21o Συνέδριο ΚΚΕ: Συνέδριο εσωτερικής αναδίπλωσης και στρατηγικής αμηχανίας

e21ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΚΕ: ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΝΑΔΙΠΛΩΣΗΣ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΑΜΗΧΑΝΙΑΣ

–

Από την Εργατική Πάλη Ιουλίου-Αυγούστου

–

Το βράδυ της Κυριακής 27 Ιουνίου, ολοκληρώθηκαν στον Περισσό οι εργασίες του 21ου Συνεδρίου του ΚΚΕ. Οι θέσεις της Κεντρικής Επιτροπής (ΚΕ)[1] ψηφίστηκαν, όπως ήταν αναμενόμενο, ομόφωνα από τους συνέδρους, ενώ εξελέγησαν και τα νέα όργανα του κόμματος, η νέα Κεντρική Επιτροπή και η νέα Κεντρική Επιτροπή Οικονομικού Ελέγχου.

Παρά το πανηγυρικό κλίμα του Συνεδρίου, των στελεχών του ΚΚΕ και του Ριζοσπάστη, γιατί «το Κόμμα άντεξε στις δύσκολες συνθήκες», η αλήθεια είναι ότι τόσο το κείμενο της Πολιτικής Απόφασης όσο και ορισμένα στοιχεία του ίδιου του Συνεδρίου, δείχνουν ότι το ΚΚΕ είναι αντιμέτωπο με μια σειρά από προβλήματα, πολιτικά και οργανωτικά:

α) Σύμφωνα με τα στοιχεία της απερχόμενης Κεντρικής Επιτροπής, το κόμμα εμφανίζει στασιμότητα στις δυνάμεις του (αύξηση μελών κατά 0,7% από το προηγούμενο Συνέδριο). Περισσότερο αξιοσημείωτο από αυτό, είναι η ταξική σύνθεση του κόμματος, με το 46% μόλις των μελών του να είναι μισθωτοί του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα,[2] ― σύμφωνα με τα στοιχεία της ΚΕ, αυτή η ταξική σύνθεση βελτιώνονταν συνεχώς στα τελευταία συνέδρια.

β) Το ΚΚΕ φαίνεται να βρίσκεται σε στρατηγική σύγχυση, η οποία όλο και βαθαίνει, ιδιαίτερα όσο προχωρά η λεγόμενη «κριτική εξέταση της ιστορίας του Κόμματος και του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος». Το ΚΚΕ έχει αναθεωρήσει κυριολεκτικά ολόκληρη την ιστορία του μέχρι το 1967, ανακαλύπτοντας σε κάθε κρίσιμη και ιστορική του απόφαση, λάθη, οπορτουνισμούς κ.λπ. Όσο αυτή η κριτική επανεξέταση θα πλησιάζει στη νεότερη ιστορία του κόμματος, και κυρίως γύρω από τις εξελίξεις του 1989, είναι σίγουρο ότι θα προκαλέσει εσωτερικού τριγμούς.

γ) Κεντρικό ρόλο σε αυτήν την αναθεώρηση κατέχει η αποκήρυξη των σταδίων της επανάστασης. Το ιδιαίτερο με αυτό, δεν είναι μόνο ότι η λογική των σταδίων είναι συνυφασμένη με κάθε πρόγραμμα του ΚΚΕ από το 1934, και με αυτήν την έννοια αποτελεί μια άρνηση της ίδιας της φύσης του. Αλλά ότι λίγο πολύ, στα ντοκουμέντα του Συνεδρίου βαφτίζεται σταδιοποίηση κάθε μεταβατική ή άμεση διεκδίκηση, με λίγα λόγια η ίδια η ταξική πάλη. Πρόκειται για μια θέση όχι απλώς αντιμαρξιστική, αλλά και εντελώς ξένη με την πραγματικότητα, με την εμπειρία του εργατικού κινήματος.

δ) Το ΚΚΕ βρίσκεται εγκλωβισμένο στα αδιέξοδά του σχετικά με κρίσιμα και φλέγοντα ζητήματα της επικαιρότητας. Χαρακτηριστικό δείγμα της αμηχανίας του είναι οι θέσεις του για τον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό. Στο άνοιγμα του Συνεδρίου, εκ μέρους της ΚΕ ο Δημήτρης Κουτσούμπας αφιέρωσε ολόκληρες σελίδες επιχειρηματολογώντας για την επιθετικότητα του ελληνικού καπιταλισμού, καταλήγοντας όμως και πάλι στο συμπέρασμα ότι εν τέλει αυτό που απειλείται είναι τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, τα οποία οι κομμουνιστές υπερασπίζονται!

