Ο «ξαφνικός θάνατος» του ΕΟΠΥΥ και το ν/σ για το ΠΕΔΥ

Στα τέλη Γενάρη, η κυβέρνηση κατέθεσε νομοσχέδιο για το ΠΕΔΥ (Πρωτοβάθμιο Εθνικό Δίκτυο Υγείας), που αφορά την ΠΦΥ (Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας). Μ’ αυτό ο «υπουργός υγείας» ο κ. Άδωνις Γεωργιάδης και η συγκυβέρνηση ΝΔ–ΠΑΣΟΚ δηλώνουν ότι προχωράνε σε μια ακόμη, μεγάλη και αναγκαία μεταρρύθμιση, με την οποία «το κράτος μεριμνά και εγγυάται την παροχή υπηρεσιών υγείας, στο σύνολο των πολιτών, οι οποίες είναι αναγκαίες και ικανές να διασφαλίσουν την υγεία τους». «Οι υπηρεσίες ΠΦΥ παρέχονται ισότιμα σε κάθε πολίτη, ανεξάρτητα απ’ την οικονομική, κοινωνική και επαγγελματική του κατάσταση, μέσα από ένα καθολικό, ενιαίο και αποκεντρωμένο ΠΕΔΥ». «Η ΠΦΥ… παρέχει στον πολίτη ολοκληρωμένες υπηρεσίες φροντίδας υγείας … ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πολιτών, σέβεται την αυτονομία και αξιοπρέπειά τους…».

Βασικά σημεία του νομοσχεδίου και των αλλαγών που φέρνει είναι τα εξής:

1^ο) Καταργείται η παροχή υπηρεσιών ΠΦΥ απ’ τον ΕΟΠΥΥ. Καταργούνται τα πολυιατρεία, μικροβιολογικά εργαστήρια, ακτινολογικά κέντρα, φυσιοθεραπευτήρια κ.α. που χρησιμοποιούσαν δωρεάν οι ασθενείς, καθώς και οι θέσεις εργασίας σ’ αυτά.

2^ο) Καθιερώνεται το ΠΕΔΥ, που θα παρέχει στο εξής ΠΦΥ. Το ΠΕΔΥ θ’ ανήκει στο ΕΣΥ, διοικητικά στις ΔΥΠε (Διοικήσεις Υγειονομικών Περιφερειών) και θ’ αφορά τη μη νοσοκομειακή φροντίδα υγείας. Η ΠΦΥ θα παρέχεται πλέον από (α) κέντρα υγείας, (β) πρώην πολυϊατρεία του ΙΚΑ/ΕΟΠΥΥ, (γ) τον «οικογενειακό γιατρό». Στο εξής, για οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας, θα πηγαίνουμε υποχρεωτικά και αρχικά σε κάποιο γιατρό, είτε (δωρεάν) σε όσα κέντρα υγείας ή πρώην πολυϊατρεία του ΙΚΑ/ΕΟΠΥΥ αποφασίσουν ν’ αφήσουν στο σύστημα ΠΦΥ και τα οποία θα λειτουργούν 24 ώρες, είτε (με αμοιβή) στον «οικογενειακό γιατρό», «συμβεβλημένο» με την οικεία ΔΥΠε. Αυτός θ’ αποφασίζει για διάγνωση, φάρμακα, εξετάσεις, παραπομπή για νοσηλεία ή ειδική θεραπεία.

3^ο) Με ΥΑ (Υπουργικές Αποφάσεις) ή εγκυκλίους της διοίκησης του εναπομείναντος ΕΟΠΥΥ (πλέον θα φροντίζει για την «αγορά υπηρεσιών υγείας»), θα καθοριστούν στο μέλλον όλα τα σημαντικά θέματα: πόσες και ποιες μονάδες ΠΦΥ θα υπάρχουν και που, οι παροχές προς ασφαλισμένους, ποιοι και πόσοι οικογενειακοί γιατροί θα υπάρχουν, πως θα αμείβονται (δηλαδή πόσο θα πληρώνουν οι ασθενείς) κ.λπ.

