Μιανμάρ: νέα φάση στην πάλη ενάντια στον στρατιωτικό νόμο (του Πιερ Ρουσέ)

Μιανμάρ: νέα φάση στην πάλη ενάντια στον στρατιωτικό νόμο (του Πιερ Ρουσέ *)

μετάφραση από το www.internationalviewpoint.org – 10 Mαρτίου 2021

( βλ. και το προηγούμενο σχετικό άρθρο: https://www.okde.gr/archives/13245 )

* Από τις εκδόσεις Εργατική Πάλη, κυκλοφορεί το βιβλίο του Πιερ Ρουσέ Η Κινέζικη Επανάσταση.

 

Μια νέα φάση στην πάλη ενάντια στο στρατιωτικό νόμο

 Η αντίσταση ζητά αλληλεγγύη!

Έξι εβδομάδες από το πραξικόπημα της 1ης Φεβρουαρίου, το ογκώδες κίνημα πολιτικής ανυπακοής στη Μιανμαρ έφτασε σε μια πρώτη σημαντική νίκη: εμπόδισε τη χούντα από τον ισχυρισμό ότι έχει τον έλεγχο της χώρας. Ο στρατός απάντησε καταφεύγοντας, ιδιαίτερα, σε μια πολυπρόσωπη τρομοκρατία. Έχουμε εισέλθει σε μια νέα φάση σύγκρουσης ανάμεσα στον στρατιωτικό νόμο και το δημοκρατικό κίνημα. Αντιμέτωπη με τη βία της επίθεσης, η αντίσταση συνεχίζει τον αγώνα σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Πρέπει να μπορεί να βασιστεί στη διεθνή αλληλεγγύη.

Από την 1η Φεβρουαρίου, η χούντα πραγματοποίησε ολοένα και πιο μαζικές συλλήψεις: περίπου 2.000 άνθρωποι φυλακίστηκαν (προσωρινά ή μόνιμα). Οι δολοφονίες ξεκίνησαν στα μέσα Φεβρουαρίου, και εκ νέου έγιναν συστηματικές από το τέλος του μήνα. Μέχρι σήμερα, η διαδικτυακή ημερήσια Irrawaddy υπολογίζει πάνω από 60 δολοφονηθέντες και ο αριθμός αυτός συνεχίζει να μεγαλώνει. Το φάντασμα των σφαγών του 1988 και των 3.000 νεκρών του πλανάται στη χώρα, παρόλο που η κατάσταση έχει αλλάξει. Η χώρα ήταν τότε απομονωμένη από τον κόσμο από την χούντα που είχε την εξουσία, και πήρε περίπου έναν χρόνο να γίνει πλήρως γνωστή η έκταση της αιματοχυσίας. Τώρα ενημερωνόμαστε για τις εξελίξεις κάθε μέρα και ο στρατός δεν έχει ακόμα καταφέρει, παρ’ όλο που βάζει τα δυνατά του, να εξασφαλίσει αποτελεσματική λογοκρισία. Έχει δημιουργηθεί μια συλλογικότητα από φωτορεπόρτερ, η Myanmar Project, και πολλές εφημερίδες ακόμα καλύπτουν τα γεγονότα, όσο γράφω αυτό το άρθρο.

Εμποδίζοντας την «εσωτερική αποκατάσταση της κανονικότητας»

 

