60 χρόνια από τις σφαγές Αλγερινών στη Γαλλία (του Olivier Le Cour Grandmaison)

60 χρόνια από το κρατικό έγκλημα της 17ης Οκτωβρίου 1961 στη Γαλλία

 

του Olivier Le Cour Grandmaison

21 Οκτωβρίου 2021 – μετάφραση από το internationalviewpoint.org

 

Εξήντα χρόνια μετά τις αστυνομικές σφαγές Αλγερινών στο Παρίσι στις 17 Οκτωβρίου 1961, είναι αξιοσημείωτο ότι πρέπει να υπενθυμίσουμε τα αίτια και τις συνέπειες, τους δράστες και τους διάφορους λόγους που ευνοούσαν εδώ και καιρό την απόκρυψη αυτού του κρατικού εγκλήματος. Αυτή η κατάσταση ρίχνει φως στο πώς αυτό το έγκλημα αρχικά εξαλείφθηκε από την άρνηση και τα ψέματα που πλαστογραφήθηκαν από τις δημόσιες αρχές για να απαντήσουν σε ορισμένες κατηγορίες εκείνης της περιόδου, και στη συνέχεια περιορίστηκαν από διάφορες παρελκυστικές στρατηγικές που χαρακτηρίζονται από τη δειλία των γαλλικών αρχών και τους κύριους πολιτικούς σχηματισμούς της αριστεράς.

 

«Οργανωμένο λιντσάρισμα»

Πρόκειται για μια κλασική περίπτωση όπου το κράτος διαπράττει αυτού του είδους τα εγκλήματα συνδυάζοντας ρατσιστικές πρακτικές και «μεθόδους μαζικής τρομοκρατίας» που παραβιάζουν τις δημοκρατικές αρχές που ισχυρίζεται ότι υπηρετεί. Πρώτα «καθιερώθηκαν στο Αλγέρι από τον στρατηγό Μασού», μεταξύ άλλων, και μετέπειτα αυτές οι μέθοδοι «ενσωματώθηκαν στο Παρίσι» από «τους βασανιστές του κ. Παπόν». [1] «Ο Σηκουάνας» είναι μάρτυρας γι’ αυτό, καθώς «κουβαλάει πνιγμένους ανθρώπους που προκαλούν τις γαρίδες του συνταγματάρχη Bigeard, τους πνιγμένους του Κόλπου του Αλγερίου». Οι επιδρομές που πραγματοποιήθηκαν από την αστυνομία και το ‘Palais des sports’, όπου χιλιάδες διαδηλωτές κρατήθηκαν σε φρικτές συνθήκες ενώ μερικοί δολοφονήθηκαν από τα κοντάκια των τουφεκιών, θυμίζουν το ‘Vel d’hiv’ του 1942. [2] Ομοίως στο Parc des Expositions, όπου η αστυνομία συνέχισε να χρησιμοποιεί ρόπαλα και γκλομπ εναντίον των κρατουμένων, ενώ έμειναν για πολύ ώρα χωρίς φροντίδα ή φαγητό. Ορισμένοι που προσδιορίστηκαν ως «ηγετικά μέλη», εκτελέστηκαν συνοπτικά, όπως παραδέχονται αστυνομικοί.

Αυτά τα αποσπάσματα προέρχονται από το τεύχος του Νοεμβρίου 1961 της Vérité-Liberté (Αλήθεια-Ελευθερία), μιας παράνομης εφημερίδας που ιδρύθηκε το 1960 με στόχο τη διάδοση πληροφοριών που επηρεάστηκαν από τη λογοκρισία για τον πόλεμο της Αλγερίας. Μαθαίνουμε πολλά γι’ αυτές τις σφαγές και για τη γνώση που είχαν ορισμένοι σύγχρονοι γι’ αυτές. Αυτό αποδεικνύεται, ειδικότερα, από τα «τελικά συμπεράσματα» που έγραψε ο ιστορικός Πιερ Βιντάλ-Νακέ. Μέλος της συντακτικής επιτροπής, σημειώνει ότι ενώ η βία που διέπραξε η αστυνομία τον Οκτώβριο δεν ήταν κάτι νέο, ωστόσο χαρακτηρίζεται από το «μέγεθός» της. Έτσι, δεν διστάζει να τη χαρακτηρίσει ως «σφαγή» υπενθυμίζοντας ότι από «το καλοκαίρι του 1961», «είναι σχεδόν βέβαιο ότι αρκετές εκατοντάδες Αλγερινοί έχουν εξαφανιστεί στην περιοχή του Παρισιού». Από την πλευρά του, το περιοδικό Les Temps Modernes (Σύγχρονοι Καιροί) κατήγγειλε τις «επιδρομές των χαρκί» [μουσουλμάνοι Αλγερινοί, που υπηρετούσαν ως βοηθητικοί στον γαλλικό στρατό κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Αλγερία, το «οργανωμένο λιντσάρισμα» των Αλγερινών και, στις 7 Οκτωβρίου, τους «μπάτσους» που εξαπολύθηκαν από «τον άριστο που διατάζει, τον υπουργό που νομιμοποιεί» και «την κυβέρνηση που καλύπτει την αποκρουστική εξαπόλυση του ρατσισμού». [3]

