ΣΥΡΙΖΑ: Από τον ρεφορμισμό στον νεοφιλελευθερισμό και τη διάλυση
Αναδημοσίευση από την Εργατική Πάλη Οκτωβρίου 2024
Σε κατάσταση άγριας περιδίνησης και πορεία πρόσω ολοταχώς στη διάλυση βρίσκεται το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ μετά τις αλλεπάλληλες εκλογικές ήττες που το έχουν φέρει από το 36% του 2015 στο 15% του 2024. Η αποτυχία του Κασσελάκη να ανταποκριθεί στο ρόλο του μεσσία για τον οποίο τον προόριζαν τα στελέχη του κόμματος (αυτά που τώρα θέλουν να τον εκδιώξουν) και του αντίπαλου δέους στον Μητσοτάκη για τον οποίο τον επέλεξε η αστική τάξη, έχει ανοίξει διάπλατα τον ασκό του Αιόλου στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης: Μετά τις διασπάσεις, τις αποχωρήσεις στελεχών, τις ομαδοποιήσεις, τις αλληλοκατηγορίες, τις απειλές, τα πισώπλατα μαχαιρώματα και τους εκβιασμούς, φτάσαμε στη δημοσκοπική καταβαράθρωση του ΣΥΡΙΖΑ στην 5η θέση και την πρόταση μομφής και αποπομπή του Κασσελάκη, ένα χρόνο μετά την πανηγυρική εκλογή του. Φαίνεται πως παρακολουθούμε τις τελευταίες πράξεις του δράματος εκφυλισμού του πάλαι ποτέ ρεφορμιστικού ΣΥΡΙΖΑ που μέσα σε μια δεκαετία μεταμορφώθηκε σε ένα καθεστωτικό, νεοφιλελεύθερο, αστικό κόμμα.
Η πορεία από τον ρεφορμισμό στο νεοφιλελευθερισμό…
Ο ΣΥΡΙΖΑ, σαν σοσιαλδημοκρατικό ρεφορμιστικό κόμμα, απόγονος του ευρωκομμουνιστικού Συνασπισμού, ποτέ δεν σκόπευε να έρθει σε ρήξη με την ΕΕ και να βγάλει τη χώρα από αυτήν. Επίσης, ποτέ δεν απέκτησε ρίζες μέσα στο εργατικό και λαϊκό κίνημα. Εκμεταλλεύτηκε το κίνημα των πλατειών και τον παρατεταμένο κοινωνικό πόλεμο του 2011 ενάντια στα μνημόνια και τις βάρβαρες πολιτικές της ΕΕ και του ΔΝΤ και πήρε την εξουσία υποσχόμενος ανατροπή των μνημονίων και βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων και λαϊκών στρωμάτων. Ωστόσο, πολύ γρήγορα, ήδη από το 2015, πραγματοποιήθηκε η ιδεολογική του μεταστροφή με την αποδοχή των 2 πρώτων μνημονίων, την υπογραφή του 3ου (και χειρότερου) και το πολιτικό πραξικόπημα ακύρωσης του δημοψηφίσματος του ΟΧΙ που νεκρανάστησε τη δεξιά και το αστικό πολιτικό σκηνικό, βυθίζοντας ταυτόχρονα τις πλατιές λαϊκές μάζες στην απογοήτευση, την αποστράτευση και την παθητικότητα, που ακόμα ταλανίζουν το εργατικό κίνημα. Από τότε ο ΣΥΡΙΖΑ μετατράπηκε σε κόμμα της αστικής τάξης προσανατολισμένο στον κυβερνητισμό, πλήρως δεσμευμένο στη δεξιά νεοφιλελεύθερη πολιτική που εφάρμοσε ως κυβέρνηση και στη συνέχεια ως αντιπολίτευση, στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων του ελληνικού και ευρωπαϊκού κεφαλαίου και του αμερικανονατοϊκού στρατοπέδου.
Η ιδεολογική του μεταστροφή συμπληρώθηκε από το 2022 (3ο Συνέδριο) από την οργανωτική, με την εκλογή προέδρου και Κεντρικής Επιτροπής κατευθείαν από τα μέλη – οπαδούς, δηλαδή από όποιον ήθελε να συμμετέχει στην ψηφοφορία πληρώνοντας ένα ελάχιστο αντίτιμο μερικών ευρώ. Ηθικός αυτουργός της οργανωτικής διάλυσης ήταν ο Τσίπρας που ήθελε, σαν απόλυτος αρχηγός, ελεύθερα τα χέρια από κομματικά όργανα και συλλογικές εσωκομματικές διαδικασίες.
