H απεργία στα Ω/Κ «ΑΙΓΙΟ» και «ΦΙΛΙΑ»
Συνέντευξη με απεργό ναυτεργάτη
Την 1/6, με απόφαση 3 Ναυτεργατικών Σωματείων (ΠΕΝΕΝ, ΠΕΜΕΝ, ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ) το πλήρωμα του Ωκεανογραφικού πλοίου «ΑΙΓΑΙΟ» έκανε ένα μεγάλο και αποφασιστικό βήμα να κηρύξει απεργία για να διεκδικήσει: Την άμεση επέκταση των συμβάσεων των Ναυτεργατών στα Ω/Κ πλοία σύμφωνα με τα ισχύοντα μισθολόγια της Ακτοπλοΐας. Τη μετατροπή όλων των συμβάσεων σε αορίστου χρόνου και την κατάργηση των μισθολογικών ανισοτήτων και διακρίσεων. Η κυβέρνηση, μέσω του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. (Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών) προσέφυγε στα δικαστήρια και το Πρωτοδικείο Πειραιά κήρυξε την απεργία παράνομη και καταχρηστική. Παρ’ όλα αυτά η απεργία έγινε και διήρκησε 10,5 μέρες, ενώ στο ενδιάμεσο πήρε μέρος και το πλήρωμα του Ω/Κ «ΦΙΛΙΑ». Είναι μία πρώτη επιτυχία καθώς ανοίγει η διαπραγμάτευση για την υλοποίηση των δίκαιων αιτημάτων των ναυτεργατών.
Το πλήρωμα συμμετείχε σύσσωμο διεκδικώντας να τερματιστεί η ομηρία τους, που ξεκίνησε το 2008. Η τότε κυβέρνηση ενέταξε τα πληρώματα των Ω/Κ πλοίων του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. σε ειδικό μισθολόγιο καταργώντας με τον τρόπο αυτό την εφαρμογή της ΣΣΕ Ακτοπλοΐας και καθηλώνοντας τους μισθούς στα επίπεδα του 2008, ενώ οι Ναυτεργάτες της Ακτοπλοΐας έχουν πετύχει το ίδιο διάστημα αυξήσεις 25%. Δεν είναι μόνο η τραγική υποβάθμιση των μισθών, αλλά επιπλέον όσοι συνταξιοδοτούνται έχουν τεράστια αφαίμαξη στις παροχές τους.
Η Αντεπίθεση των Εργαζομένων παρακολούθησε και συμπαραστάθηκε στον αγώνα από κοντά. Πήραμε συνέντευξη από τον ναυτεργάτη Γ.Κ., που συμμετείχε στην απεργία και είναι μέλος της ΠΕΝΕΝ, ενός από τα πιο αγωνιστικά σωματεία στην Ελλάδα που διατηρούν τη μαχητικότητά τους κόντρα στη αστικοποιημένη και σταλινική γραφειοκρατία:
Μπορείτε να μας πείτε δυο λόγια για τις εργασιακές συνθήκες που επικρατούν στον κλάδο σας;
Όλοι ξέρουμε ότι τα καράβια είναι ιδιωτικά, ποιες θα είναι οι συνθήκες; Ο εφοπλιστής κάνει ό,τι θέλει, πάντα θα κάνει αυτό που θέλει ο εφοπλιστής. Για παράδειγμα, υπήρχε παλιότερα η νομοθεσία που έλεγε ότι τα καράβια θα έπρεπε να αντικατασταθούν στην τριακονταπενταετία. Με την παρέμβαση των εφοπλιστών άλλαξε αυτός ο νόμος και ψηφίστηκε από την τότε κυβέρνηση [σημ.: εννοεί την κυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη) ότι το καράβι δεν θα το αποσύρει ο εφοπλιστής όταν πιάσει την τριανακοταπενταετία, απλά εφόσον επιθεωρείται και λαμβάνει πιστοποίηση μπορεί να το κρατήσει όσο θέλει. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ο εφοπλιστής θα κρατάει τα σάπια όσο πάνε, να πνίγεται κόσμος, να είναι κακές οι συνθήκες εργασίας και διαβίωσης για να μην αναγκαστεί ο εφοπλιστής να πετάξει ένα καράβι, να το δώσει και να αγοράσει άλλο. Εκεί κυμαίνονται όλα, κάνει ο εφοπλιστής, το αφεντικό, ό,τι θέλει, έχει τη δύναμη δηλαδή. Αυτές είναι γενικά οι συνθήκες.