Το κίνημα πολιτικής ανυπακοής κέρδισε μια πρώτη και κρίσιμη νίκη: μέσω του μαζικού του μεγέθους, εμπόδισε τους πραξικοπηματίες να επιβάλλουν τετελεσμένο γεγονός. Κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει ότι πρόκειται περί παράνομου καθεστώτος. Ο στρατός έχασε τη μάχη της επικοινωνίας. Εγχώρια, πασχίζουν να «κανονικοποιήσουν» την κατάσταση. Η λειτουργία της διοίκησης έχει παρεμποδιστεί από την απεργία των δημοσίων υπαλλήλων. Ο δημόσιος και ιδιωτικός τραπεζικός τομέας έχει παγώσει, οι επιχειρήσεις (συμπεριλαμβάνοντας και αυτές που κατέχει ο στρατός) έχουν παραλύσει. Οι σιδηροδρομικές μεταφορές έχουν διαταραχθεί για τα καλά, όπως και η παραγωγή βενζίνης και η διύλιση πετρελαίου σύμφωνα με τo συνδικάτο CTUM. Οι μεγαλοεπιχειρηματίες ανησυχούν για τις οικονομικές συνέπειες του πραξικοπήματος και στηρίζουν σιωπηρά την αντίσταση. Διάφορες προσωπικότητες οργανώνουν εράνους για να βοηθήσουν τους απεργούς, που έχουν χάσει το εισόδημά τους. Έχουν αυτομολήσει 600 αστυνομικοί, με μερικούς να βρίσκουν άσυλο στην Ινδία. Μεγάλος αριθμός διπλωματών και πρεσβειών έχουν αρνηθεί να αναγνωρίσουν τους πραξικοπηματίες, κάτι που έχει περιορίσει τις διεθνείς επαφές της χούντας.

Σε μια βουδιστική χώρα, όπου το μοναστηριακό τάγμα έχει 500.000 μέλη, διαιρεμένα σε 9 σέχτες, το ιερατείο έχει μέχρι τώρα μείνει στο περιθώριο, σε αντίθεση με ό,τι έγινε το 2017. Διάφορες ομάδες από βίκους (μοναχοί) συμμετείχαν όντως σε διαδηλώσεις, σηκώνοντας πλακάτ, αλλά αυτό παρέμεινε ανεπίσημο – ήταν λιγότεροί από τους μοναχούς υπέρ του στρατού, που δημόσια στήριξαν το πραξικόπημα λίγες μέρες πριν γίνει. Οι επίσημες θρησκευτικές αρχές (η Σάνγκα) δεν είναι προορισμένες να παίρνουν πολιτικές θέσεις, αλλά δεν παρατηρείται αυτό στην πράξη. Διάφορα κινήματα με βουδιστικά σημεία αναφοράς καλύπτουν όλο το πολιτικό φάσμα, μέχρι τη φασιστική ακροδεξιά, όπως ήταν η περίπτωση της Οργάνωσης Υπεράσπισης της Φυλής και του Έθνους (Ma Ba Tha), που έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στην περίοδο της γενοκτονίας των Ροχίνγκια το 2014.

H Σάνγκα είναι συνήθως κοντά στην κυβέρνηση, χωρίς να κάνει τον δικτατορικό της χαρακτήρα μήλο της έριδος, επικρίνοντάς τον. Από το πραξικόπημα, η στρατιωτική ηγεσία φρόντισε να φλερτάρει με την ιεραρχία των ταγμάτων περισσότερο από ποτέ. Υπάρχουν μοναχοί υπέρ της δημοκρατίας, πιθανότατα πιο πολυπληθείς απ’ ό,τι εμφανίζονται σήμερα, αλλά δεν ταυτίζονται με την Εθνική Λίγκα για τη Δημοκρατία (NLD) με αρχηγό την Αούνγκ Σαν Σου Κι (ΑΣΣΚ, μια πολύ αυταρχική φυσιογνωμία), με την οποία έχουν μια πολύ τεταμένη σχέση. Ένας μοναχός από τη Ρανγκούν είπε στον Μπρουνό Φιλίπ, έναν δημοσιογράφο από τη Le Monde: «Είναι κρίμα που ο αξιοσέβαστος Στρατηγός Αουνγκ Σαν (πατέρας της κυρίας Σου Κι, ηγέτης του αντιαποικιακού κινήματος) είχε απόγονο μια τέτοια γυναίκα!» [1] Ένας από τους  Βουδιστές ηγέτες με τη μεγαλύτερη επιρροή, ο Σιγκάντου Σαγιάντα, που λέγεται ότι απολαμβάνει πολυτελή βίο και είναι πολύ κοντά στον Ανώτατο Στρατηγό, υπέστη ένα καταιγισμό επικριτικών σχολίων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η σέχτα του, η Σουε Κιίν, τελικά κάλεσε τον στρατό να αυτοσυγκρατηθεί στο επίπεδο της καταστολής.[2]

