Ουκρανία: σύγκρουση γιγάντων

Προς την κόψη του ξυραφιού

Από την Εργατική Πάλη Φλεβάρη

Η ένταση αυξάνεται επικίνδυνα στο μέτωπο της Ουκρανίας, όπου οι ΗΠΑ, επικεφαλής των δυτικών ιμπεριαλιστών, επιχειρούν να σταματήσουν την ενίσχυση της Ρωσίας ή να δημιουργήσουν αφορμές για μια επιθετική κίνηση εναντίον της, την στιγμή που αυτή στρέφεται και προς την Κίνα. Το διακύβευμα της σύγκρουσης είναι ανυπολόγιστο, όπως και οι κίνδυνοι για τους λαούς.

Τα πρόσφατα γεγονότα

Στις 10/12, με επιστολή του υπουργείου εξωτερικών της, η Ρωσία κατήγγειλε τη «Δύση» ότι προετοιμάζεται, μέσω του καθεστώτος του Κιέβου, να επιτεθεί στρατιωτικά στο Ντονμπάς, τις ανατολικές περιοχές της Ουκρανίας, που από το 2014 βρίσκονται υπό τον έλεγχο των φιλορωσικών δυνάμεων. Οι «κόκκινες γραμμές» που έθεσε ήταν: α) Σταμάτημα της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς τα σύνορα της Ρωσίας. Ανάκληση της νατοϊκής πρόσκλησης ένταξης του 2008 προς τη Γεωργία και την Ουκρανία. β) Νομική δέσμευση ότι κανένα σύστημα κρούσης που θα μπορούσε να στοχεύσει τη Μόσχα δεν θα αναπτυχθεί σε χώρες δίπλα στη Ρωσία. γ) Σταμάτημα των ασκήσεων του ΝΑΤΟ και των ευρωπαίων συμμάχων του κοντά στα ρωσικά σύνορα. δ) Πλοία και αεροπλάνα του ΝΑΤΟ να κρατούνται σε μεγαλύτερη απόσταση από τα ρωσικά σύνορα. ε) Έναρξη τακτικότερων συνομιλιών μεταξύ των στρατιωτικών ηγεσιών ΝΑΤΟ-Ρωσίας. στ) Απόσυρση των όποιων πυρηνικών μεσαίου βεληνεκούς υπάρχουν στην Ευρώπη.

Στις 17/12, η Ρωσία παρέδωσε κατά σειρά στις ΗΠΑ και στις χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ δύο σχετικά προσχέδια συνθηκών, ζητώντας «εποικοδομητική απάντηση» σ’ αυτές τις «εγγυήσεις ασφαλείας».

Στις 26/1, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ απάντησαν αρνητικά, κατηγορώντας τη Ρωσία ότι ετοιμάζεται να εισβάλλει στην Ουκρανία, λέγοντας ότι «η πόρτα του ΝΑΤΟ είναι και θα παραμείνει ανοιχτή για τις χώρες που επιθυμούν να ενταχθούν». Οι ΗΠΑ αφήνουν να αιωρείται κάποια δυνατότητα διαπραγμάτευσης σε άλλα επιμέρους θέματα, όπως η ανάπτυξη πυραύλων και η θέσπιση αμοιβαίων ορίων στα στρατιωτικά γυμνάσια.

Στις 29/1, η Ρωσία απάντησε με επιστολή προς τις χώρες του ΟΑΣΕ (Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη). Υπενθύμισε τις συμφωνίες της Κωνσταντινούπολης (1999) και Αστάνα (Καζακστάν, 2010) –για τη Ρωσία αποτελούσαν τη μοναδική εγγύηση που μπορούσε, τότε, να αποσπάσει– ότι η «ασφάλεια» κάθε χώρας δεν θα επιδιωκόταν «σε βάρος άλλων». Κατηγορεί τους δυτικούς ιμπεριαλιστές, όπως είναι αλήθεια, ότι την εξαπάτησαν καταπατώντας τις προφορικές υποσχέσεις του 1990 ότι δεν θα διευρυνθεί το ΝΑΤΟ.