Σαν επάγγελμα δεν είναι κακό οικονομικά, για όσους το αντέχουν είναι καλό. Σου προσφέρει χρήματα, τα οποία καθορίζονται από συλλογική σύμβαση, τα οποία σου επιτρέπουν να ζήσεις την οικογένειά σου. Είναι όμως σκληρό επάγγελμα. Χάνεις κάποια πράγματα για να κερδίζεις αυτά τα χρήματα. Χάνεις τον χρόνο με τους δικούς σου, χάνεις στιγμές ευχάριστες ή και δυσάρεστες. Τώρα οι νεαροί δεν πάνε σε αυτό το επάγγελμα δυστυχώς. Ο ένας λόγος είναι το οικονομικό κομμάτι, που έχει μειωθεί κάπως και ένας άλλος λόγος είναι ότι είναι σκληρό το επάγγελμα.
Αναφέρατε δύσκολες συνθήκες. Ποια είναι τα μέσα διεκδίκησης που χρησιμοποιείτε σαν σωματείο αλλά και σαν εργαζόμενοι για να τις αντιμετωπίσετε;
Μόνο με τα σωματεία. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Δεν υπάρχει περίπτωση να κάνει παράπονο ο ναύτης ότι ο λοστρόμος με βάζει και κάνω περισσότερη εργασία απ’ όσο πρέπει και να αλλάξει κάτι αν δεν απευθυνθεί στο σωματείο. Μόνο έτσι, μόνο με το σωματείο.
Κάνατε μια απεργία. Ποια ήταν τα αιτήματα;
Κάναμε μια απεργία για το συγκεκριμένο πλοίο [το Ω/Κ «ΑΙΓΑΙΟ»), το οποίο ανήκει σε μια ειδική κατηγορία. Είναι ένα πλοίο του δημοσίου, με το οποίο έχει καθοριστεί μια συλλογική σύμβαση από το 2008 και η οποία έχει παραμείνει εκεί. Η σύμβαση δεν μπορεί να ξεκολλήσει καθώς πρέπει να παρθούν κάποιες κοινές υπουργικές αποφάσεις από 3 ή 4 υπουργεία μαζί. Ο ένας σε στέλνει στον άλλο γιατί δεν θέλουν να ξεκολλήσει η σύμβαση. Έχει γίνει ταφόπλακα αυτή η συλλογική σύμβαση που λέγεται κοινή υπουργική απόφαση.
Ο εργοδότης μας είναι το ΕΛΚΕΘΕ, οπότε απευθυνθήκαμε πρώτα εκεί ώστε κινήσουν αυτοί τη διαδικασία και να πάνε προς τα υπουργεία. Τους αφήσαμε πάρα πολύ χρόνο, και τους βοηθούσαμε όποτε χρειαζόταν κάποιο έγγραφο. Όμως δεν θέλανε και πολύ να πιέσουνε, γιατί αυτοί στο κάτω κάτω δεν είχαν ούτε να κερδίσουν, ούτε να χάσουν κάτι. Είδαμε ότι η διαδικασία δεν προχωρούσε καθόλου και έτσι αποφασίσαμε να το πάρουμε στα χέρια μας μέσω του σωματείου.
Ήταν η πρώτη απεργία που έγινε πάνω σε αυτό το θέμα;
Ήταν η πρώτη απεργία από το 2008. Το καθυστερήσαμε πολύ. Έπρεπε να το πάρουμε στα χέρια μας, να πάμε οι ίδιοι έξω από τα υπουργεία, να φωνάξουμε, να μας δεχθεί ο υπουργός. Μας βοήθησε το Εργατικό Κέντρο Πειραιά, που τάχθηκε μαζί μας. Εκεί φοβήθηκαν λίγο, ήταν και προεκλογική περίοδος και έτσι ανοίξανε οι πόρτες και κάναμε δυο συναντήσεις με τα υπουργεία.