ε) Σημαντικές εξελίξεις ίσως υπάρξουν και στο ζήτημα της συνδικαλιστικής επέμβασης του ΚΚΕ. Πάνω από δύο δεκαετίες μετά την ίδρυση του ΠΑΜΕ, και την εγκαθίδρυση αυτής της σεχταριστικής-διασπαστικής γραμμής στο εργατικό κίνημα, η πολιτική απόφαση του 21ου Συνεδρίου επιχειρεί κάποιες δειλές «διορθώσεις» στην πολιτική του κόμματος, διαχωρίζοντας τα συνδικάτα από το ΠΑΜΕ και από το κόμμα, πιθανόν γιατί βλέπει ότι το σχέδιο για μια σημαντική αναβάθμιση του ΚΚΕ μέσα στο οργανωμένο συνδικαλιστικό κίνημα αποτυγχάνει μέρα με την ημέρα.

Το βασικότερο πρόβλημα του ΚΚΕ φαίνεται πως είναι ότι δεν υπάρχει για αυτό χώρος μέσα στο πολιτικό σκηνικό, στην ταξική πάλη. Το ΚΚΕ, αποτέλεσε για δεκαετίες το κυριότερο ρεφορμιστικό κόμμα της αριστεράς στην Ελλάδα, προσβλέποντας σε αστικές κυβερνήσεις με τμήματα της «προοδευτικής» αστικής τάξης (που βέβαια υπήρχαν μόνο στη φαντασία της ηγεσίας του). Η βαθιά κρίση του 2008 και η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ μετά το 2012 και η πορεία του προς την εξουσία, ανάγκασαν το ΚΚΕ να επιταχύνει και να βαθύνει τις αλλαγές στο πρόγραμμα και την στρατηγική του, δημιουργώντας ασφαλιστικές δικλείδες ώστε να μην αναγκαστεί να συμμετέχει σε μια κυβέρνηση συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ. Όσο η οικονομική κρίση βαθαίνει και η αντιδημοκρατική αναδίπλωση παίρνει πλέον μόνιμα και όχι συγκυριακά χαρακτηριστικά, το νέο πολιτικό σκηνικό που διαμορφώνεται δεν δίνει πλέον περιθώριο για έναν «κλασσικό» ρεφορμισμό. Με αυτήν την έννοια, οι δρόμοι που ανοίχτηκαν και συνεχίζουν να υπάρχουν μπροστά στο ΚΚΕ είναι δύο: είτε η απόλυτη υποταγή του στο σύστημα είτε η σταδιακή εξαφάνισή του.

Η αφόρητη αυτή πίεση που ασκείται στο ΚΚΕ δεν έχει να κάνει με τα άλλα κόμματα, με τον συσχετισμό δυνάμεων, αλλά με την ίδια την εξέλιξη του καπιταλιστικού συστήματος και την ιδιαίτερη μορφή της χρεοκοπίας/κατάρρευσης που παίρνει στη χώρα μας. Φαινομενικά, μπορεί να καταφέρνει να την αντιπαρέρχεται, λόγω της άσχημης κατάστασης της άκρας αριστεράς, της οργανωτικής δύναμης και του μηχανισμού που διατηρεί και κάποιων ιστορικών δεσμών που διατηρούν μαζί του ορισμένα κομμάτια εργατικών-λαϊκών μαζών. Ωστόσο, αυτά σε καμιά περίπτωση δεν είναι ικανά να επιλύσουν την αντίφαση με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπο. Και με αυτήν την έννοια, οι εξελίξεις βρίσκονται μπροστά του, είτε αυτές αποτυπωθούν σε μια περαιτέρω προγραμματική διολίσθηση είτε σε μια βαθιά οργανωτική κρίση είτε σε έναν συνδυασμό των δύο.

–

[1] Σε προηγούμενα φύλλα της Εργατικής Πάλης (Μαρτίου και Απριλίου 2021) έχει γίνει μια πρώτη κριτική σε αυτές τις θέσεις.

[2]  Να σημειωθεί εδώ ότι στα μέλη του ΚΚΕ δεν προσμετρούνται μαθητές και φοιτητές, αφού είναι μέλη της ΚΝΕ.