Στο μεταξύ, έχει μεγαλώσει απειλητικά η συγκέντρωση στρατιωτικών δυνάμεων στην περιοχή, παρότι οι ΗΠΑ και βέβαια όλοι οι υπόλοιποι δυτικοί ιμπεριαλιστές έχουν κάνει ξεκάθαρο ότι δεν θα στείλουν στρατεύματα στο έδαφος της Ουκρανίας. Εκτός από την κινητοποίηση του ρωσικού στρατού (τουλάχιστον σύμφωνα με όσα γίνονται γνωστά), το ΝΑΤΟ έχει ήδη πολυεθνική χερσαία δύναμη μέχρι 4.000 στρατιωτών στη Ρουμανία, ενώ οι ΗΠΑ, που έχουν ξεχωριστές βάσεις σε Ρουμανία και Βουλγαρία, στέλνουν 3.000 στρατιώτες στην Ευρώπη. [1]

Ταυτόχρονα, τα αεροπλανοφόρα των δυτικών ιμπεριαλιστών «συνωστίζονται» στη Μεσόγειο. Εκτός από το γαλλικό Σαρλ ντε Γκολ, στην Αδριατική επιχειρούσε το

αμερικάνικο πυρηνικό Harry S. Truman, στα πλαίσια άσκησης [τυπικά ολοκληρωνόταν στις 4/2] όπου για πρώτη φορά από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου το 1991 μια πλήρης ομάδα κρούσης αμερικάνικου αεροπλανοφόρου τέθηκε υπό νατοϊκή διοίκηση.

Μέσα σε αυτό το τοπίο, η προπαγάνδα των μεγάλων δυτικών ιμπεριαλιστικών ΜΜΕ γίνεται καταιγιστική, προσπαθώντας να πείσει τους λαούς της Ευρώπης για τον κίνδυνο της ρωσικής εισβολής και, εμμέσως πλην σαφώς, για την ανάγκη να κάνουν θυσίες για την αντιμετώπισή της. Αυτό είναι το νόημα της διαρκούς υπόμνησης ότι η ακρίβεια θα εκτιναχτεί αν «ο Πούτιν κλείσει τις στρόφιγγες» του φυσικού αερίου.

Καίριο στρατηγικό μέτωπο

Είναι τεράστια η σημασία της Ουκρανίας στη σύγκρουση του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού με τον ρωσικό και, από κοντά, τον κινέζικο, ειδικά μετά τις ήττες και υποχωρήσεις των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή μετά το 2016 και το Αφγανιστάν το 2021. Γεωγραφικά βρίσκεται στην καρδιά της Ευρώπης (πέρα από το ότι είναι βασικό πέρασμα των αγωγών φυσικού αερίου) και μέσω της Αζοφικής θάλασσας και της χερσονήσου της Κριμαίας δίνει έξοδο στη Ρωσία προς τη Μαύρη Θάλασσα, τη Θάλασσα του Μαρμαρά, τα Στενά των Δαρδανελίων και από εκεί στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο.

Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ το 1991, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ επιδίωκαν την περικύκλωση και τον έλεγχο του χώρου της, ακόμα και το διαμελισμό της Ρωσίας. Τσαλαπάτησαν όλες τις υποσχέσεις προς τη Ρωσία, επεκτείνοντας το ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά, με την ένταξη χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, την εγκατάσταση πυραυλικών συστημάτων, βάσεων και στρατευμάτων. Για πολλά χρόνια, η Ρωσία βρισκόταν σε θέση αδυναμίας και μπορούσε μόνο να υπομένει τον εξευτελισμό τρίζοντας τα δόντια. Ωστόσο, από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 άρχισε να ανασυγκροτείται, ενώ ταυτόχρονα μεγάλωσε η κρίση του καπιταλιστικού συστήματος και η έκθεση των δυτικών ιμπεριαλιστών, ειδικά των ΗΠΑ, στην φθορά των πολέμων «κατά της τρομοκρατίας» (Ιράκ, Αφγανιστάν κ.ά.). Το 2008, στον πόλεμο της Γεωργίας, η Ρωσία απέκρουσε αποτελεσματικά την προσπάθεια να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Το 2014, στην Ουκρανία (είχε προηγηθεί παλιότερα μια φιλοδυτική «έγχρωμη (πορτοκαλί) επανάσταση»), μετά από το ενορχηστρωμένο φασιστικό πραξικόπημα του Μαϊντάν, οι ΗΠΑ και από πίσω οι ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές έπαιξαν επιθετικά το χαρτί να κυριαρχήσουν σε όλη την Ουκρανία, προκαλώντας την εισβολή της Ρωσίας στην Κριμαία και την προσάρτησή της, καθώς και την αυτονόμηση των ανατολικών ρωσόφωνων περιοχών (Ντονμπάς, Λουγκάνσκ).

Ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός επιδιώκει τρεις βασικούς στόχους:

α) Κρατάει απασχολημένη τη Ρωσία, ώστε αυτή να μην συμπήξει μια βαθύτερη συμμαχία με την Κίνα. Πρόκειται για ένα παλιό δόγμα της αμερικάνικης εξωτερικής πολιτικής. Μετά το 2014, η ένταση στην Ανατολική Ουκρανία υποδαυλίζεται διαρκώς από επιθέσεις και προβοκάτσιες του καθεστώτος του Κιέβου (με συνολικά χιλιάδες θύματα), έχοντας ακυρώσει τις εξισορροπητικές προσπάθειες των Συμφωνιών του Μινσκ, όπου είχε καταλήξει το λεγόμενο Σχήμα της Νορμανδίας (συμμετέχουν Ουκρανία, Ρωσία, Γερμανία, Γαλλία – σήμερα είναι ουσιαστικά νεκρό).

Τον ίδιο ρόλο παίζουν, ως πράκτορες του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, η Πολωνία και ανατολικοευρωπαϊκές και βαλτικές χώρες. Στην παρούσα φάση, πιθανόν οι ΗΠΑ υπολογίζουν και στη συνδρομή της Τουρκίας, που επιδιώκει να βρει πρόσθετο ρόλο: υπέγραψε συμφωνία για μη επανδρωμένα αεροσκάφη με το Κίεβο, έχει ταχθεί υπέρ της επαναφοράς της Κριμαίας στην Ουκρανία, ενώ αυτοπροτείνεται ως μεσοβαλητής (αντίστοιχες κινήσεις κάνει στα Βαλκάνια, π.χ. στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη).

Ωστόσο, όπως θα δούμε, τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής των ΗΠΑ για τις σχέσεις Ρωσίας-Κίνας είναι πολύ αμφίβολα, αν όχι τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα.

β) Ενισχύει την στρατιωτική παρουσία και την προετοιμασία του για πέρασμα σε ανοιχτή επιθετική δράση, αν του δοθεί ευκαιρία.

γ) Χτυπάει τους ανταγωνιστές του ευρωπαίους ιμπεριαλιστές. Αυτοί συμπιέζονται ασφυκτικά, καθώς δεν έχουν κοινή στρατηγική στον ανταγωνισμό ανάμεσα στις ΗΠΑ και τις Ρωσία-Κίνα.

Από τη μια βρίσκονται οι ανοιχτά «αντιρώσοι»: η Βρετανία, που κάνει το μαντρόσκυλο (όπως και με τη συμφωνία AUKUS), ελπίζοντας σε κάποιο μεγαλύτερο διεθνή ρόλο – αλλά και η Γερμανία, όπου παραδοσιακά η Σοσιαλδημοκρατία και οι Πράσινοι, όπως και σε αυτή την κυβέρνηση συνασπισμού, είναι αυτοί που συντάσσονται πιο ανοιχτά με τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. [2]

Από την άλλη, χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία κρατάνε μια πιο προσεκτική στάση, φοβούμενες δικαίως ότι συνθλίβονται από μια τέτοια σύγκρουση, ενώ εξετάζουν πιο σοβαρά τις δυνατότητες που τους δίνει η ανάπτυξη σχέσεων με τη Ρωσία και την Κίνα.

Αυτή η διαίρεση αδυνατίζει εξαιρετικά τους ευρωπαίους ιμπεριαλιστές, που εκτός από την κρίση τους φορτώνονται από τους «συμμάχους» του αμερικάνους και το βάρος της απειλής μιας σύγκρουσης-βόμβας στη γειτονιά τους. Εκτός από το να τους εκβιάζουν και να τους πουλάνε στρατιωτική προστασία, οι ΗΠΑ προωθούν τις δικές τους λύσεις δήθεν για την «κάλυψη των ενεργειακών αναγκών» της Ευρώπης, που σημαίνει οι Ευρωπαίοι να πληρώσουν το τίμημα της πανάκριβης προμήθειας φυσικού αερίου από «εναλλακτικές» πηγές (κυρίως αμερικάνικες).

