«Πρωτοβουλία» με πλώρη στον ρεφορμισμό

Αναδημοσίευση από την Εργατική Πάλη Ιανουαρίου

Στις 19/12 έγινε η εκδήλωση της «Πρωτοβουλίας για την Ενωτική Κίνηση της Ριζοσπαστικής και Αντικαπιταλιστικής Αριστεράς» που προωθούν ΣΕΚ, ΛΑΕ, Αναμέτρηση και άλλες οργανώσεις. Η κοινή κάθοδος στις εκλογές δείχνει να έχει συμφωνηθεί, ενώ δεν είναι σαφές αν υπάρχουν σκέψεις για ένα «νέο» μόνιμο σχήμα.

Είναι καταρχήν αναγκαίο να υπενθυμίσουμε ότι οι επαναστάτες μαρξιστές κάθε άλλο παρά αρνούνται μια πραγματικά μετωπική πολιτική (που μπορεί να περιλαμβάνει ακόμα και εκλογικές συνεργασίες). Στα πλαίσια της συνολικής τακτικής του Ενιαίου Μετώπου, πιο ειδικά στις σημερινές συνθήκες δεν απαιτείται βέβαια πλήρης ιδεολογική, προγραμματική και πολιτική συμφωνία –αυτό θα ήταν σεχταριστικός παραλογισμός–, αλλά τουλάχιστον ορισμένες βασικές προϋποθέσεις: α) Να αφορά δυνάμεις αντικαπιταλιστικές ή πάντως αγωνιστικές και με αναφορά στην εργατική τάξη. β) Να υπάρχει μια ανάλυση της δομικής κρίσης του καπιταλιστικού συστήματος και του αστικού καθεστώτος. γ) Να υπάρχει μια κατανόηση των σοβαρών αδυναμιών και δυσκολιών που ταλανίζουν το εργατικό κίνημα, την ίδια στιγμή που δίνει αγώνες. δ) Να ξεκινάει με ένα σχέδιο επέμβασης και αγώνων, που να δείχνει την αντικαπιταλιστική προοπτική, την εναλλακτική της σοσιαλιστικής επανάστασης.

Στον μέσο όρο της «Πρωτοβουλίας» βρίσκει κανείς οτιδήποτε άλλο εκτός απ’ τα παραπάνω. Ο επιδερμικός ως δημοσιογραφικός σχολιασμός της καπιταλιστικής κρίσης έχει γίνει πια σήμα κατατεθέν αυτού του χώρου. Γι’ αυτό και αφθονούν, από πολλές μεριές, γενικόλογες αναφορές όχι σε ταξικά αιτήματα και συνθήματα αλλά για δημοκρατία, δικαιοσύνη, ειρήνη κ.λπ.

Όσο για το κίνημα, η άποψη είναι ότι λίγο-πολύ όλα πάνε αρκετά καλά, εφόσον υπάρχει αυξημένη κινητικότητα στους αγώνες. Το γεγονός ότι η παρουσία του εργατικού κινήματος στις σημερινές εξελίξεις δεν ξεπερνάει ένα πρώτο, στοιχειώδες επίπεδο, τα σοβαρά προβλήματα ενότητας, συντονισμού, ανάπτυξης κ.λπ. των αγώνων δεν απασχολούν. Οι οργανώσεις της «Πρωτοβουλίας» θεωρούν (όχι χωρίς κάποια αλαζονεία και φλυαρία) ότι περίπου η επέμβασή τους είναι επαρκής, τέλος πάντων η καλύτερη δυνατή στις σημερινές συνθήκες – από ’κει και πέρα είτε αρχίζουν θριαμβολογίες (σταθερός πρωταγωνιστής το ΣΕΚ) είτε η επίλυση των προβλημάτων του κινήματος ανάγεται ως δια μαγείας στην εκλογική εκπροσώπησή του.

Όσον αφορά α) τη διεθνή εμπειρία των αγώνων, εκρήξεων και εξεγέρσεων τα τελευταία χρόνια, με όλες τις προωθήσεις αλλά και τα αδιέξοδα και παλινδρομήσεις τους, β) τη χάραξη στρατηγικής, δηλαδή πως ανεβαίνουμε από τη σημερινή περίπλοκη και αντιφατική κατάσταση προς τη διαμόρφωση μιας νέας αγωνιστικής πρωτοπορίας και προς ένα επαναστατικό κύμα, προς τη σοσιαλιστική εναλλακτική – τέτοιες «λεπτομέρειες» είναι εκτός ατζέντας.