Μια διευκρίνηση. Ο άμεσος εργοδότης είναι το ΕΛΚΕΘΕ, που είναι κρατικός φορέας;
Είναι ερευνητικό κέντρο, και όπως όλα τα ερευνητικά κέντρα χρηματοδοτείται από το κράτος. Οπότε από την επιχορήγηση που δίνει το κράτος βγαίνουν οι μισθοί, φως, νερό, τηλέφωνο κ.λπ. Μας πληρώνει από τον τακτικό προϋπολογισμό του κράτους και η μισθοδοσία εκτελείται βάσει των οδηγιών του υπουργείου οικονομικών. Δεν μπορεί να αυξήσει ή να μειώσει τον μισθό ως φορέας. Πρέπει να γίνει μια νομοθετική ρύθμιση από την Βουλή για να αλλάξει ο μισθός, κάτι το οποίο γινόταν χωρίς δυσκολία μέχρι το 2008, μέσω κοινής υπουργικής απόφασης τεσσάρων υπουργείων. Πλέον αυτά τα τέσσερα υπουργεία δεν υπάρχουν. Το υπουργείο παιδείας και θρησκευμάτων τώρα έχει αλλάξει, το υπουργείο εμπορικής ναυτιλίας το έχουν πετάξει απ’ έξω κ.λπ. Στον υπουργό που πήγαμε και είδε τη σύμβασή μας και τη διάβαζε και είδε για παράδειγμα επίδομα τροφής, επίδομα ρουχισμού κ.λπ. δεν ήξερε τι είναι [σημ.: εννοεί το Υπουργείο Έρευνας και Τεχνολογίας, όπου υπάγεται πλέον το ΕΛΚΕΘΕ]. Το υπουργείο ανάπτυξης φοβάται να υπογράψει μια τέτοια σύμβαση, γιατί θεωρεί ότι θα ζητήσουν και άλλοι κλάδοι αυξήσεις. Δεν είναι μόνο ότι φοβούνται. Βασικά δεν θέλουν.
Είναι και μία γενικότερη κατάσταση, με τη ΛΑΡΚΟ για παράδειγμα που θέλουν να την κλείσουν όλη και να την ξεπουλήσουνε στον ιδιώτη.
Αν υπάρχει δόλος και εδώ, δηλαδή να θέλει το κράτος να κλείσει το ΕΛΚΕΘΕ, θα ξεκινήσει από εδώ, θα κλείσει το καράβι. Κλείνοντας το καράβι, που κάνει έρευνα στη θάλασσα, θα κλείσεις και το ερευνητικό κέντρο μετά.
Υπάρχει και ένας γενικότερος κυνισμός.
Ναι, εμένα μου στοίχισαν οι 12 μέρες που έκανα την απεργία και θεωρώ ότι ακόμα δεν πετύχαμε και πολλά.
Σχετικά με την απεργία αυτή καθ’ αυτή ποια μέσα χρησιμοποιήσατε για την οργάνωσή της και ποια προβλήματα αντιμετωπίσατε; Τι λύσεις δώσατε σε αυτά;
Μόνο το σωματείο είχαμε σαν μέσο. Προβλήματα; Εγώ διαπίστωσα ότι τα σωματεία μεταξύ τους έχουν κόντρες. ΠΕΝΕΝ, ΠΕΜΕΝ, ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ [σημ.: τα δύο τελευταία ελέγχονται από το ΠΑΜΕ), δεν είχαν όλοι την ίδια άποψη για τις απεργίες και τις κινήσεις που έλεγε το ένα σωματείο να κάνει με το άλλο. Άλλο ήταν πιο χαλαρό, άλλο ήθελε να μπει πιο δυναμικά. Έχουν κόντρες μεταξύ τους. Αυτό το πράγμα το αντιμετωπίσαμε. Παρά λίγο να μας διχάσει σαν πλήρωμα. Εγώ μίλησα με το πλήρωμα και τους είπα ότι δεν πρέπει να μας διχάσει και να μην πούμε π.χ. ότι οι μηχανικοί έσπασαν την απεργία. Κάποιοι την σπάσαν νωρίτερα, βέβαια, όμως εμείς σαν πλήρωμα δεν διασπαστήκαμε, δεν τσακωθήκαμε σαν πλήρωμα. Οπότε το μέσον για όλα αυτά είναι τα σωματεία.