Ρωσία και Κίνα

Από τη μεριά της, η Ρωσία μάλλον υπολόγισε σωστά τη συγκυρία όπου έθεσε τις αξιώσεις της. Ότι οι δυτικοί ιμπεριαλιστές και οι ΗΠΑ τρεκλίζουν μετά τα οικονομικά κραχ του 2007-08 και 2020, την εσωτερική κρίση και αποδυνάμωση των ΗΠΑ, τη διαίρεση των Ευρωπαίων, την ήττα όλων αυτών στο Αφγανιστάν. Και ότι υπάρχουν πλέον συγκεκριμένες δυνατότητες να «ακουμπήσει» στο θέριεμα της Κίνας, συσφίγγοντας μια συνεργασία που όλο και περισσότερο γίνεται στρατηγική, αποκτάει χαρακτηριστικά «κοινού μπλοκ».

Πράγματι, παράλληλα με την έναρξη των Χειμερινών Ολυμπιακών στο Πεκίνο, Ρωσία και Κίνα υπέγραψαν μια θηριώδη συμφωνία. Οι κρατικοί κολοσσοί Gazprom και CNPC έκλεισαν συμβόλαιο 30 χρόνων, για την αποστολή 10 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Κίνα, μέσω ενός νέου αγωγού, ανεξάρτητου από το τωρινό ευρωπαϊκό δίκτυο (θα ξεκινάει από το νησί της Σαχαλίνης στον Ειρηνικό και μέσω της ιαπωνικής θάλασσας θα φτάνει στη βορειοανατολική Κίνα). Οι ποσότητες που ήδη εξάγει η Ρωσία στην Κίνα θα αυξηθούν, είτε μέσω του αγωγού Power of Siberia είτε με αποστολές υγροποιημένου LNG. [3] Παρόμοια συμφωνία υπέγραψε με την CNPC και η ρωσική πετρελαϊκή Rosneft, για παροχή τουλάχιστον 100 εκ. τόνων πετρελαίου στην Κίνα μέσω Καζακστάν με 10ετές συμβόλαιο. Τέλος, συμφωνήθηκε το διάπλατο άνοιγμα της Κίνας στα ρωσικά σιτηρά. [4]

Σε αυτό το πλαίσιο, οι απειλές οικονομικών κυρώσεων των δυτικών ιμπεριαλιστών προς τη Ρωσία (π.χ. για έξωσή της από το διεθνές σύστημα συναλλαγών SWIFT) στην πραγματικότητα έχουν ξεδοντιαστεί. Και μάλλον δεν θα έχουν άλλο αποτέλεσμα από την επιτάχυνση της στροφής της προς τα ανατολικά, ακολουθώντας τη διαρκή μετατόπιση του παγκόσμιου οικονομικού κέντρου βάρους προς την Ασία. [5]

Παράλληλα, Ρωσία και Κίνα έχουν όλο και πιο στενή στρατιωτική συνεργασία, ιδιαίτερα στα πλαίσια του Συμφώνου της Σαγκάης (συμμετέχουν πολλές και κρίσιμες ασιατικές χώρες), το οποίο ουσιαστικά κρατάει σφραγισμένες τις πύλες της Ευρασίας στους δυτικούς ιμπεριαλιστές.

Η Κίνα έχει ήδη τοποθετηθεί ανοιχτά υπέρ των «ανησυχιών» της Ρωσίας ενάντια σε ΗΠΑ-ΝΑΤΟ, ενώ υποστήριξε την προσπάθειά της να μπλοκάρει έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την Ουκρανία. «Αν γίνει πόλεμος στην Ουκρανία και οι Κινέζοι και οι Ρώσοι συμμαχήσουν ανοιχτά, ξαφνικά ο κόσμος μας αρχίζει να μοιάζει πολύ, πολύ διαφορετικός», σημειώνει στους Times ο Έβαν Σ. Μεντέιρος, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Τζόρτζταουν, που έχει υπηρετήσει στο Συμβούλιο Ασφαλείας την περίοδο που η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία (2014). Επίσης: «… μια εκτεταμένη κρίση ασφάλειας στην Ευρώπη θα απορροφήσει πολλή από την ενέργεια που έχει ανάγκη η κυβέρνηση Μπάιντεν για να αντιμετωπίσει την Κίνα… η Ρωσία θα ενισχύσει περαιτέρω την σχέση της με την Κίνα – και τους όρους θα τους θέσει το Πεκίνο» (Αλεξάντερ Γκαμπούεφ, ειδικός στις ρωσοκινεζικές σχέσεις στο Carnegie Moscow Center).

