Παντελής Πουλιόπουλους: η ζωή και το έργο του, φάρος για εργαζόμενους και νεολαία
80 χρόνια από την εκτέλεση του κορυφαίου Έλληνα επαναστάτη μαρξιστή και ιδρυτή της Ο.Κ.Δ.Ε. Παντελή Πουλιόπουλου από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής στις 6 Ιουνίου 1943, η οργάνωση μας τιμά την μνήμη του και οργανώνει εκδήλωση στον χώρο της εκτέλεσης την Κυριακή 11/6 12:00 στο Νεζερό (Άγιος Στέφανος) Φθιώτιδας όπου θα πραγματοποιηθεί κατάθεση στεφανιού και ομιλία για την δράση και το έργο μιας ζωής αφιερωμένης στην Σοσιαλιστική Επανάσταση και μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Α. Η εκτέλεσή του
Πριν από 80 χρόνια έφυγε από τη ζωή ο μεγάλος επαναστάτης και θεωρητικός του μαρξισμού Παντελής Πουλιόπουλος σε ηλικία μόλις 43 ετών. Εκτελέστηκε από Ιταλούς φασίστες μαζί με άλλους 105 κομμουνιστές (ανάμεσα τους 4 τροτσκιστές) στις 6 Ιουνίου 1943, στο Νεζερό της Φθιώτιδας, ως αντίποινα για την ανατίναξη της σήραγγας στο Κούρνοβο από τον ΕΛΑΣ. Οι στρατιώτες του εκτελεστικού αποσπάσματος αρνούνται να τον πυροβολήσουν, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα διεθνιστικής αλληλεγγύης που τους απευθύνει στα ιταλικά. Τελικά την εκτέλεση αναγκάζονται να πραγματοποιήσουν οι φασίστες αξιωματικοί.
Άφησε μια πλούσια κληρονομιά στο ελληνικό εργατικό κίνημα, που τον καθιστά την κορυφαία φυσιογνωμία του επαναστατικού μαρξισμού στην Ελλάδα ανάμεσα στις μεγαλύτερες παγκόσμια. Αποτέλεσε τον βασικό παράγοντα για την εδραίωση του μπολσεβικισμού στην Ελλάδα με την μετατροπή του ΣΕΚΕ (Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας) σε ΚΚΕ, αλλά και τον θεμελιωτή της Αριστερής Αντιπολίτευση του ΚΚΕ και του Τροτσκιστικού Ρεύματος με την ίδρυση της ΟΚΔΕ το 1934.
Β. Τα πρώτα βήματα της ζωής του
Ο Π. Πουλιόπουλος γεννιέται στην Θήβα, στις 10 Μαρτίου του 1900, «με τον αιώνα» όπως ο ίδιος συνήθιζε να λέει. Τα πρώτα χρόνια της ζωής του συμπίπτουν με την εδραίωση του ιμπεριαλιστικού συστήματος, που σηματοδοτεί μια περίοδο βαρβαρότητας για το παγκόσμιο προλεταριάτο και τους λαούς. Στην Ελλάδα διαμορφώνονται οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής. Λόγω της σχετικής καθυστέρησης του ελληνικού καπιταλισμού η κερδοφορία των καπιταλιστών βασίζεται στην άγρια εκμετάλλευση των εργαζομένων και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων: διαρκείς πολεμικές συγκρούσεις, επεμβάσεις του στρατού στην κοινωνική και πολιτική ζωή, ανύπαρκτες συνδικαλιστικές και πολιτικές ελευθερίες, άγρια καταστολή απέναντι σε αγώνες, βάρβαρες συνθήκες εργασίας. Ταυτόχρονα ξεκινάει να αναδύεται και να συγκροτείται το ελληνικό εργατικό κίνημα. Το 1918, υπό την ώθηση της Οκτωβριανής Επανάστασης αλλά και τις απάνθρωπες συνθήκες που επικρατούσαν στην ελληνική κοινωνία, ιδρύεται η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ) και το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚΕ). Ο Π. Πουλιόπουλος, παρά το γεγονός ότι είναι γόνος εύπορης οικογένειας θα επηρεαστεί βαθιά από αυτά τα γεγονότα και θα στρατευτεί από τα πρώτα χρόνια της ζωής του με την εργατική τάξη.
