Οι Βερολινέζοι ψήφισαν για την κοινωνικοποίηση των εταιριών real estate (του Viktor Müller)

Οι Βερολινέζοι ψήφισαν για την κοινωνικοποίηση των εταιριών real estate (του Viktor Müller)

 

10 Οκτωβρίου 2021 – μετάφραση από το internationalviewpoint.org

 

Την Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου μια μεγάλη πλειοψηφία (56%) ψήφισε υπέρ της κοινωνικοποίησης των μεγάλων εταιριών ακινήτων στη πρωτεύουσα της Γερμανίας, το Βερολίνο, σε ένα δημοψήφισμα λαϊκής πρωτοβουλίας.

Αυτό το δημοψήφισμα ήρθε μετά από μια δημοκρατική αυτο-οργανωμένη καμπάνια που εξελίσσεται εδώ και αρκετά χρόνια (“Deutsche Wohnen und Co enteignen”). Αφορά τις εταιρίες ακινήτων που έχουν στην ιδιοκτησία τους περισσότερα από 3.000 σπίτια η κάθε μία, αλλιώς έναν εκτιμώμενο αριθμό περίπου 240.000 σπιτιών. Τα κύρια γαλλικά και ξένα μέσα μπορεί να μην το κάνουν πρωτοσέλιδο (σε αντίθεση με τα αποτελέσματα των κοινοβουλευτικών εκλογών που έγιναν την ίδια μέρα): έχει όμως θεμελιώδη σημασία στα μάτια μας, επειδή δείχνει ότι οι ιδέες και τα αιτήματα που είναι στη καρδιά του προγράμματος του κομμουνισμού, όπως η απαλλοτρίωση μεγάλων καπιταλιστικών εταιριών και η διαχείρισή τους από τους εργάτες και τις λαϊκές τάξεις, μπορεί να κερδίζει πλειοψηφίες στον σύγχρονο κόσμο, μαζί και σε χώρες που είναι πυλώνες της παγκόσμιας ιμπεριαλιστικής τάξης πραγμάτων.

Ένα αντικειμενικά ευνοϊκό πλαίσιο

Αυτό το σημαντικό γεγονός συνέβη σε συνθήκες ιλλιγγιώδων αυξήσεων ενοικίων και περισσότερων εξώσεων ενοικιαστών. Η περιφερειακή νομοθεσία επιτρέπει στους ιδιοκτήτες όχι μόνο να αυξήσουν τα ενοίκια στη βάση συχνών επιφανειακών ανακαινίσεων, αλλά και να κάνουν έξωση σε ενοικιαστές που θα ήταν αδύνατον να αντέξουν τις αυξήσεις των ενοικίων. Το Βερολίνο έχει κυβερνηθεί τα τελευταία από μια «κόκκινη-κόκκινη-πράσινη» συμμαχία (Σοσιαλδημοκράτες, Πράσινοι, Αριστερά/Linke), αλλά οι δειλές προσπάθειες να περιορίσουν την κερδοσκοπία δεν είναι αρκετές για να σταματήσουν την αύξηση του κόστους της στέγασης.

Το δημοψήφισμα του Βερολίνου διεξαγόταν την ίδια στιγμή όπου οι εκλογές έχουν αποκαλύψει μια καθαρή αποδυνάμωση του καθεστώτος στη Γερμανία. Αυτές οι εκλογές σημαδεύτηκαν από ποσοστά αποχής ρεκόρ και μεγάλη διασπορά των ψήφων. Ο μελλοντικός γερμανός καγκελάριος, που θα είναι πιθανότατα ο Όλαφ Σολτς από τους Σοσιαλδημοκράτες, θα πρέπει να κυβερνήσει στη βάση μια εύθραυστης πλειοψηφίας από μια συμμαχία δύο ή τριών κομμάτων.

Η γενική αποδυνάμωση του καθεστώτος, συγκεκριμένα μέσα από την πρωτοφανή υγειονομική, οικονομική και κοινωνική κρίση, που συνεχίζει να χτυπά σκληρά τη γερμανική εργατική τάξη, έχει προστεθεί στην ιδιαιτερότητα της αγοράς εταιριών ακινήτων του Βερολίνου, που έχει βιώσει μια πρωτοφανή αύξηση τιμών από την εποχή της επανένωσης της Γερμανίας, στο φόντο της αχαλίνωτης κερδοσκοπίας των εταιριών. Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων έχει οδηγήσει ένα θεμελιωδώς κομμουνιστικό αίτημα όπως η κοινωνικοποίηση μεγάλων καπιταλιστών, το οποίο ήταν μια μειοψηφική άποψη λίγα χρόνια πριν, να κερδίσει μια μεγάλη πλειοψηφία επειδή ικανοποιεί τις άμεσες ανάγκες της βερολινέζικης εργατικής τάξης.