 

Τεχνικές του Αντεπαναστατικού Πολέμου

Αυτός ο ρατσισμός καταγγέλλεται επίσης από την «Έκκληση προς τον Γαλλικό Λαό» που συντάχθηκε από τη Γαλλική Ομοσπονδία του [αλγερίνικου] Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (FLN), στις 18 Οκτωβρίου. Ως απόδειξη, η «ειδική απαγόρευση κυκλοφορίας» που επιβλήθηκε από τις 5 Οκτωβρίου μόνο στους Αλγερινούς από τον Maurice Papon, ο οποίος «ετοιμάζεται για μια νέα μάχη του Αλγερίου», «μια τερατώδη επιχείρηση-σκούπα» και «αιματοχυσία». [4] Τέλος, για να τονίσει περαιτέρω τη σκανδαλώδη φύση των σφαγών, ο Paul Thibaud σημειώνει: «Για τις διαδηλώσεις, για τον μαζικό χαρακτήρα, για την ηρεμία, την αξιοπρέπεια, τη ‘μη βία’ των συμμετεχόντων, όλα έχουν ειπωθεί… Από την I’ Humanité [εφημερίδα του ΚΚ Γαλλίας] στη Le Figaro, από τη Le Monde στη France-Soir [αστικές εφημερίδες], όλοι το επιβεβαιώνουν: οι διαδηλωτές ήταν πειθαρχημένοι, ειρηνικοί. …ενώ δεν βρέθηκαν όπλα στους Αλγερινούς». [5]

Έγκλημα και κρατικός ρατσισμός, έγκλημα κατά της ανθρωπότητας για την ακρίβεια, κατά την άποψη της δικηγόρου, αείμνηστης Nicole Dreyfus, αφού οι πράξεις που διαπράχθηκαν στην πρωτεύουσα τον μήνα Οκτώβριο του 1961 προετοιμάστηκαν και στη συνέχεια εφαρμόστηκαν από την αστυνομία με την έγκριση της κυβέρνησης και του πρωθυπουργό, Michel Debré. Σύμφωνα με το άρθρο 212-1 του Ποινικού Κώδικα, που ορίζει αυτό το είδος εγκλήματος, είναι πράγματι ένα συντονισμένο σχέδιο που εκτελείται για πολιτικούς και φυλετικούς λόγους κατά πολιτών, θύματα βασανιστηρίων, με εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες και εξαφανίσεις. [6] Τέλος, η κρατική τρομοκρατία συνήθιζε να σπάει την παρισινή οργάνωση του FLN και να χτυπά τους Αλγερινούς που την υποστήριζαν. Για τους εκδότες των Vérité-Liberté και Les Temps Modernes, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν στον αντεπαναστατικό πόλεμο που έκανε η Γαλλία στην Αλγερία εισήχθησαν στην ηπειρωτική Γαλλία.

Κινητοποιημένοι εδώ και πολλές δεκαετίες, οι κληρονόμοι της αποικιακής και μετααποικιακής μετανάστευσης, μαζί με περισσότερους από εκατό υπογράφοντες την Έκκλησης για μια Ενωτική Συλλογικότητα, συγκεντρώνοντας πολλά πολιτικά κόμματα, συνδικαλιστικές οργανώσεις και ενώσεις, απαιτούν τα κρατικά εγκλήματα της 17ης Οκτωβρίου του 1961 να αναγνωριστούν, τα αρχεία που τους αφορούν να ανοίξουν και να είναι προσβάσιμα σε όλους και να χτιστεί ένας χώρος μνήμης στην πρωτεύουσα, ώστε κανείς να μην αγνοεί τα δεινά που υπέστησαν εκείνοι που, με κίνδυνο της ζωής και της ελευθερίας τους, διαδήλωσαν με θάρρος για να υπερασπιστούν την αξιοπρέπειά τους και το δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση.