…στον κασσελακισμό και τη διάλυση
Επιστέγασμα και φυσική εξέλιξη αυτής της πολιτικής αποσυλλογικοποίησης και αποπολιτικοποίησης ήταν η υποψηφιότητα – επικράτηση Κασσελάκη. Όταν η πολιτική του κόμματος είναι ο «μονόδρομος» των μνημονίων και όταν υπάρχει τεράστια αδυναμία για οποιαδήποτε ουσιώδη διαφοροποίηση από τις άγριες νεοφιλελεύθερες πολιτικές της ΝΔ, τότε χρειάζεται ένα «ισχυρό πρόσωπο» σαν αντίπαλο δέος στον Μητσοτάκη. Και όταν τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και όσοι αποχώρησαν ή διαγράφηκαν από αυτόν, δεν έκαναν ποτέ την αυτοκριτική τους – στη χειρότερη εξακολουθούν να υπερασπίζονται τα μνημόνια και τα άγρια νεοφιλελεύθερα μέτρα, στην καλύτερη κατηγορούν τον κόσμο ότι δεν κατάλαβε την πολιτική τους – όταν όλοι αυτοί μαζί υπηρετούν το δόγμα «δεν υπάρχει εναλλακτική» στη νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα και προκαλούν αποστροφή και δυσπιστία στους εργαζόμενους και τα πλατιά λαϊκά στρώματα, τότε, μετά την ήττα του μεσσία Τσίπρα, χρειάζεται ένας άγνωστος, ουρανοκατέβατος, «άφθαρτος» ηγέτης να παίξει το ρόλο του νέου μεσσία. Αυτός βρέθηκε στο πρόσωπο του αυτοδημιούργητου, αμερικανόθρεφτου επιχειρηματία, του golden boy και δεξιοτέχνη των social media Στέφανου Κασσελάκη, εκλεκτού της αστικής τάξης και των ιμπεριαλιστών ως εναλλακτική πρόταση στον Μητσοτάκη και την αναπόφευκτη φθορά του. Η ανάδειξη, βέβαια, μιας τέτοιας γελοίας προσωπικότητας, μακριά από τις παραδόσεις και τις αρχές της αριστεράς (ακόμα και της ρεφορμιστικής) στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ είναι, αναμφίβολα, αποτέλεσμα και των αδυναμιών του εργατικού κινήματος, στις οποίες τεράστιο μερίδιο ευθύνης ανήκει στην προδοσία του ΣΥΡΙΖΑ.
Τι επιφυλάσσει το μέλλον για τον ΣΥΡΙΖΑ
Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών ανέδειξαν την πλήρη αποτυχία του Κασσελάκη να ανταποκριθεί στο ρόλο που είχε αναλάβει, δηλαδή να ανασυγκροτήσει τον ΣΥΡΙΖΑ και να τον καταστήσει ικανό να αποτελέσει το αντίπαλο δέος στο Μητσοτάκη, στα πλαίσια πάντα της αστικής πολιτικής. Αποτέλεσμα ήταν να φουντώσει ο πόλεμος των φατριών, δηλαδή των επαγγελματιών του κομματικού μηχανισμού που μόνη επιδίωξη έχουν την επανάκτηση της εξουσίας από την «κυβερνώσα αριστερά» που υποτίθεται εκπροσωπούν.
Μετά την εκπαραθύρωση Κασσελάκη, έχουν οριστεί εκλογές για την ανάδειξη συνέδρων στις 19-20 Οκτώβρη, Έκτακτο Συνέδριο στις 1-3 Νοέμβρη και εκλογές για την ανάδειξη προέδρου και ΚΕ στις 24 Νοέμβρη και 1 Δεκέμβρη (2ος γύρος). Μέχρι στιγμής την υποψηφιότητά τους έχουν εξαγγείλει ο Στέφανος Κασσελάκης, εφόσον του επιτραπεί, και ο πρώην ένθερμος υποστηρικτής του, Παύλος Πολάκης. Εκπρόσωπος του παλιού στελεχικού δυναμικού του ΣΥΡΙΖΑ, ή αλλιώς των 87, φαίνεται πως θα είναι ο Σωκράτης Φάμελος. Όπως και να έχει, φαίνεται αδύνατο την επόμενη μέρα των εκλογών και ανεξάρτητα από τον νικητή, οι ομαδοποιήσεις που έχουν προκύψει να μπορέσουν να συνυπάρξουν.
Αν επανεκλεγεί ο Κασσελάκης, διόλου απίθανο ενδεχόμενο λόγω της «δίωξης» που φαίνεται να δέχεται, της αντιπάθειας που συγκεντρώνει πάνω του ο παλιός κομματικός μηχανισμός, αλλά και της ανυπαρξίας προγραμμάτων και ουσιαστικών εσωκομματικών διαδικασιών, ο ΣΥΡΙΖΑ που θα απομείνει θα είναι ένα προσωποπαγές κόμμα. Αν κυριαρχήσει ο υποψήφιος των 87, μάλλον θα επιδιωχθεί η δημιουργία μιας μεγάλης κεντροαριστεράς με το ΠΑΣΟΚ και τα διάφορα απολειφάδια του ΣΥΡΙΖΑ, εφόσον, βέβαια, τα αποτελέσματα των εσωκομματικών εκλογών του ΠΑΣΟΚ ευνοούν μια τέτοια προοπτική.
Το σίγουρο είναι πως η αναμενόμενη διάσπαση – διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα είναι η κατάρρευση ενός αριστερού αλλά ενός αστικού κόμματος και θα σηματοδοτεί την ακόμα μεγαλύτερη κρίση της αστικής πολιτικής.