Από νεαρή ηλικία θα ενστερνιστεί το τον επαναστατικό μαρξισμό. Το 1919 γράφεται στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εκεί θα έρθει σε επαφή με τον Φ. Τζουλάτι που εκπροσωπούσε την μπολσεβίκικη πτέρυγα του νεο-ιδρυθέντος ΣΕΚΕ και θα οργανωθεί. Αποφασίζει συνειδητά να αφήσει προσωρινά τις σπουδές του για να στρατευτεί στο μέτωπο και να αναπτύξει αντιπολεμική δράση. Κατατάσσεται ως τηλεγραφητής λοχίας. Εντάσσεται σε αντιπολεμικούς πυρήνες στο μέτωπο και γρήγορα θα ξεχωρίσει για την δράση του. Μαζί με τους Μοναστηριώτη, Νικολή κ.ά. θα οργανώσουν αντιπολεμικούς πυρήνες-συνδέσμους και θα διακινήσουν πλήθος προπαγανδιστικού υλικού καλώντας τους φαντάρους να στρέψουν τα όπλα απέναντι στην ελληνική αστική, που τους μετατρέπει σε κρέας για τα δικά της συμφέροντα και όχι προς τους τούρκους εργαζομένους και αγρότες. Θα αποτελέσει τον αρχισυντάκτη της εφημερίδα «Ερυθρός Φρουρός» – το μόνο έντυπο που είχε σαφή αντιπολεμική προπαγάνδα.
Το αστικό κράτος προσπαθεί από την πρώτη στιγμή να καταστείλει το κίνημα ανταρσίας που εξαπλωνόταν σαν πυρκαγιά εντός των κουρασμένων και εξαθλιωμένων ελληνικών στρατευμάτων. Σε περίπτωση που οι υποψίες κρίνονταν βάσιμες, η στρατονομία προχωρούσε στα προβλεπόμενα: στρατοδικεία, φυλακίσεις και διάλυση των πυρήνων. Το αίτημα, λοιπόν, για απεμπλοκή από τον πόλεμο, κερδίζει την υποστήριξη των φαντάρων, αποτυπώνεται στους αριθμούς των λιποτακτών και των φυγόστρατων που φτάνουν τους 60.000 μέχρι το τέλος του πολέμου.
Η έκδοση του «Ερυθρού Φρουρού» κόστισε στον Πουλιόπουλο, κάποιους μήνες πειθαρχικής κράτησης. Ωστόσο συνεχίζει να οργανώνει τους στρατιώτες και να διανέμει υλικό. Τον Ιούνιο του 1922, θα συλληφθεί και θα καταδικαστεί σε θάνατο με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας επί ποινή θανάτου. Με την κατάρρευση του μετώπου θα καταφέρει να δραπετεύσει από τις στρατιωτικές φυλακές Σμύρνης, θα γλιτώσει το απόσπασμα και θα επιστρέψει στην Ελλάδα.
«Πόλεμος κατά του Πολέμου»
Μετά το τέλος της μικρασιατικής εκστρατείας, χιλιάδες στρατιώτες που είχαν πολεμήσει στο μέτωπο γυρίζουν πίσω και αντιμετωπίζουν τρομακτικά προβλήματα: άμετρη αθλιότητα, εγκληματική αδιαφορία του κράτους απέναντι ακόμα και στις πιο στοιχειώδεις απαιτήσεις των απροστάτευτων θυμάτων. Πάρα πολλοί έχουν μείνει ανάπηροι και σακάτηδες. Η κρίση που ξέσπασε μετά την μικρασιατική καταστροφή φορτώθηκε στις πλάτες του ελληνικού λαού οξύνοντας ακόμα περισσότερο το πρόβλημα της επιβίωσής τους.
Ο Π. Πουλιόπουλος, μαζί με άλλους επαναστάτες αγωνιστές του ΣΕΚΕ, αναλαμβάνουν την οργάνωση των απόστρατων. Προσπαθούν να δώσουν στις διεκδικήσεις τους και στις διάφορες ενώσεις που σχηματίζονται (Παλαιοί Πολεμιστές και Θύματα Στρατού) ένα συνολικό πρόγραμμα και μία σαφή αντιπολεμική φυσιογνωμία. Ο Π. Πουλιόπουλος θα αναδειχθεί αδιαμφισβήτητος ηγέτης του κινήματος και θα πρωταγωνιστήσει στην ενοποίησή του σε εθνικό επίπεδο. Το Α’ Ιδρυτικό Συνέδριο της Ομοσπονδίας Παλαιών Πολεμιστών και Θυμάτων Στρατού θα πραγματοποιηθεί τον Μάιο του 1924, συγκεντρώνοντας αντιπροσώπους από περίπου 400 οργανώσεις.