Αυτά έρχονται μόλις 2 χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας του ΕΟΠΥΥ, που παρουσιάστηκε από τον τότε «υπουργό Υγείας» Λοβέρδο σαν απαύγασμα της παροχής πρωτοβάθμιας δημόσιας υγείας. Για να καταλάβουμε τι αλλάζει σήμερα, πρέπει να δούμε τι είχε ήδη αλλάξει με τον ΕΟΠΥΥ. Στον ΕΟΠΥΥ είχαν «ενταχθεί» περίπου 10 εκ. ασφαλισμένοι των μεγαλύτερων ταμείων, όπως ΙΚΑ, ΤΕΒΕ, ΟΓΑ και πλήθος άλλων. Αυτή η ενοποίηση (που γενικά είναι απαραίτητη) έγινε χωρίς το κράτος να δώσει παραπάνω χρήματα ή να εξασφαλίσει επαρκή χρηματοδότηση και μάλιστα σε μια περίοδο όξυνσης της οικονομικής κρίσης, όπου η διόγκωση της ανεργίας στερούσε και στερεί απ’ τα ασφαλιστικά ταμεία (άρα και τον ΕΟΠΥΥ) έσοδα και ταυτόχρονα αυξάνει τα έξοδα για πρόνοια, ανεργία, ασθένειες κ.λπ. Η ενοποίηση, έτσι όπως την έκαναν, ήταν συνειδητά θνησιγενής.

Πρακτικά, με τον ΕΟΠΥΥ, οι 5.500 γιατροί διαφόρων ειδικοτήτων και 3.400 νοσηλευτές και εργαστηριακό προσωπικό του πρώην ΙΚΑ, κλήθηκαν να περιθάλψουν ουσιαστικά όλη τη χώρα, δηλαδή περίπου 10 εκ. ασφαλισμένους! Η αναμονή, οι ουρές στα ραντεβού αυξάνονταν κατά μήνες, γιατί η κυβέρνηση δεν προσλάμβανε γιατρούς για να εξυπηρετηθούν οι ασφαλισμένοι και την ίδια ώρα οι ασφαλισμένοι εξαναγκάζονταν και πλήρωναν ακόμη και τις ιδιωτικές τηλεφωνικές εταιρείες για να κλείσουν ραντεβού. Τα ίδια τα εργαστήρια του ΙΚΑ, όπου γίνονταν δωρεάν οι εξετάσεις, τα αποδυνάμωσαν εντελώς, μη χορηγώντας ακόμη και απαραίτητο ή στοιχειώδη εργαστηριακό υλικό, και έτσι συστηματικά καθοδήγησαν τους ασφαλισμένους και ασθενείς σε ιδιώτες. Έτσι, «φυσιολογικά» κυβερνήσεις και διοικήσεις του υπουργείου υγείας αλλά και του ΕΟΠΥΥ έκαναν συμβάσεις με ιδιώτες γιατρούς (συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ) ή έκαναν συμβάσεις με μεγάλες ιδιωτικές αλυσίδες τύπου Βιοϊατρική, Ιατρόπολις, Ιατρικό Κέντρο, Υγεία κ.α. με αποτέλεσμα οι ασφαλισμένοι να πληρώνουν για επίσκεψη ή συμμετοχή επί των εξετάσεων 15%, ενώ μέχρι τότε αυτές γίνονταν εντελώς δωρεάν στα ιατρεία και εργαστήρια του ΙΚΑ. Με τη δημιουργία λοιπόν του ΕΟΠΥΥ, άνοιξε ακόμη περισσότερο η κερκόπορτα στην «ιδιωτική πρωτοβουλία», μετακυλώντας ανάλογα τα βάρη στις τσέπες των ασφαλισμένων και των ασθενών.