Στο χείλος της αβύσσου

Η Ρωσία δεν σκοπεύει πραγματικά να εισβάλλει στην Ουκρανία, όπως ισχυρίζεται η προπαγάνδα των δυτικών ιμπεριαλιστών. Μια τέτοια κίνηση θα ήταν εντελώς ενάντια στα συμφέροντά της αυτή την στιγμή. Αυτό που επιδιώκει είναι μια «φινλανδοποίηση» της Ουκρανίας, δηλαδή η μετατροπή της σε μια ουδέτερη ζώνη ασφαλείας στην περίμετρό της – πράγμα που θα ήταν μια σημαντική επιτυχία της. Επίσης, επιδιώκει –και σε μεγάλο βαθμό το έχει πετύχει– να προβάλλει και να κατοχυρώσει τους νέους συσχετισμούς, που έχουν μετατοπιστεί υπέρ της, τη θέση της ως ισότιμου συνομιλητή των δυτικών ιμπεριαλιστών. Και σταδιακά την παγκόσμια εξάπλωση της εμβέλειας όπου έχει παρουσία και επεμβαίνει: από τη Λατινική Αμερική και τη Μέση Ανατολή μέχρι την Αφρική – και φυσικά την Ευρασία.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει κίνδυνος σύρραξης. Το αντίθετο, εκεί οδηγεί η λογική της αντιπαράθεσης. Καμία πλευρά δεν είναι εύκολο να υποχωρήσει. Ιδιαίτερα οι δυτικοί ιμπεριαλιστές και οι ΗΠΑ, που μετά και την ταπεινωτική ήττα στο Αφγανιστάν θα δέχονταν ένα ακόμα τεράστιο στραπάτσο – αυτό θα ήταν σημείο «μη επιστροφής» στην απώλεια της παγκόσμιας ηγεμονίας (αντίστοιχο με την «στιγμή Σουέζ» (1956) για τον βρετανικό ιμπεριαλισμό). Δεν θα έπρεπε λοιπόν να αποκλειστεί μια ανάφλεξη με πρωτοβουλία του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, που θα ανοίξει τις «πύλες της κολάσεως». Δεν αποκλείεται η όξυνση να είναι προμελετημένη από τις ΗΠΑ, όσο ανεβαίνουν οι προπαγανδιστικοί τόνοι για την «εισβολή», παρότι η Ρωσία διαβεβαιώνει σε όλους τους τόνους ότι πρόκειται για ψέματα. Γιατί είναι πιθανό να αναζητήσουν μια «λύση», βλέποντας τον χρόνο στους παγκόσμιους συσχετισμούς να κυλάει σε βάρος του.

Από την άλλη, μια βραχυπρόθεσμη σχετική εκτόνωση παραμένει δυνατή. Ένα νέο σημείο «ισορροπίας του τρόμου», όπου θα φτάσουμε με κάποιες παραχωρήσεις των ΗΠΑ και κυρίως με την υπαναχώρηση του καθεστώτος του Κιέβου από την προβοκατόρικη προσπάθειά του να ενταχθεί άμεσα στο ΝΑΤΟ.

Το πιο πιθανό είναι ότι η σύγκρουση μεσοπρόθεσμα θα παραταθεί. Θα αποτελεί μια διαρκή πληγή, ένα από τα καυτά σημεία της ζοφερής περιόδου όπου έχει μπει η ανθρωπότητα, με την αγωνία για μια γενίκευση του πολέμου να επικρέμεται.

Αντιπολεμικό κίνημα τώρα!

Ένας πόλεμος θα ήταν καταστροφικός. Αυτή η απειλή μεγαλώνει όλο και περισσότερο, καθώς έχει τόσο παροξυνθεί η κρίση του καπιταλιστικού συστήματος, ώστε οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής μας όλο και περισσότερο έρχονται πλέον αντιμέτωπες πρόσωπο με πρόσωπο, όχι μέσω «αντιπροσώπων» ή σε συγκρούσεις μόνο περιφερειακές.