Έτσι, το όλο πράγμα εξαρχής εκφυλίζεται σε ένα πλαίσιο πραγματικά «αντινεοφιλελεύθερο» και «αντιδεξιό», που για ορισμένους ίσως δεν απέχει πολύ και από το «αντιμητσοτακικό». Και βέβαια σε κοπτοραπτική και διαρκές στρογγύλεμα διατυπώσεων και θέσεων, καθώς οι διαφορές εντός της «Πρωτοβουλίας» για κρίσιμα θέματα (Ουκρανία, πόλεμος και ιμπεριαλισμός, ελληνοτουρκικός ανταγωνισμός κ.λπ.) είναι χαώδεις. Το γεγονός ότι για εκατομμυριοστή φορά επιστρατεύονται η φρασεολογία και οι συναισθηματισμοί περί «ενότητας» κ.λπ. δεν αξίζει πλέον, νομίζουμε, ιδιαίτερη αναφορά. Εκτός από ανούσια και απαράδεκτη, έχει γίνει και κουραστική η παρουσίαση ενός ψηφοδελτίου ως «κοινή δράση» ή ως πανάκεια.

Εντυπωσιάζει, αλλά είναι και αποκαλυπτικό, ότι η συζήτηση για σύμπραξη με το ΜεΡΑ25 δεν έχει κλείσει εξαρχής (κυρίως την προωθεί η ΛΑΕ, ήταν άλλωστε μαζί με τον Βαρουφάκη στον ΣΥΡΙΖΑ). Το θέμα δεν είναι αν αυτή δεν γίνει λόγω των όρων που θέτει το ΜεΡΑ25, αλλά ότι αυτό αντιμετωπίζεται ως παραλλαγή του ρεφορμισμού, της «αντιμνημονιακής» ή «ριζοσπαστικής» αριστεράς. Η αυθαιρεσία βγάζει μάτι και όχι μόνο επειδή ο Βαρουφάκης ψαχουλεύει αν και πως θα μπορούσε να τρυπώσει σε «προοδευτικές» κυβερνητικές λύσεις. Ο σχηματισμός του δεν έχει καμία σχέση με την αριστερά, έστω τη ρεφορμιστική (ιδεολογία, πρόγραμμα κ.λπ.) – και βέβαια οι σχέσεις του (πέρα από το εκλογικό ποσοστό) με τους εργαζόμενους, τα φτωχά λαϊκά στρώματα, τη νεολαία και τους αγώνες είναι περίπου μηδενική.

Η «Πρωτοβουλία» έρχεται έτσι να βουτήξει στο κενό που αφήνει η μνημονιακή, αστική μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ. Το χαλαρό και χλιαρό περίγραμμά της αντιστοιχεί περίπου στο πρόγραμμα του πάλαι ποτέ «παλιού ΣΥΡΙΖΑ», με την γνωστή κατάληξη αν και εκκινούσε με πολύ μεγαλύτερες δυνάμεις και σε μια διαφορετική περίοδο. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί στην «Πρωτοβουλία» προέρχονται από τον ΣΥΡΙΖΑ.

Από φάρσα σε τραγωδία;

Έρχεται ξανά στο προσκήνιο ένα κομβικό ζήτημα, που επανειλημμένα έχει τυραννήσει τους αγωνιστές του εργατικού και επαναστατικού κινήματος: η διάλυση της επαναστατικής πολιτικής σε «πλατιά» σχήματα, εκλογικίστικα και ρεφορμιστικά ή μισο-ρεφορμιστικά.

