα πάντα στο βωμό του κέρδους. Είναι έτοιμοι να επεκτείνουν τον πόλεμο σε κάθε γωνιά της γης, ετοιμάζονται ακόμα και για πυρηνικά χτυπήματα. Χρειαζόμαστε τώρα όσο ποτέ ένα μαζικό και δυναμικό αντιπολεμικό κίνημα, που ιδιαίτερα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη πρέπει να σταθεί κόντρα σε κάθε ΝΑΤΟϊκή επέκταση και σχέδιο(ιδιαίτερα στην ίδια μας τη χώρα), «αμυντική» και επιθετική. Δεν θα πολεμήσουμε στα σφαγεία τους!