Είναι επείγουσα η ανάγκη να αναπτυχθεί ένα ισχυρό αντιπολεμικό και αντιιμπεριαλιστικό κίνημα. Πρωτίστως στην Ευρώπη, που οι λαοί της κινδυνεύουν πιο άμεσα και που είναι σπαρμένη με χώρες-μέλη, βάσεις, στρατεύματα, πυραύλους του ΝΑΤΟ. Ο ρόλος του εργατικού κινήματος και μιας πραγματικής αριστεράς στην Ευρώπη δεν είναι να παραλύουν από τις προπαγανδιστικές ομοβροντίες για την «εισβολή του τσάρου». Είναι να παλέψουν πρωτίστως ενάντια στις δικές τους αστικές τάξεις και ιμπεριαλιστές – που σημαίνει με κύριο μέτωπο ενάντια στους Αμερικανονατοϊκούς.

Είναι βέβαια αλήθεια, δυστυχώς, ότι η σημερινή ευρωπαϊκή αριστερά (είτε ρεφορμιστική είτε οι περισσότερες κεντριστικές δυνάμεις) απέχει από το να θέσει αυτά τα καθήκοντα, καθώς έχει πετάξει στα αζήτητα βασικές ταξικές, αντιπολεμικές, αντιιμπεριαλιστικές και διεθνιστικές αναφορές και έχει βουλιάξει σε μια πολιτική «πλατιά», «δημοκρατική», «δικαιωματική»… Είναι ζήτημα επιβίωσης οι εργαζόμενοι και η νεολαία, οι αγωνιστικές και επαναστατικές δυνάμεις να σηκώσουν το ανάστημά τους, να απαντήσουν με μια πολιτική ταξικής ανεξαρτησίας. Το τοπίο θα ήταν εντελώς διαφορετικά αν στη σύγκρουση της Ουκρανίας έμπαινε σφήνα ένα ρωμαλέο αντιπολεμικό κίνημα, αν τα ΜΜΕ σε Ανατολή και Δύση ήταν υποχρεωμένα να δείχνουν αντιπολεμικούς διαδηλωτές στους δρόμους των ευρωπαϊκών πρωτευουσών!

Στην Ελλάδα, η ανάγκη είναι πολλαπλάσια. Ο τυχοδιωκτισμός των αστικών δυνάμεων, των κυβερνήσεων ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, έχουν μετατρέψει τη χώρα μας σε ορμητήριο των ΗΠΑ και ΝΑΤΟ ενάντια στη Ρωσία, ιδιαίτερα με τη βάση της Σούδας και το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Εργαζόμενοι και νέοι πρέπει να κινητοποιηθούμε για να φράξουμε τον δρόμο στον πόλεμο – πριν να είναι πολύ αργά!

Σημειώσεις

[1] 1.000 θα μεταφερθούν από τη Γερμανία στη Ρουμανία, όπου θα ενωθούν με επιπλέον 900, ενώ περίπου 2.000 θα μεταφερθούν από τις ΗΠΑ στην Πολωνία και στη Γερμανία.

[2] H Γερμανία απαγόρευσε τη δορυφορική και διαδικτυακή μετάδοση του ρωσικού τηλεοπτικού καναλιού Russia Today DE. Η Μόσχα απάντησε απαγορεύοντας τη δορυφορική εκπομπή και τις μεταδόσεις της Deutsche Welle.

[3] Το 2021 η Ρωσία εξήγαγε συνολικά 16,5 δισ. κυβικά μέτρα προς την Κίνα.

[4] Τα αμερικάνικα σιτηρά θα χτυπηθούν από αυτή την απόφαση, όπως και οι ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές. Η Ρωσία είναι η μεγαλύτερη παραγωγός και εξαγωγέας παγκόσμια, με την Κίνα να είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας, ξεπερνώντας σε μερίδιο την ΕΕ (19% έναντι 15%).

[5] Η Κίνα είναι ήδη ο μεγαλύτερος αγοραστής ρωσικών όπλων, ψαριών και ξυλείας, ενώ το 2020 έγινε ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου. Τον περασμένο μήνα, ανακοίνωσε ότι το εμπόριο με τη Ρωσία έχει αγγίξει πλέον σχεδόν τα 147 δισ., σε σύγκριση με 68 δισ. το 2015.