Το Κίνημα Πολιτικής Ανυπακοής (CDM) συνεχίζει να οργανώνει 24ωρες γενικές απεργίες και ένα από τα τμήματά του, η Συνομοσπονδία των συνδικαλιστικών ενώσεων της Μιανμάρ (CTUM), δημοσιοποίησε μια κατεπείγουσα έκκληση για αλληλεγγύη με συγκεκριμένο στόχο την επιβολή «μιας σκληρής περιεκτικής κύρωσης, που να αποτελειώσει το καθεστώς και τη δομή του», έτσι ώστε «να ανοικοδομηθεί η Μπούρμα από το μηδέν – χωρίς καμιά παρέμβαση από το στρατό». [3] To διακύβευμα είναι καθαρό. Είναι η ώρα να μπει ένα τέλος μια για πάντα στον στρατιωτικό νόμο που έχει επιβληθεί σχεδόν σε μόνιμη βάση στη Μπούρμα από το 1962 και μετά. Τα έθνη της Ένωσης της Μπούρμα χρειάζονται μια ισχυρή διεθνή δράση, για να πραγματοποιηθεί αυτό.

Απομονώστε, επιβάλλετε κυρώσεις στη χούντα

H χούντα πιθανότατα θεώρησε πως οι αναμενόμενες διεθνείς καταδίκες του πραξικοπήματος δεν θα έχουν μεγάλες συνέπειες. Έκανε λάθος. Το CDM άλλαξε τους κανόνες του παιχνιδιού. Πολλές καθιερωμένες δυνάμεις δεν μπορούν απλά να στrέψουν αλλού το βλέμμα ή να είναι ικανοποιημένες από τις επίσημες διαμαρτυρίες. Όντως έχουν επιβληθεί κυρώσεις που έχουν κάποιο βάρος. «Πως να λύσεις το αδιέξοδο;», αναρωτιέται η δημοσιογράφος της Mediapart Λορέ Σιγκέλ  Απαντά με ένα αξιοθαύμαστο άρθρο που καλεί σε «διεθνή στήριξη , εμπάργκο, μποϊκοτάζ, εγχώρια αντίσταση, διεθνείς συμμαχίες πολιτών». Μια καλή σύνοψη! [4]

Ο στρατός ψάχνει πώς να εξαντλήσει το πολιτικό κίνημα, να τρομοκρατήσει τον λαό, να διαιρέσει την αντιπολίτευση. Η δημοκρατική αντίσταση έχει ζωτική ανάγκη για αλληλεγγύη, είναι ένα ζήτημα επιβίωσης – αλλά σήμερα είναι εφικτό να προκαλέσουμε στη χούντα μερικά πολύ σκληρά χτυπήματα, αν η πολιτική πίεση διατηρηθεί, όπως είναι εφικτό να φέρουμε χειροπιαστή στήριξη στους λαϊκούς αγώνες. Τα ακόλουθα παραδείγματα το αποδεικνύουν.