Ένα αίτημα που πρέπει να επιβληθεί

Παρ’ όλα αυτά, το δημοψήφισμα του Βερολίνου παίρνει τη μορφή μιας απλής πρόσκλησης, απευθυνόμενης στη Βερολινέζικη Γερουσία (το αντίστοιχο του δημοτικού συμβουλίου), να νομοθετήσει στο πνεύμα του δημοψηφίσματος. Με άλλα λόγια, η Βερολινέζικη Γερουσία δεν είναι νομικά υποχρεωμένη να ακολουθεί την άποψη της πλειοψηφίας των ψηφοφόρων! Σε ένα πρόσφατο δημοψήφισμα (τον Σεπτέμβρη του 2017), η πλειοψηφία ψήφισε τη διατήρηση του Αεροδρομίου Βερολίνου Τέγκελ, αλλά η «κόκκινη-κόκκινη-πράσινη» πλειοψηφία στη Γερουσία αγνόησε το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, ικανοποιώντας τις εταιρίες ακινήτων, κατασκευταστικές και αεροδρομικές εταιρίες, που είχαν πολύ επικερδή σχέδια να μετατρέψουν το παλιό αεροδρόμιο σε περιοχή πολυτελών κατοικιών και να χτίσουν ένα γιγάντιο νέο αεροδρόμιο έξω από την πόλη.

Είναι λοιπόν προφανές ότι η νίκη του βερολινέζικου δημοψηφίσματος είναι ένα μόνο μια μάχη. Σε κάθε περίπτωση, θα χρειαστεί έντονη κινητοποίηση για να αναγκαστεί η πλειοψηφία της Γερουσίας να απαλλοτριώσει αποτελεσματικά τις εταιρίες ακινήτων. Αυτές οι μεγάλες εταιρίες δεν θα τα παρατήσουν, καθώς έχουν ήδη δείξει μια συκοφαντική καμπάνια στα κύρια γερμανικά μέσα. Από την πλευρά αυτών των καπιταλιστών, που δεν διστάζουν να κάνουν εξώσεις ενοικιαστών για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους, μπορούμε να προσδοκούμε αυξανόμενα βίαια μέτρα όσο η προοπτική της απαλλοτρίωσης υλοποιείται. Θα είναι λοιπόν απαραίτητο για το κίνημα να αυτο-οργανωθεί με τέτοιο τρόπο που να αντισταθεί στις προσπάθειες εκφοβισμού και καταπίεσης και να μπορέσει να βασιστεί στη διεθνή αλληλεγγύη.

Κοινωνικοποίηση ναι, αλλά χωρίς αποζημίωση!

Η πρόκληση του αγώνα δεν είναι μόνο να αναγκάσουμε τη Γερουσία να σεβαστεί την πλειοψηφική απόφαση των Βερολινέζων, αλλά να αποφασίσει στα δύο σημεία που η διατύπωση του δημοψηφίσματος αφήνει ανοιχτά. Πρώτον, το δημοψήφισμα υπόσχεται, για την απαλλοτρίωση «μια αποζημίωση αρκετά κάτω από τη τιμή της αγοράς». Αλλά οι τιμές της αγοράς είναι εξωφρενικές, αυτός είναι και ο λόγος του δημοψηφίσματος! Ακόμα και με μια αποζημίωση «αρκετά πιο χαμηλή», οι τιμές της αγοράς μπορεί να διαλύσουν τον δήμο. Είναι ξεκάθαρο ότι η Γερουσία θα πρέπει τότε να επιβάλλει σκληρές θυσίες στους κατοίκους, κάνοντας δραστικές μειώσεις στις δημόσιες υπηρεσίες, και ίσως να επιβάλλει εξωφρενικούς φόρους σε ενοικιαστές και μικροϊδιοκτήτες.

Είναι λοιπόν στο συμφέρον της εργατικής τάξης του Βερολίνου να επιβάλουν μια πρωτοφανή απαλλοτρίωση των μεγάλων καπιταλιστικών εταιριών. Αυτή η ιδέα απαλλοτρίωσης χωρίς αποζημίωσης σίγουρα δεν θα ικανοποιεί την πλειοψηφία της Γερουσίας, και πολύ περισσότερο τους πλούσιους κερδοσκόπους των ακινήτων…αλλά κάθε ευρώ της «αποζημίωσης» που θα αποπληρωθεί σε καρχαρίες των ακινήτων θα πρέπει να αποπληρωθεί από τον υπόλοιπο πληθυσμό.