 

Yποσημειώσεις

[1] Ο Μορίς Παπόν ήταν υψηλόβαθμος δημόσιος υπάλληλος και αρχηγός της αστυνομίας στο Παρίσι εκείνη την εποχή. Το 1998, ο Πάπον καταδικάστηκε για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας για τον ρόλο του στην οργάνωση των απελάσεων των Εβραίων κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

[2] Το ‘Vel d’ hiv’ ήταν μια επιχείρηση μαζικής σύλληψης αλλοδαπών εβραϊκών οικογενειών από τη γαλλική αστυνομία κατόπιν εντολής των γερμανικών αρχών, που έλαβε χώρα στο Παρίσι στις 16 και 17 Ιουλίου 1942. Σύμφωνα με τα αρχεία της Αστυνομίας, 13.152 Εβραίοι συνελήφθησαν, μεταξύ των οποίων περισσότερα από 4.000 παιδιά.

[3] Vérité-Liberté, ν. 13, Νοέβριος 1961, σελ. 1 και 7. Το άρθρο από τους Les Temps Modernes αναπαράγεται στο ίδιο τεύχος.

[4] “Appel au peuple français”, FLN (Oμοσπονδία Γαλλίας), σελ. 1.

[5] Vérité-Liberté, ό.π., σελ. 7. [Η l Humanité είναι η εφημερίδα του ΚΚ Γαλλίας, η Le Figaro της γαλλικής δεξιάς, η Le Monde της φιλελεύθερης μπουρζουαζίας, η France Soir μια δημοφιλής εφημερίδα.].

[6] Χάρη στον δικαστή Louis Joinet, μια διεθνής σύμβαση, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 23 Δεκεμβρίου 2010, καθιστά την αναγκαστική εξαφάνιση έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Τρία χρόνια αργότερα, ο Ποινικός Κώδικας το υιοθέτησε αυτό (άρθρο 212-1).

 

Aκολουθεί το κείμενο της κοινής προσφυγής την επέτειο μνήμης:

 

17 Οκτωβρίου 1961 – 17 Οκτωβρίου 2021

Κοινή προσφυγή για την επέτειο μνήμης της καταστολής μιας ειρηνικής διαδήλωσης διαμαρτυρίας από Αλγερινούς για την απαγόρευση κυκλοφορίας στις 8:30 μ.μ. που επιβλήθηκε μόνο γι’ αυτούς. Η αστυνομική βία ήταν ακραία και εκατοντάδες σκοτώθηκαν και ρίχτηκαν στον Σηκουάνα. [1]

Στις 17 Οκτωβρίου του 1961, δεκάδες χιλιάδες Αλγερινοί διαδήλωσαν ειρηνικά στο Παρίσι ενάντια στη μεροληπτική απαγόρευση κυκλοφορίας που τους επέβαλε η κυβέρνηση εκείνης της εποχής της οποίας ο πρωθυπουργός Μισέλ Ντεμπρέ ήταν εχθρικός προς την αλγερινή ανεξαρτησία, και είχε υπό τις διαταγές του τον Αρχηγό της Αστυνομίας Μορίς Παπόν. Υπερασπίστηκαν το δικαίωμά τους στην ισότητα, την ανεξαρτησία και το δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση. Εκείνη την ημέρα, και τις επόμενες ημέρες, χιλιάδες από αυτούς τους διαδηλωτές συνελήφθησαν, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν –κυρίως από την αστυνομία– ενώ πολλοί από αυτούς απελάθηκαν πίσω στην Αλγερία. Εκατοντάδες έχασαν τη ζωή τους, ενώ οι περισσότεροι υπήρξαν θύματα ακραίας βίας και βαρβαρότητας από τις αστυνομικές δυνάμεις του Παρισιού.

60 χρόνια αργότερα, η Αλήθεια βρίσκεται εν μέρει καθοδόν. Ωστόσο, η Γαλλία δεν έχει ακόμη αναγνωρίσει την ευθύνη της στους αποικιακούς πολέμους που διεξήγαγε –ιδίως τον πόλεμο της Αλγερίας– και τις τραγωδίες και τις φρικαλεότητες που έφεραν, όπως το κρατικό έγκλημα της 17ης Οκτωβρίου του 1961. Στις 17 Οκτωβρίου του 2012, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (Φρανσουά Ολάντ) είχε κάνει σίγουρα ένα σημαντικό πρώτο βήμα, δηλώνοντας: «Στις 17 Οκτωβρίου 1961, Αλγερινοί που διαδήλωσαν για το δικαίωμα στην ανεξαρτησία σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια μιας αιματηρής καταστολής. Η Δημοκρατία αναγνωρίζει αυτά τα γεγονότα. Πενήντα ένα χρόνια μετά από αυτή την τραγωδία, αποτίνω φόρο τιμής στη μνήμη των θυμάτων».