Οι αποφάσεις, που συντάχθηκαν από τον Π. Πουλιόπουλο και κυκλοφόρησαν με τίτλο Πόλεμος κατά του Πολέμου (εκδ. Εργατική Πάλη) ασκούν δριμεία κριτική στις πολιτικές της «εθνικής ενότητας» και «άμυνας», που αποτελούν προσχήματα για να σκεπάζονται οι αληθινές αιτίες των πολέμων. Κατακεραυνώνει το ιμπεριαλιστικό σύστημα, που θα σύρει τους λαούς σε νέους πολέμους, «συγκρούσεις των προνομιούχων ολιγαρχιών για την κατάκτηση μεγαλύτερων πεδίων εκμεταλλεύσεων». Θέτει ως βασικό στόχο την ανάπτυξη ενός αντιπολεμικού κινήματος, που θα διεξάγει ένα «αληθινό και αποφασιστικό-διεθνιστικό αγώνα εναντίον του πολέμου, βασισμένη επάνω σε θετικές, συγκεκριμένες και πρακτικές βάσεις εναντίον των πραγματικών αιτιών του».
Γ. Πάλη ενάντια στον Σταλινισμό
Ο Π. Πουλιόπουλος μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα θα πρωταγωνιστήσει στην προσπάθεια μετατροπής του ΣΕΚΕ από ένα κόμμα με εργατική φυσιογνωμία, σε επαναστατικό-μαρξιστικό. Εκπροσωπώντας την μπολσεβίκικη τάση θα συγκρουστεί σκληρά με τις ρεφορμιστικές πολιτικές (συμμετοχή στον πόλεμο, συμμαχία με αστικά κόμματα, μακρά νόμιμη ύπαρξη κ.ά.), που επικρατούσαν σε επίπεδο ηγεσίας. Με την καθοριστική συμβολή του οι συσχετισμοί από το 1922-1924 αλλάζουν σταδιακά υπέρ των επαναστατών. Το 1924, πραγματοποιείται το Γ’΄ έκτακτο συνέδριο όπου εκλέγεται γραμματέας σε ηλικία μόλις 24 χρονών. Το ΣΕΚΕ μετονομάζεται σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ) και εντάσσεται στην επαναστατική 3η Διεθνή των Λένιν-Τρότσκι.
Η «μπολσεβικοποίηση» όμως δεν ολοκληρώνεται. Η γάγγραινα του σταλινισμού που ξεκίνησε να επικρατεί στην ΕΣΣΔ, εξαπλώθηκε μέσω της Διεθνούς σε όλα τα ΚΚ και στο ΚΚΕ πριν προλάβει να εξελιχθεί σε ένα πραγματικό επαναστατικό κόμμα. Το 1925 εξαιτίας του συνθήματος υπέρ της Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας αλλά και της λανθασμένης θέσης για «ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη», που είχε επιβληθεί στο ΚΚΕ από την 3η Διεθνή, συλλαμβάνεται από την δικτατορία του Πάγκαλου. Η απολογία του στο δικαστήριο θα μείνει μνημειώδης. Επί 4 ώρες υπερασπίζεται τον διεθνισμό, τα δικαιώματα των εθνικών μειονοτήτων, την αυτοδιάθεση των λαών. Μετά την αθώωσή του, θα εξοριστεί μαζί με άλλους αγωνιστές στη Φολέγανδρο.