Ο εκπρόσωπος της Μιανμάρ στον ΟΗΕ αποκήρυξε το πραξικόπημα, κάνοντας πιο δύσκολη την ντε φάκτο αναγνώριση της χούντας. Οι πρεσβείες αποχωρούν, διατηρώντας την αφοσίωσή τους στην (αυτή τη στιγμή σκιώδη) κυβέρνηση της Εθνικής Λίγκας για τη Δημοκρατία (NLD). Η χούντα δεν έχει αναγνωριστεί από διεθνή όργανα, συμπεριλαμβανομένου της Ομοσπονδίας των Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN). Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν μπλόκαρε τη μεταφορά 1 δισ. από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα Αποθεμάτων της Νέας Υόρκης στη Κεντρική Τράπεζα της Μιανμάρ. Το να παγώσεις βιρμανέζικα περουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό είναι επομένως εφικτό. Πρέπει να γενικευτεί και να απαγορευτεί το ταξίδι στο εξωτερικό των αξιωματούχων του πραξικοπηματικού καθεστώτος!

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επίσημα διακόψει κάθε βοήθεια που θα μπορούσε να ωφελήσει τον στρατό. Πρέπει να περάσουμε από τις διακηρύξεις στης δράσεις. Έχει ξεκινήσει μια πλατφόρμα που ανιχνεύει δυτικές εταιρίες που προμηθεύουν «ευαίσθητο» υλικό. Έχει διακηρυχθεί η ευθύνη των ξένων εταιριών που εξοπλίζουν τις δυνάμεις καταστολής της χούντας. Μια ιταλική εταιρία πουλά στη χούντα ελαφρά όπλα (που ξεφεύγουν από τους ελέγχους εμπορίου βαρέων όπλων, αλλά είναι κατάλληλα για καταστολή). [5] Σουηδικές εταιρίες προσφέρουν smartphones, ενώ αμερικάνικες πολυεθνικές πουλάνε software για hacking. To Iσραήλ στέλνει drones παρακολούθησης ή ικανά να ρίξουν δακρυγόνα στο πλήθος. Στο επίπεδο των επενδύσεων και του εμπορίου, η βιρμανέζικη οικονομία ενσωματώνεται πάνω απ’ όλα στην ευρύτερη οικονομία της περιοχής: Σινγκαπούρη, Κίνα, Ταϊλάνδη, Ινδία… χώρες που δεν τείνουν πολύ να παρεμβαίνουν στα «εσωτερικά ζητήματα» της γείτονος χώρας. Παρ’ όλα αυτά κάποιες ξένες εταιρίες σταμάτησαν να συναλλάσσονται με τη χούντα. Αυτή είναι η περίπτωση, για παράδειγμα, με την Κirin, έναν γιαπωνέζικο γίγαντα ζυθοποιίας, τελειώνοντας ένα εξάχρονο εγχείρημα συνεργασίας με μια εταιρία ιδιοκτησίας του στρατού. Η αυστραλιανή εταιρία Woodside έχει αποφασίσει να διακόψει όλες τις δραστηριότητες στο πεδίο πετρελαίου και βενζίνης, αξίας 920 εκ. Ευρώ τον χρόνο. [6]

Το κάλεσμα για διεθνές μποϊκοτάζ των προϊόντων της οικονομίας των “khaki” οργανώνεται ξανά μέσω διαδικτυακών πλατφoρμών. Η Ομοσπονδία της Γενικής Εργασίας Μιανμάρ (FGWM) έχει κάνει έκκληση στις εταιρίες ρούχων να προστατεύουν τους απεργούς από εκδικητικά μέτρα είτε από τους εργοδότες είτε από τον στρατό για τη συμμετοχή τους στο CDM – «αρνούμενοι να κάνουν κάτι τέτοιο θα ισοδυναμεί με το να μένουν σιωπηροί απέναντι στα εγκλήματα της στρατιωτικής χούντας της Μιανμάρ». Η LaborNotes έχει προωθήσει μια λίστα από γνωστές φίρμες που χρησιμοποιούν την βιρμανέζικη παραγωγή. [7]