Πως αποφασίσατε για την απεργία;
Καλούσαμε την ΠΕΝΕΝ στον χώρο μας, στο πλοίο. Ήρθε ο πρόεδρος της ΠΕΝΕΝ, συμφωνήσαμε πότε θα κάνουμε απεργία και είδαμε πόσοι από το πλήρωμα είναι σύμφωνοι. Δεν συμμετείχαν οι καπετανέοι και οι άλλοι, των μαγείρων. Εμείς όμως που μείναμε ήμασταν αρκετοί να γίνει απεργία. Την ανακοινώνει την απεργία ο πρόεδρος 1 βδομάδα πριν, για να είναι νόμιμη, και βέβαια με το που ανακοινώθηκε η απεργία μας κάλεσε στο δικαστήριο ο εργοδότης μας. Μας έκανε αγωγή για να την βγάλει παράνομη και καταχρηστική και τα κατάφερε. Παρ’ όλα αυτά δεν σταματήσαμε και συνεχίσαμε με την απόφαση των σωματείων. Εντάξει, το ξέραμε, δεν έχουμε κάνει καμία απεργία που να είναι νόμιμη, όλες παράνομες και καταχρηστικές τις βγάζουν αλλά τις κάνουμε.
Με ποιο τρόπο αποφασίζατε για το πώς θα συνεχίσει η απεργία;
Με συναντήσεις, αν θα συνεχίσει η απεργία γιατί κηρυσσόταν ως 24ωρη. Στις συναντήσεις που κάναμε πηγαίναμε μαζί με τα σωματεία μέρα παρά μέρα έξω από τα υπουργεία, κάποια πανό μπήκανε στο πλοίο.
Πως προσπαθήσατε να ανοίξετε το θέμα της απεργίας;
Ναι, ναι, πώς ανοίγει αυτό; Δεν ξέρω πως το κάνει το σωματείο, αλλά έχει πολλά μέλη το σωματείο. Στόμα με στόμα, από κάποιους ναυτικούς συνταξιούχους κι από άλλους κλάδους. Δεν μπορώ να πω ότι πλημύρισε κόσμο το λιμάνι, γιατί δεν έκανε απεργία όλο το λιμάνι, όλη η εμπορική ναυτιλία της Ελλάδος. Έκανε ένα καραβάκι μόνο, κι αυτό είναι του δημοσίου, δεν το ξέραν και πολλοί, αλλά είχε συμμετοχή. Στην πορεία μπήκε και το Ω/Κ «ΦΙΛΙΑ» στην απεργία μαζί μας.
Ήταν σύσσωμη η συμμετοχή σε αυτά τα πλοία;
Ναι.
Σε όλη την Ελλάδα το συνδικαλιστικό κίνημα βρίσκεται σε μια κρίση. Παρ’ όλα αυτά εσείς κάνατε μία απεργία, κάνατε κάποια πράγματα. Που πιστεύεται ότι οφείλεται αυτό;
Το συγκεκριμένο οφείλεται στο ότι είχε μείνει πολλά χρόνια πίσω, είχε ξεχειλίσει το ποτήρι, είχε ωριμάσει δηλαδή πιά, δεν μπορούσε να μην γίνει αυτό το πράγμα. Όταν ρώτησα και τη δικηγόρο του ΕΛΚΕΘΕ, στο δικαστήριο που έγινε η αγωγή εναντίον μας, πώς πιστεύει ότι μπορεί να ξεκολλήσει η σύμβασή μας, μου απάντησε: «Με τίποτα, με κανέναν άλλο δρόμο». Και αυτό μας το είπε η δικηγόρος που ξέρει τα πράγματα από μέσα, απ’ το αντίπαλο στρατόπεδο. Εγώ κατάλαβα ότι μόνο με αγώνα μπορεί να ξεκολλήσει η σύμβαση. Μόνο όταν βλέπεις και ζορίζουνε τα πράγματα γίνεται δουλειά.