Την ηγεσία ανέλαβαν οι σταλινικοί Ευτυχιάδης, Χαιτάς, Ζαχαριάδης που καταπατούν την αποφάσεις και υποστηρίζουν το σύνθημα της «Αριστερής Δημοκρατίας».[1] Έφτασαν στο σημείο να παρουσιάζουν τις αιμοσταγείς και εργατοκτόνες δικτατορίες του Παγκάλου και του Κονδύλη ως δημοκρατικές. Όταν αποφυλακίζεται το 1926 αντιμετωπίζει τους Σταλινικούς στην «σύσκεψη παραγόντων» όπου εκλέγεται παμψηφεί ξανά Γραμματέας και καταδικάζεται η πολιτική της «Αριστερής Δημοκρατίας». Αντιλαμβάνεται όμως ότι το κόμμα βρίσκεται σε μια βαθιά κρίση. που δεν είναι επιδερμική και ανατροφοδοτείται από την προώθηση πολιτικών από την Κομμουνιστική Διεθνή (ΚΔ), όπου έχει αρχίσει να εγκαθίσταται η κυριαρχία της σταλινικής φράξιας. Αποσύρεται από την θέση του και ασκεί δριμεία κριτική στην αναθεώρηση του μαρξισμού που επιχειρούν οι γραφειοκράτες. Προτείνει ένα πρόγραμμα για την ευθυγράμμιση του κόμματος στις επαναστατικές αρχές: Έθεσε το ζήτημα εκκαθάρισης του κόμματος από τα τυχοδιωκτικά στοιχεία. Την ανύψωση της θεωρητικής συγκρότηση των μελών ώστε να μπορούν να αντιληφθούν τις αλλαγές στην τακτική και την πολιτική του κόμματος. Την επαναφορά της εσωτερικής δημοκρατίας. Επιπλέον επιτέθηκε στα μενσεβίκικα συνθήματα της θεωρίας των σταδίων αλλά και στις συνεργασίες με αστικές-αντιδραστικές κυβερνήσεις. Τέλος, ζήτησε να γίνουν γνωστές οι θέσεις του Τρότσκι και της Αριστερής Αντιπολίτευση.
Η σταλινική «τριάδα» και η ΚΔ μεθοδεύουν την διαγραφή του με χυδαίες κατηγορίες και συκοφαντίες. Στο 3ο τακτικό συνέδριο του ΚΚΕ, το 1927, παρά την πλειοψηφία που συγκεντρώνει η σταλινική τάση, καταψηφίζεται η πρόταση για την απομάκρυνση του. Ωστόσο η νέα Κεντρική Επιτροπή καταπατά την απόφαση και διαγράφει τον Π. Πουλιόπουλο μαζί με τα πιο πρωτοπόρα μέλη του κόμματος που συντασσόταν με τις απόψεις του. Οι διαγραφέντες συγκροτούν την «Ενωμένη Αριστερή Αντιπολίτευση» του ΚΚΕ με την ονομασία «Σπάρτακος» και συνδέονται με την Διεθνή Αριστερή Αντιπολίτευση του Τρότσκι. Γύρω τους συσπειρώνονται αγωνιστές και επιφανή στελέχη του ΚΚΕ με μαρξιστική συγκρότηση που διακρίθηκαν από μεγάλους ταξικούς αγώνες (7 κεντρικοί επίτροποι, 8 από τους 10 βουλευτές του ΚΚΕ και πολύ σημαντικά στελέχη από εργατικές περιοχές και γειτονιές της χώρας). Με την έκδοση του περιοδικού «Σπάρτακος» επιτίθεται στον ρεβιζιονισμό της ηγετικής ομάδας και θέτει τα καθήκοντα του ελληνικού προλεταριάτου. Ταυτόχρονα με την μετάφραση και έκδοση άρθρων των κλασικών επιτελεί μια προσπάθεια μόρφωσης του ελληνικού προλεταριάτου και της πρωτοπορίας του.
Η σύγκρουση κορυφώνεται το 1934, με την 6η ολομέλεια του ΚΚΕ που σφραγίζει πλέον την ρεφορμιστική στροφή του. Υιοθετεί σειρά πολιτικών και τακτικών που θα αποτελέσουν πηγή μεγάλων προδοσιών για την εργατική τάξη (Θεωρία των σταδίων, λαϊκό μέτωπο, σοσιαλισμός σε μία μόνο χώρα κ.ά.). Από την πλευρά των επαναστατών, θα αναλάβει ο Π. Πουλιόπουλος να απαντήσει στην προσπάθεια διαστρέβλωσης του μαρξισμού. Το 1934 εκδίδει το μνημειώδες έργο του Δημοκρατική ή Σοσιαλιστική Επανάσταση στην Ελλάδα; (εκδ. Εργατική Πάλη). Με εργαλεία τη θεωρεία του ιμπεριαλισμού του Λένιν αλλά και τον νόμο της άνισης και συνδυασμένης ανάπτυξης του Τρότσκι, απέδειξε την αναγκαιότητα της σοσιαλιστικής επανάστασης στην Ελλάδα συντρίβοντας τα επιχειρήματα των σταλινικών.