Ανάμεσα στις πολυεθνικές στις οποίες πρέπει να ασκηθεί η μέγιστη πίεση είναι, προφανώς, στον τομέα του πετρελαίου η Chevron (ΗΠΑ) και η Total (Γαλλία), που πλήρωσαν κοντά 230 εκ. ευρώ το 2019 σε φόρους και μερίδια στην βιρμανέζικη κυβέρνηση. Σήμερα, η Total λογοδοτεί στον λαό της Μπούρμα. Ο «Δόκτωρ Σάσα», μια προσωπικότητα του NLD, είπε σε μια συνέντευξη στη Le Monde: «Εκλιπάρω τον Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να μας δώσει τη βοήθειά του, εκτός απ’ όλα τα άλλα, στο μέλλον, και με στρατιωτική στήριξη για τον μελλοντικό ομοσπονδιακό στρατό μας. Ζητώ επίσης από την εταιρία Total, παρούσα στη Μπούρμα, να σταματήσει να συνεργάζεται οικονομικά με το καθεστώς». [8]

Η αντίσταση αναδιοργανώνεται για να αντιμετωπίσει το ποιοτικό άλμα της καταστολής. Εξετάζει άοπλα μέσα αυτοάμυνας σε γειτονιές και χωριά, για να σταματήσει το στρατιωτικό κίνημα. Γνωστοί ακτιβιστές αρχίζουν να κρύβονται. Ισχυροποιούνται οι διασυνδέσεις με Βιρμανέζους μετανάστες και κινήματα αλληλεγγύης σε γειτονικές χώρες (κυρίως Ταϊλάνδη). Έχουν σταλεί εκατομμύρια “κίατς” (το τοπικό νόμισμα) από την Ταϊλάνδη, όπου βρίσκεται το 70% των Βιρμανέζων μεταναστών εργατών. Υπάρχει ισχυρή αίσθηση εγγύτητας ανάμεσα σε ακτιβιστές και από τις δύο πλευρές των συνόρων, όπου η νεολαία έχει σχηματίσει τη Συμμαχία του Γάλακτος και του Τσαγιού ενάντια στον αυταρχισμό. Στην Μπούρμα, το CDM αποτελεί τον πρώτο σκελετό της συνεργασίας, ανάμεσα, συγκεκριμένα, στη Γενιά Z (νέοι άνθρωποι στην εκπαίδευση), την ομοσπονδια συνδικάτων CTUM, η οποία κάλεσε στις 8 Φεβρουαρίου σε Γενική Απεργία, και σε τοπικές λαϊκές επιτροπές. Από τη δική της πλευρά, η NLD έχει επανασυστήσει μια κυβέρνηση που απαιτεί να αναγνωριστεί από τον ΟΗΕ. Τελικά, μια «Γενική Απεργία της Επιτροπής των Εθνοτήτων», αντιπροσωπεύοντας περισσότερες από 24 ομάδες, ιδρύθηκε στις 11 Φεβρουαρίου. Οι μισές από τις ένοπλες εθνοτικές οργανώσεις απείλησαν τη χούντα με αντίποινα σε περίπτωση επίθεσης του στρατού ή της αστυνομίας στους διαδηλωτές του CDM στην περιοχή τους, χωρίς παρ’ όλα αυτά να στηρίζουν τη Σου Κι και την ΝLD. Η πολιτεία Κάρεν, συγκεκριμένα, στα ανατολικά της χώρας, έχει δεσμευτεί να προστατέψει και να υποστηρίξει οποιοδήποτε μέλος των ενόπλων δυνάμεων στραφεί με το μέρος του CDM.