Τώρα, με το νέο νομοσχέδιο ρίχνοντας τις ευθύνες στο προσωπικό του ΕΟΠΥΥ (γιατρούς, νοσηλευτές, εργαστηριακούς) αλλά και στους ασφαλισμένους, επειδή δήθεν «καταναλώνουν πολλά» φάρμακα, εξετάσεις κ.λπ., η συγκυβέρνηση ΝΔ–ΠΑΣΟΚ νομίζει πως βρήκε ευκαιρία να διαλύσει εντελώς το αφυδατωμένο απ’ την πολιτική της σύστημα πρωτοβάθμιας υγείας.

Το νέο νομοσχέδιο για το ΠΕΔΥ θεσμοθετεί: (α) Την κατάργηση, τον «ξαφνικό θάνατο» όλων των εργαστηρίων (μικροβιολογικά εργαστήρια, ακτινολογικά κέντρα, φυσιοθεραπευτήρια κ.α.). (β) Τη δυνατότητα συρρίκνωσης του αριθμού των ιατρείων και των γιατρών, στα οποία θα μπορούν να προσφεύγουν οι ασφαλισμένοι δωρεάν. (γ) Τη δυνατότητα του εκάστοτε μνημονιακού ή νεοφιλελεύθερου υπουργού ή διοικητή του ΕΟΠΥΥ, ΕΣΥ ή ΠΕΔΥ κ.λπ. να αποφασίζει κατά βούληση! Αυτό το νομοσχέδιο, δεν αποτελεί καμία «μεταρρύθμιση», γιατί τελικά οδηγεί στη μείωση (1) των παροχών (ποσοτικά & ποιοτικά) προς τους ασθενείς (ανασφάλιστους και ασφαλισμένους) και (2) της προστασίας των όποιων εργασιακών και άλλων δικαιωμάτων και ανθρώπινων σχέσεων εργασίας των εργαζομένων στον υπό κατάργηση ΕΟΠΥΥ.

Το νέο νομοσχέδιο για το ΠΕΔΥ, δεν πρόκειται να περιορίσει τα ελλείμματα. Ο ΕΟΠΥΥ χρεοκόπησε όχι απ’ τους «κολοσσιαίους» μισθούς των χιλίων ευρώ των εργαζομένων του, αλλά απ’ τη συνολική χρεοκοπία του συστήματος, κυρίως λόγω της κρίσης και των Μνημονίων, αλλά και απ’ τις μίζες εκατομμυρίων Ευρώ υπουργών και διορισμένων απ’ αυτούς διοικητών νοσοκομείων κ.λπ. (βλ. την περίπτωση Τομπούλογλου). Αυτό το νομοσχέδιο δεν πρόκειται να δώσει λύση για τα λεγόμενα «κακώς κείμενα», π.χ. την υπερκατανάλωση φαρμάκων, εξετάσεων, παροχών υγείας κ.λπ., γιατί και γι’ αυτά φαινόμενα αποκλειστικά υπεύθυνοι είναι όλες μα όλες οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις, είτε γιατί σχεδίασαν είτε γιατί επέτρεψαν και επιτρέπουν αυτές τις καταστάσεις. Τέλος, αλλά όχι τελευταίο σε σημασία, είναι τόσο το γεγονός ότι αυτό το νομοσχέδιο δεν δίνει πραγματικές λύσεις και δεν αντιμετωπίζει ριζικά το θέμα των ανασφάλιστων, που πλέον είναι γύρω στα 3 εκ. και που μόνο σε ένα Δημόσιο και Δωρεάν Σύστημα Υγείας μπορεί να λυσεί ή έστω ν’ αντιμετωπίσει. Είναι χαρακτηριστικό και καθόλου τυχαίο ότι σε όλο αυτό το νομοσχέδιο δεν υπάρχει έστω και μια αναφορά στη Δημόσια και Δωρεάν Υγεία.