Δ. Η ίδρυση της ΟΚΔΕ
Το 1934 όταν πλέον θα συνειδητοποιήσει ότι το ΚΚΕ εγκατέλειψε μια για πάντα την επανάσταση, μαζί με άλλες ομάδες προερχόμενες από τον αρχειομαρξισμό (την άλλη ομάδα της αριστερής αντιπολίτευσης του ΚΚΕ) θα ιδρύσει την Οργάνωση Κομουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας (ΟΚΔΕ). Μαζί με το θεωρητικό του έργο θα αποτελέσει ίσως την πιο σημαντική κληρονομιά του στο ελληνικό εργατικό κίνημα. Η ΟΚΔΕ παρά τις πιέσεις, τις διώξεις και την καταστολή που δέχτηκε τόσο από το αστικό κράτος όσο και από τους σταλινικούς σε δύσκολες εποχές (κατοχή, μετεμφυλιακό κράτος, δικτατορία) θα καταφέρει να φυλάξει και να διατηρήσει ζωντανές τις αρχές του επαναστατικού μαρξισμού καθώς και την προοπτική της σοσιαλιστικής επανάστασης στην Ελλάδα μέχρι και τις μέρες μας. Θα συμμετέχει από την πρώτη γραμμή σε όλες τις μεγάλες και μικρές καμπές της ταξικής πάλης: Μάης του ’36, Ιουλιανά, Πολυτεχνείο, αγώνες της μεταπολίτευσης, κίνημα των αγανακτισμένων κ.ά.
Ε. Εξορία και δολοφονία
Μετά την εξέγερση του Μάη του 1936 και την επικράτηση της δικτατορίας του Μεταξά η ΟΚΔΕ και ο Π. Πουλιόπουλος θα βγουν στην παρανομία. Τον Αύγουστο του 1938 θα συλληφθεί και θα φυλακιστεί στην Ακροναυπλία. Εκεί θα συνεχίσει δραστήρια την πολιτική του δράση και το συγγραφικό του έργο. Θα συγκρουστεί με το ΚΔΕΕ του Άγι Στίνα, που υποστήριζε την ήττα του εργατικού κράτους της ΕΣΣΔ από τους ιμπεριαλιστές σαν μέσο για να ανατραπεί ο Στάλιν. Θα συνεχίσει την πάλη απέναντι στον Σταλινισμό τόσο στις φυλακές όσο και με σειρά άρθρων και ανακοινώσεων. Όταν καταρρέει το μέτωπο, το 1939, σε γενική συνέλευση των κρατουμένων ο Π. Πουλιόπουλος εκ μέρους των τροτσκιστών πρότεινε να δραπετεύσουν ομαδικά. Οι σταλινικοί Θέος-Ιωαννίδης-Μπαρτζώκας τον χαρακτήρισαν προβοκάτορα και υποστήριξαν ότι απέσπασαν τον λόγο του διοικητή του στρατοπέδου για άμεση απελευθέρωση. Μάλιστα τοποθέτησαν δικούς τους φρουρούς για να μην πραγματοποιηθεί απόδραση. Τελικά δραπετεύουν μόνο οι τρεις τους, αφήνοντας στο έλεος τον φασιστών ακόμα και τα ίδια τους τα μέλη. Ο Π. Πουλιόπουλος θα παραμείνει φυλακισμένος και θα συνεχίσει να κηρύσσει τον Μαρξισμό ακόμα και στο στρατόπεδο μελλοθάνατων μέχρι την εκτέλεση του από Ιταλούς φασίστες τον Ιούνιο του 1943.
Στ. Το θεωρητικό του έργο
Ο Π. Πουλιόπουλος υπήρξε βαθύς θεωρητικός του Μαρξισμού. Από τους πιο σημαντικούς διανοούμενους στην Ελλάδα. Μελετούσε συνεχώς την διεθνή και ελληνική κατάσταση καθώς και μαρξιστικά κείμενα φιλοσοφίας, οικονομίας και ιστορίας, των κλασικών, από το πρωτότυπο. Μιλούσε συνολικά 10 γλώσσες. Σε όλη την πολιτική του ζωή θα εκδώσει εκατοντάδες, άρθρα, προκηρύξεις και ντοκουμέντα του ΚΚΕ, του Σπάρτακου, των Παλαιών Πολεμιστών και της ΟΚΔΕ. Ήταν υπεύθυνος για την σύνταξη της εφημερίδας «Ερυθρός Φρουρός» και των περιοδικών «Νέο Ξεκίνημα» και «Σπάρτακος». Εκτός από το κορυφαίο του έργο Δημοκρατική ή Σοσιαλιστική Επανάσταση στην Ελλάδας;, θα εκδώσει δεκάδες μελέτες και μπροσούρες που θα αποτελέσουν ένα σημαντικό εργαλείο για κάθε επαναστάτη. Αξιοποιώντας την γλωσσομάθειά του θα μεταφράσει σημαντικά έργα των κλασικών όπως το Κεφάλαιο, την Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας του Μαρξ και την Προδομένη Επανάσταση του Τρότσκι.