Αλλά ο όρος «έγκλημα» δεν χρησιμοποιείται και η ευθύνη, η οποία υπονοείται, δεν είναι σαφώς καθορισμένη. Ζητάμε σαφή δήλωση από τις αρχές της Δημοκρατίας, σε μια εποχή που κάποιοι εξακολουθούν να τολμούν να να μιλούν για τα «οφέλη της αποικιοποίησης», για να γιορτάσουν το πραξικόπημα των στρατηγών στο Αλγέρι εναντίον της Δημοκρατίας, και να τιμήσουν τους εγκληματίες του OAS (Organisation Armée Secrète, παραστρατιωτική οργάνωση).

Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να ληφθούν σημαντικά μέτρα:

  • Να διευρυνθούν οι λεγόμενες «επιστροφές στα ντουάρ καταγωγής» [τα ντουάρ είναι αραβικά χωριά, που τυπικά αποτελούνται από μια ομάδα σκενές ή καλύβες, τοποθετημένες κυκλικά γύρω από έναν άδειο χώρο] των επιζώντων Αλγερινών της 17ης Οκτωβρίου, που στάλθηκαν στα στρατόπεδα θανάτου στην αποικιακή Αλγερία.
  • Η δημιουργία ενός μνημείου αφιερωμένου σε αυτό το γεγονός, που η ίδια η Γερουσία είχε ψηφίσει τον Οκτώβριο του 2012, και αναγνώριζε επίσης αυτή τη σφαγή, να εφαρμοστεί άμεσα από τις αρχές του κράτους, της πόλης του Παρισιού και της περιοχής Ιλ ντε Φρανς.
  • Για να ακολουθήσουν πιστά την επιστημονική τους αποστολή, οι ιστορικοί πρέπει να έχουν τη δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης στα αρχεία, να είναι ελεύθεροι από τον έλεγχο των αρχών και να συνεργάζονται με τους Αλγερινούς συναδέλφους τους.
  • Πρέπει να ειπωθεί η αλήθεια για την εγκληματική οργάνωση του OAS, την οποία κάποιοι στην πολιτική δεξιά και ακροδεξιά θέλουν να αποκαταστήσουν.
  • Ελλείψει τέτοιας αναγνώρισης, το σύστημα αυτού του είδους της αστυνομικής βίας αναπαράγεται. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να εξαλειφθεί η πιο σημαντική κληρονομιά του πολέμου της Αλγερίας, δηλαδή ο ρατσισμός, η ισλαμοφοβία και οι διακρίσεις στις οποίες υφίστανται σήμερα πολλοί πολίτες βορειοαφρικανικής καταγωγής ή πρώην αποικιών, συμπεριλαμβανομένης της επαναλαμβανόμενης και μερικές φορές δολοφονικής αστυνομικής βίας.

Η δημοκρατία δεν μπορεί να οικοδομηθεί πάνω σε ψέματα και συγκαλύψεις. Μετά από περισσότερο από μισό αιώνα, ήρθε η ώρα:

  • Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στο όνομα της Γαλλίας, να επιβεβαιώσει, με μια δυνατή κίνηση, την αναγνώριση και την καταδίκη αυτού του κρατικού εγκλήματος. Όπως έκανε τον Σεπτέμβριο του 2018 για τη δολοφονία του Maurice Audin και τον Μάρτιο του 2021 για τη δολοφονία του δικηγόρου Ali Boumendjel από τον γαλλικό στρατό και για την ύπαρξη ενός ευρέως διαδεδομένου συστήματος βασανιστηρίων. Αυτή η αναγνώριση πρέπει να επεκταθεί στους χιλιάδες Αλγερινούς που υπήρξαν θύματα. (βλέπε 1000autres.org)
  • Το γαλλικό κράτος να αναγνωρίσει την ευθύνη του για τον αυθαίρετο εγκλεισμό Αλγερινών σε στρατόπεδα συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Αλγερία.
  • Η ελευθερία πρόσβασης στα αρχεία να είναι σε ισχύ για όλους, τόσο για τους ιστορικούς όσο και για τους πολίτες.
  • Να ενθαρρυνθεί η ιστορική έρευνα για αυτά τα ζητήματα, σε ένα γαλλοαλγερινό, διεθνές και ανεξάρτητο πλαίσιο.
  • Να εφαρμοστεί ένας νόμος αποζημίωσης.

 

Yποσημειώσεις

[1] Σε δήλωση που εκδόθηκε στις 16 Οκτωβρίου του 2021, το Ελιζέ [Προδρικό Μέγαρο] αναφέρει ότι ο Πρόεδρος Μακρόν «αναγνώρισε τα γεγονότα: τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν εκείνη τη νύχτα υπό τις οδηγίες του Μορίς Παπόν είναι ασυγχώρητα για τη Δημοκρατία».