Βέβαια, ο κόσμος γιατί φοβάται να το κάνει; Γιατί είναι αδύναμος οικονομικά; Σου λέει «να το κάνω αλλά έχω και μια οικογένεια πίσω». Φοβάται να το κάνει. Βέβαια μόνο έτσι κάνεις δουλειά, αλλά πρέπει να αντέξεις. Και προσωπικά το αντιμετώπισα αυτό, στη δική μας απεργία. Υπήρξε κάποιος, μεμονωμένη περίπτωση βέβαια, που στην αρχή δήλωσε ότι απεργεί, και όταν μας κάλεσε η υπηρεσία που μας πληρώνει, έκανε πίσω και αρνήθηκε ότι απέργησε.
Η επίθεση της κυβέρνησης τόσα χρόνια π.χ. με τους ν. Χατζηδάκη και Γεωργιάδη, την εξαήμερη εργασία, πιστεύουμε ότι κι αυτά παίζουν έναν ρόλο στο ότι δεν γίνονται συχνά απεργίες, που δεν γίνονται τέτοιοι αγώνες. Ποια είναι ως σωματείο η απάντησή σας σε αυτό;
Σα σωματείο δεν μπορώ να απαντήσω, αλλά η επίθεση της κυβέρνησης ξεκίνησε να μην σε αφήνει να κάνεις απεργία. Κατ’ αρχάς, πρέπει να την προαναγγείλεις. Αυτό σημαίνει ότι θα βρεθούν κάποιοι που δεν θα βγούνε στο δρόμο, θα φοβούνται να φωνάξουν. Πέρα από αυτό, προετοιμάζεις τον εργοδότη για μια βδομάδα πριν να τον καταγγείλεις. Μπορεί να βρει 5 ανθρώπους να σε αντικαταστήσει άμεσα. Οπότε κάνε μετά εσύ ένα χρόνο απεργία, αυτός έχει βρει κόσμο να κάνει τη δουλειά του. Το πάνε επιθετικά. Αυτή είναι η πολιτική τους.
Κλείνοντας, τι μήνυμα θα θέλετε να δώσετε στους ναυτεργάτες αλλά και σε όλους τους εργαζόμενους;
Οι ναυτεργάτες έφτασε τώρα η εποχή να το εκμεταλλευτούνε στο έπακρον γιατί δεν υπάρχουν ναυτεργάτες. Οπότε όσοι είναι τώρα ναυτεργάτες έχουν τεράστια δύναμη και δεν το έχουν καταλάβει. Ένας άνθρωπος που θα φύγει από ένα πλοίο αδυνατούν να τον αντικαταστήσουν πόσο μάλλον εν μέσω καλοκαιριού. Αλλά είναι μια εποχή τώρα, εδώ και 2-3 χρόνια, όπου συνεχίζει και χειροτερεύει η κατάσταση. Δεν υπάρχουν ναυτικοί. Οπότε ο ναυτεργάτης, όλες οι κατηγορίες, από το τζόβενο μέχρι τον καπετάνιο, πρέπει να το εκμεταλλευτούνε. Το ίδιο και για τους εργάτες. Υπάρχει έλλειψη και αυτό που κάνουν είναι ότι φέρνουν ναυτεργάτες από το εξωτερικό μέσα στις δουλειές μας, γιατί έχουν χειρότερες συμβάσεις- εάν έχουν- και τους κοστίζουν λιγότερο. Να έρθουν και από το εξωτερικό, αλλά να έρθουν με τον ίδιο μισθό με το δικό μου, ότι παίρνω εγώ να πάρουν και αυτοί ο άνθρωπος, έτσι δεν είναι το σωστό; Με τις απεργίες. Οι ναυτεργάτες και οι εργαζόμενοι- το ίδιο πράγμα είναι- να μη φοβούνται.