Ζ. ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΗΣ ΤΩΝ ΑΔΥΝΑΤΩΝ
Ο Π. Πουλιόπουλος σε όλη την ζωή διακρίνεται από την αγάπη στον συνάνθρωπο, τον φτωχό και τον κατατρεγμένο. Ενώ είχε όλες τις δυνατότητες να γίνει ένας κορυφαίος αστός δικηγόρος προτίμησε με αυταπάρνηση να ταχθεί στο πλευρό της εργατικής τάξης προσφέροντας ακόμα και την ζωή του στην ταξική πάλη. Υπερασπίζεται αφιλοκερδώς εργάτες απέναντι σε εργοδότες, διαδηλωτές που συλλαμβάνονται, σωματεία που διαλύονται αυθαίρετα, διανοούμενους και φοιτητές που οδηγούνται στα αστυνομικά τμήματα και σέρνονται στα δικαστήρια με βαριές κατηγορίες. Μάλιστα, παρά τις βαριές συκοφαντίες που εξαπέλυε η ηγεσία του ΚΚΕ απέναντι του, συνέχιζε να παρέχει απλόχερα τις υπηρεσίες του σε αγωνιστές μέλη του ΚΚΕ. Δεν έμεινε όμως μόνο σε προσωπικές ενέργειες. Τo 1927-1928 θα προσπαθήσει να εκπαιδεύσει μια ομάδα νεαρών δικηγόρων, την «Εργατική Βοήθεια», με σκοπό την υπεράσπιση αγωνιστών της εργατικής τάξης που διώκονται από το αστικό κράτος. Ήταν άνθρωπος ολιγαρκής, ασκητικός, πράος και ευγενικός. Σε όλες τις στιγμές της ζωής του θυσίαζε τις προσωπικές του ανάγκες για να βοηθήσει τους συντρόφους του και συναγωνιστές.
Η. ΕΠΙΛΟΓΟΣ – ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ
Η ζωή του πρέπει να αποτελέσει παράδειγμα και πρότυπο για κάθε αγωνιστή, νέο, επαναστάτη, επιστήμονα, εργάτη που θέτει τον εαυτό του στην πλευρά του εργατικού κινήματος. Ειδικά σήμερα που η κρίση και η παρακμή του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος γεννά τέρατα (φτώχεια, καταστολή, πολέμους, εξαθλίωση, θάνατο) και απειλεί πλέον την ίδια την ανθρωπότητα με τον αφανισμό, πρέπει να προσηλωθούμε με όλες μας τις δυνάμεις στην υπόθεση της ταξική πάλης. 80 χρόνια μετά τον θάνατό του, τιμούμε τη μνήμη του, πιάνοντας το νήμα (θεωρητικά, πρακτικά, ιδεολογικά) από εκεί που το άφησε ο Παντελής Πουλιόπουλος, συνεχίζοντας την αγώνα για την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος και την εγκαθίδρυση μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας.
[1] Αποτελούσε μία επαναδιατύπωση της πολιτικής «μακράς νόμιμου υπάρξεως» της σοσιαλιστικής δεξιάς. Το κόμμα θα έπρεπε να παλέψει για την εξασφάλιση της νομιμότητας του, μέσω από την πάλη για μια πραγματική δημοκρατία υπό την ηγεμονία του προλεταριάτου. Πρόκειται επί της ουσίας για την γνωστή θεωρία των σταδίων που επεξεργάζεται και θεωρητικοποιεί αργότερα η σταλινοποιημένη ΚΔ. Αποτελούσε έναν ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ της αστικής δημοκρατίας και σοσιαλιστικής δημοκρατίας.