Δεύτερον, μόλις αυτές οι κατοικίες κοινωνικοποιηθούν, το κρίσιμο ζήτημα είναι πως και ποιοι θα τις διαχειριστούν. Ο λαός στη Γαλλία γνωρίζει καλά την αδιαφάνεια των «Γραφείων Δημόσιας Στέγασης», διευθυνόμενα κυρίως από τοπικούς αιρετούς και κρατικούς αντιπροσώπους, που τα συμφέροντα και τα ενδιαφέροντά τους είναι συχνά μακριά από τον λαό ή ακόμα και εκ διαμέτρου αντίθετα. Το δημοψήφισμα αναφέρει για διαχείριση «με δημοκρατική και πλειοψηφική συμμετοχή προσωπικού, ενοικιαστών και της ”κοινότητας της πόλης” (Stadtgemeinschaft)». Το ότι οι υπάλληλοι που ασχολούνται με τη κοινωνική στέγαση «συμμετέχουν», το ότι οι ενοικιαστές «συμμετέχουν», είναι το λιγότερο! Αλλά η «δημοκρατική συμμετοχή» είναι κενό γράμμα, που δεν εγγυάται ποιος παίρνει πραγματικά τις αποφάσεις. Και κανείς δεν ξέρει ακριβώς ποια είναι η «κοινότητα της πόλης» – πέρα από ένα παραθυράκι για να επαναφέρουν τους τοπικούς αιρετούς.

Το θέμα είναι σημαντικό, διότι η διαχείριση της κοινωνικοποιημένης στέγασης περιλαμβάνει αποφάσεις για το επίπεδο των ενοικίων, την κατανομή της στέγασης και την ανακαίνιση. Το σωστό λοιπόν είναι η διαχείριση να είναι υπόθεση του κομματιού του λαού που έχει ζωτικές ανάγκες να μπορεί να βρει αξιοπρεπή στέγαση σε βιώσιμες τιμές, δηλαδή αυτών που χρειάζονται κατοικία. Συγκεκριμένα η διαχείριση μπορεί να ανατεθεί για παράδειγμα σε ένα εύρος διευθυντών της κοινωνικοποιημένης στέγασης (καθώς και το τρέχον απόθεμα των δημόσιων οικιών), εκλεγμένων από κατοίκους της πόλης που δεν υπερβαίνουν ένα συγκεκριμένο επίπεδο εισοδήματος και πλούτου. Αυτό θα ήταν το πιο δίκαιο, αλλά υποψιαζόμαστε ότι είναι αδύνατο οι παρόντες θεσμοί, είτε σε δημοτικό είτε σε ομοσπονδιακό επίπεδο να το δεχτούν.

Η προοπτική της εξουσίας για την εργατική τάξη

Εξαναγκάζοντας τη Γερουσία του Βερολίνου να νομοθετήσει, αποκλείοντας κάθε ισοδύναμο (αποζημίωση) για τις απαλλοτριώσεις και προτείνοντας διαχείριση από την εργατική τάξη, το κίνημα για την κοινωνικοποίηση των μεγάλων εταιριών ακινήτων θα ξεπεράσει το ζήτημα της στέγασης, διότι θα προκαλέσει ευθέως τη νομιμοποίηση των δημοτικών και ομοσπονδιακών θεσμών. Θα συνιστά μια εξουσία σε αντίθεση με αυτή των πλουσίων, που θα μπορούσε να βάλει το πρόγραμμα ικανοποίησης των αναγκών και πραγματοποίησης των προσδοκιών της εργατικής τάξης στη γερμανική πρωτεύουσα. Με αυτόν τον τρόπο, θα αποτελεί μια εμβρυακή κυβέρνηση των εργαζομένων.

Ο αγώνας των Βερολινέζων για κοινωνικοποίηση των μεγάλων εταιριών ακινήτων μόλις ξεκίνησε , αλλά έχει ήδη πολλά διδάγματα για εμάς. Όχι μόνο μπορεί να δώσει καλές ιδέες στους κατοίκους άλλων πόλεων όπου η ζωή είναι πολύ ακριβή, αλλά πάνω από όλα αξίζει να γίνει καλύτερα κατανοητός, λόγω του βασικού ερωτήματος που θέτει: ποια κοινωνική τάξη είναι πιο ικανή να ασκήσει εξουσία με τέτοιο τρόπο, ώστε να ικανοποιήσει τις ανάγκες του πληθυσμού; Προφανώς όχι αυτή στην οποία ανήκουν οι μεγάλες εταιρίες ακινήτων…