Από την πλευρά του καθεστώτος, δεν έχουν αναφερθεί αυτομολίες από τον στρατό, αντίθετα από την αστυνομία. Ο στρατός έχει σχηματίσει ένα ομογενές σώμα, όπου οι οικογένειες των στρατιωτών ζουν σε ένα κλειστό κύκλωμα. Αποτελεί μια δύναμη που παραλληλίζεται με την πολιτική διοίκηση από την κορφή ως τα νύχια και σε κάθε επίπεδο χρησιμοποιεί την ισχύ του για να επηρεάσει την κοινωνία. Ελέγχοντας δύο μεγάλες κοινοπραξίες, όπως και τη διακίνηση πολύτιμων λίθων και ξύλου, η “οικονομία των khaki” είναι ένας πελατειακός καπιταλισμός, ικανός να οικειοποιηθεί ακόμα και προσωπικότητες από την αντιπολίτευση των Μπαμάρ ( η πλειοψηφική εθνοτική ομάδα που ζει στο δέλτα του Irrawaddy). Μια επίδειξη ισχύος είναι καθ’ οδόν για να επιστρατεύσει αντιπροσώπους εθνικών μειονοτήτων. Ο στρατός έχει τα μέσα για να εφαρμόσει μια οικουμενική πολιτική «διαίρει και βασίλευε».

Ξεκίνησαν στρατιωτικές καμπάνιες στα σχολεία (για να ελέγξουν την Γενιά Z), σε πανεπιστήμια και νοσοκομεία (οι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία είναι στην πρώτη γραμμή της αντίστασης και περιθάλπουν τους τραυματισμένους). Πάνω από 20.000 κοινοί ποινικοί κρατούμενοι απελευθερώθηκαν για να δημιουργηθεί χώρος για τους πολιτικούς κρατούμενους και να προκαλέσουν ζημιά στους διαδηλωτές. Εφαρμόζεται εμμονικά η παρακολούθηση του πληθυσμού. Ο στρατός καυχιέται ότι μπορεί να σκοτώνει και να λεηλατεί όποτε θέλει. Η χούντα μπορεί να οργανώσει και τον λιμό για να κατηγορήσει την αντίσταση. Συνδυάζοντας την τρομοκρατία, τη διαφθορά και την εξαθλίωση ενός πληθυσμού που ήδη έχει χτυπηθεί από τον Covid, ελπίζουν να εξαντλήσουν τον λαό.

Η δημοκρατική επανάσταση στη Μιανμάρ γνωρίζει ότι έχει εμπλακεί σε μια μάχη που μπορεί να διαρκέσει αρκετό καιρό. Αντιμετωπίζει έναν ισχυρό εχθρόμ που δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Δίνει ένα μεγάλο μάθημα θάρρους και αφοσίωσης. Δεν είναι μόνη. Το δημοκρατικό αίτημα έχει μεγάλη αντήχηση, σε μια περίοδο όπου ο αυταρχισμός των καθεστώτων αυξάνεται από την Ασία ως την Ευρώπη και τη Βόρεια και Νότια Αμερική…. προκαλώντας με τη σειρά του πολιτικές εξεγέρσεις ικανές να καταφέρουν σημαντικές νίκες. Η Μιανμάρ με τους διάφορους πληθυσμούς της έχει εξελιχθεί σε ένα από τα νέα «καυτά μέτωπα» στη διεθνή πάλη.

 

Υποσημειώσεις

[1] Bruno Philip, Le Monde, 24 Φεβρουαρίου 2021.

[2The Irrawaddy, 5 Μαρτίου 2021.

[3Labor Notes, 5 Μαρτίου 2021, “Burmese Union Federations Call for International Support Against Coup”.

[4] Mediapart, 7 Μαρτίου 2021, “Birmanie: comment sortir de l’impasse”, διαθέσιμο στο ESSF (Europe-Solidaires-Sans-Frontier).

[5] Yeshua Moser-Puangsuwan, The Irrawaddy, 9 Mαρτίου 2021, “Immediate halt in all arms transfers:! Italian Ammunition Used in Myanmar Police Assault on Ambulance Raises Questions”.

[6] Laure Siegel, Mediapart, 7 Μαρτίου 2021, ό.π.

[7Labor Notes, 5 Μαρτίου 2021, “Burmese Union Federations Call for International Support Against Coup”.

[8] Συνέντευξη με τον Bruno Philip, Le Monde, 9 Μαρτίου 2021.