Για το βιβλίο “Μια μικρή άγνωστη λύπη” (του Δημήτρη Κατσορίδα)

ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΑΓΝΩΣΤΗ ΛΥΠΗ»: το τραύμα και η συμφιλίωση

–

Δημήτρης Κατσορίδας

–

–

Ο τίτλος, «Μια μικρή άγνωστη λύπη» (εκδόσεις Αρμός, 2018), είναι από το βιβλίο του ψυχολόγου Ηλία Γκότση, το οποίο παρουσιάστηκε, στις 29-3-2018, από την Κατερίνα Μάτσα (ψυχίατρο) και την Φωτεινή Τσαλίκογλου (συγγραφέα και Καθηγήτρια Ψυχολογίας). Είναι ένα Πολυφωνικό μυθιστόρημα, που όπως είπε η Κατερίνα Μάτσα, χρησιμοποιεί τη γλώσσα του τραύματος.

Κι τι είναι πο­λυ­φω­νι­κό­τη­τα; Όπως λέει ο συγ­γρα­φέ­ας, είναι ο πο­λυ­φω­νι­κός μας εαυ­τός, το πα­ρελ­θόν και οι προσ­δο­κί­ες μας, οι άν­θρω­ποι που θέ­λου­με ή πρό­κει­ται να συ­να­ντή­σου­με. Και ανα­ρω­τιέ­ται: Τα λόγια που εκ­φέ­ρου­με είναι δικά μας ή είναι οι φωνές των αν­θρώ­πων που κου­βα­λά­με μέσα μας; Πόσες φωνές από τον Πο­λυ­φω­νι­κό μας εαυτό ανα­γνω­ρί­ζου­με;

Από την πολύ εν­δια­φέ­ρου­σα πα­ρου­σί­α­ση ξε­χω­ρί­ζω τα εξής: η ιστο­ρία πε­ρι­πλέ­κε­ται γύρω από τον Μι­χά­λη, την απώ­λεια του πα­τέ­ρα του, από την μη­τέ­ρα του Μι­χά­λη και την κόρη της που δεν γεν­νή­θη­κε ποτέ, τον αυ­τό­χει­ρα κύριο Πα­να­γιώ­τη, τον κύριο Νίκο… Πολ­λοί ρόλοι, πολ­λές πραγ­μα­τι­κό­τη­τες, πολ­λές φωνές (δικές μας ή άλλων), πολλά και δια­φο­ρε­τι­κά συ­ναι­σθή­μα­τα, πολλά κοινά στοι­χεία. Ένα σύ­μπλεγ­μα-συν­δυα­σμός αν­θρώ­πων που κοινό τους στοι­χείο είναι η απώ­λεια, και η άρ­νη­σή τους να θρη­νή­σουν, με συ­νέ­πεια αυτό να με­τα­τρέ­πε­ται σε λύπη. Όμως, είναι και η δυ­να­τό­τη­τα ίασης και το προ­χώ­ρη­μα στη ζωή.

Στις αφη­γή­σεις κυ­ριαρ­χεί το συ­ναί­σθη­μα της λύπης. Αυτή η «μικρή άγνω­στη λύπη», η οποία μπο­ρεί να μας φέρει σε επαφή με αυτό που λεί­πει, δη­λα­δή με την απώ­λεια, το πλή­γω­μα, την δια­χεί­ρι­σή της, την επε­ξερ­γα­σία, την απο­δο­χή και τη συμ­φι­λί­ω­ση με τις εσω­τε­ρι­κές μας πλευ­ρές. Γι’ αυτό χρειά­ζε­ται να είναι ευ­πρόσ­δε­κτη.

Μέσα από την πε­ρι­γρα­φή των αν­θρώ­πων πε­ρι­γρά­φε­ται και η Ελ­λά­δα της κρί­σης, η Ελ­λά­δα της πο­λι­τι­κής διά­ψευ­σης, της απώ­λειας όλων των προη­γού­με­νων σχέ­σε­ων και κοι­νω­νι­κών κα­τα­κτή­σε­ων. Κατά τη γνώμη μου, όταν μι­λά­με για απώ­λεια δεν ανα­φε­ρό­μα­στε μόνο στον θά­να­το, αλλά σε κάθε μορ­φής απώ­λεια. Απώ­λεια είναι και ο χω­ρι­σμός ή το χά­σι­μο της νιό­της ή το χά­σι­μο της υγεί­ας ή το χά­σι­μο των προσ­δο­κιών και των επι­θυ­μιών ή το χά­σι­μο της ερ­γα­σί­ας… Και η απώ­λεια ση­μαί­νει ήττα, ατο­μι­κή ή συλ­λο­γι­κή. Η απώ­λεια, μας βάζει σε μια δια­δι­κα­σία θρή­νου, με όλα τα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά που αυτός έχει (θυμό, άγχος, ενο­χές, κυ­νι­κή διά­θε­ση, οργή, μειω­μέ­νη αί­σθη­ση αυ­το­ε­κτί­μη­σης, τά­σεις για απο­μό­νω­ση). Όμως, μόνο η δια­χεί­ρι­ση των συ­ναι­σθη­μά­των με τρυ­φε­ρό τρόπο, η συ­νά­ντη­ση με τις μα­ταιώ­σεις μας, και η συμ­φι­λί­ω­ση μαζί τους, ώστε να απαλ­λα­γού­με από τα φα­ντά­σμα­τα, είναι οι δια­δι­κα­σί­ες που βοη­θούν, τε­λι­κά, στην απο­δο­χή της απώ­λειας (της ήττας). Διότι, η απο­δο­χή της απώ­λειας απο­τε­λεί ταυ­τό­χρο­να την πο­ρεία προς τη δια­δι­κα­σία της λύ­τρω­σης, αρκεί να υπάρ­χει διά­θε­ση για δη­μιουρ­γι­κό­τη­τα, καθώς και πίστη για ένα νέο νόημα ζωής.

Το εν λόγω βι­βλίο είναι ένα βιω­μα­τι­κό μυ­θι­στό­ρη­μα, που όπως ο ίδιος ο συγ­γρα­φέ­ας ομο­λο­γεί ξε­κί­νη­σε να το γρά­φει το 2012, μέσα στην πε­ρί­ο­δο της κρί­σης, για να δια­πραγ­μα­τευ­τεί αρ­χι­κά τα δικά του ερω­τή­μα­τα για την απώ­λεια και την ήττα.

Και τι ση­μαί­νει γραφή; Όπως είπε η Φω­τει­νή Τσα­λί­κο­γλου, η γραφή τε­λι­κά είναι αφιε­ρω­μέ­νη κάπου στην με­λαγ­χο­λία και κάπου στην απου­σία, η οποία σε κάνει ταυ­τό­χρο­να να δη­μιουρ­γείς και να ελ­πί­ζεις. Νο­μί­ζω ότι όχι μόνο το γρά­ψι­μο, αλλά κάθε μορ­φής δη­μιουρ­γι­κό­τη­τα, ως ένα βαθμό, συν­δέ­ε­ται και με την απου­σία.

Εν κα­τα­κλεί­δι, το βι­βλίο, μας προ­σκα­λεί να απα­ντή­σου­με εάν εμείς εί­μα­στε οι πρω­τα­γω­νι­στές, σε κάθε στιγ­μή της ζωής μας, ή απλά οι θε­α­τές…

–