Οι οργανώσεις της «Πρωτοβουλίας» δείχνουν ότι δεν έχουν καταλάβει τίποτα από ό,τι έχει συμβεί στην αριστερά ανά τον κόσμο τα τελευταία τριάντα χρόνια. Αν είχαμε διάλυση επαναστατικών οργανώσεων, σε ορισμένες περιπτώσεις μέχρι και εξαφάνιση κάθε αριστεράς (π.χ. Ιταλία), με οδυνηρές επιπτώσεις στο εργατικό κίνημα, αυτό δεν έγινε κατά τύχη αλλά με τα υλικά και τη συνταγή της «Πρωτοβουλίας». Με άλματα στο κενό, εγκαταλείποντας τους «αναχρονισμούς» του επαναστατικού προγράμματος – δήθεν για να καλύψουμε πιο γρήγορα, σε μια «αντιδεξιά» βάση (που πολύ εύκολα γινόταν «αριστερός κυβερνητισμός»), το κενό από την κατάρρευση και μετάλλαξη του ιστορικού ρεφορμισμού. Με μια κάλπικη «ενότητα» – που η συμβολή και πρότασή της προς το εργατικό κίνημα είναι να ζητήσει ψήφο ανάθεσης, ώστε οι «ριζοσπάστες» να ξεπεράσουν το 3%, να υπάρχει «λαϊκή αντιπολίτευση» για να μην παθαίνουμε κοινοβουλευτική κατάθλιψη. Με τις αυταπάτες ότι η επίκληση της «δημοκρατίας» μπορεί να σταθεί ανάχωμα στην καπιταλιστική κρίση, στο σάπισμα της αστικής δημοκρατίας (που παρουσιάζεται απλά ως παρακρατική εκτροπή). Με την αντικατάσταση του μαρξισμού και της ταξικής πάλης από μια παλέτα «ταυτοτήτων» και «δικαιωματισμών».

Μετά από περίπου δύο δεκαετίες ζύμωσης, συγκρότησης, εφαρμογής και παταγώδους κατάρρευσης του «σχεδίου» γύρω από τον ΣΥΡΙΖΑ, ποιο είναι αλήθεια το διαφορετικό που μπορεί σήμερα να επικαλεστεί η «Πρωτοβουλία»; Απολύτως τίποτα.

Πολλοί όμως έχουν ανακαλύψει και το νέο Μεσσία, που ξέρει πως θα σωθούμε από τις «ακρότητες» του νεοφιλελευθερισμού και της αντιδημοκρατικής αναδίπλωσης: είναι ο Μελανσόν. Όσο κι αν ακούγεται αστείο –μετά την αποτυχία ή μετάλλαξη τόσων «προοδευτικών»–, οι περισσότεροι το λένε απερίφραστα, κάποιοι ίσως ψιθυρίσουν μια επιφύλαξη. Μπροστάρης η ΛΑΕ, που έσπευσε να προεκτείνει το όνομά της σύμφωνα με την «Ανυπότακτη Γαλλία». Στο άκουσμα των λέξεων άκρα και επαναστατική αριστερά, σχεδόν όλοι παθαίνουν τώρα αλλεργία: αυτά είναι «σεχταριστικά» και «περιθώριο», η νέα μόδα επιτάσσει άλλες λεξούλες «ριζοσπαστική», «ασυμβίβαστη» κ.ο.κ.

Δεν ξέρουμε τι θα πετύχει εκλογικά η «Πρωτοβουλία». Πολιτικά είναι σε δρόμο ολισθηρό και ακόμα επικίνδυνο για τους αγωνιστές. Αν βρουν εφαρμογή όσα πρεσβεύει, ο δρόμος για ακόμα μεγαλύτερη αποδυνάμωση (ιδεολογικά, πολιτικά, πρακτικά) της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς πλαταίνει και ανοίγει παραπέρα.. Όποιος μπορεί και θέλει, ας δει την θλιβερή κατάληξη του γαλλικού NPA, αστεριού της «πλατιάς» πολιτικής πριν δώσει διαλυμένο την σκυτάλη στον Μελανσόν. Δεν χρειαζόμαστε άλλες τέτοιες εκλογικίστικες συγκολλήσεις και αχταρμάδες, που έχουν σκορπίσει συντρίμμια και εμποδίζουν την αναγέννηση και μαζικοποίηση της επαναστατικής πολιτικής – αλλά την οικοδόμηση μιας στέρεας κομμουνιστικής δύναμης με ενωτική πολιτική μέσα στους αγώνες.