Όταν το “φυσιολογικό” είναι να περπατάς αφύσικα…
Οι παρελάσεις ως καθρέφτης της επίφοβης νεοελληνικής πραγματικότητας!
–
Του Γιώργου Μητραλιά
–
Πρόκειται για τον εντελώς αφύσικο, δηλαδή απάνθρωπο και γελοίο τρόπο με τον οποίο οι κάθε λογής “από πάνω” επιβάλλουν στους “από κάτω” να βαδίζουν τόσο στις παρελάσεις τους όσο και στις ποικίλες άλλες εμβληματικές εκδηλώσεις της παντοδύναμης εξουσίας τους. Εντελώς χαρακτηριστική αυτών των τόσο κωμικών αφύσικων βηματισμών είναι εξάλλου και η περίπτωση των στρατιωτών που φρουρούν παλάτια βασιλιάδων και πρωθυπουργικά μέγαρα, μαυσωλεία “πατέρων του έθνους” και φυσικά, μνημεία του (πολύπαθου) “αγνώστου στρατιώτου”. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, το να υποχρεώνεσαι να βηματίζεις με τρόπο αφύσικο και γκροτέσκο, και μάλιστα μπροστά στα μάτια του κόσμου, σημαίνει αναπόφευκτα ότι χάνεις πολλά από τα φυσιολογικά, δηλαδή τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά σου, ότι υποβαθμίζεσαι σε κάτι διαφορετικό, σε ένα άβουλο ον/αντικείμενο υποταγμένο. στερημένο από προσωπικότητα και έρμαιο των διαθέσεων εκείνων που σε διατάζουν. Και όχι μόνον αυτό. Επειδή αυτά τα αφύσικα βαδίσματα δεν υπάρχουν παρά για να γίνονται… ομαδικά, από πολλούς μαζί, συμβάλλουν καίρια στην -εξάλλου ηθελημένη- μετατροπή των βαδιστών σε άμορφη μάζα με επαναλαμβανόμενες μηχανικές κινήσεις, δηλαδή με χαρακτηριστικά ψυχρής μηχανής που δεν έχει τίποτα το ανθρώπινο και υπάρχει μόνο για να εκφοβίζει…
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι όλα άρχισαν στα μέσα του 18ου αιώνα, όταν ο ανερχόμενος μιλιταρισμός της Πρωσίας εφεύρε το βήμα της χήνας, για να το κάνει σήμα κατατεθέν του στρατού της. Και όπως παρατηρεί πολύ εύστοχα ο Βρετανός ιστορικός Νόρμαν Ντέϊβις στην “Ιστορία της Ευρώπης” του:
“Η σωματική γλώσσα του βήματος της χήνας έστειλε ξεκάθαρα μηνύματα. Στους στρατηγούς της Πρωσίας, διαμήνυσε ότι η πειθαρχία και η αθλητικότητα των ανδρών τους θα τα έβγαζε πέρα με οποιαδήποτε διαταγή, όσο επίπονη και γελοία κι αν είναι αυτή. Στους Πρώσους πολίτες, είπε ότι κάθε ανυπακοή θα παταχθεί χωρίς οίκτο. Στους εχθρούς της Πρωσίας είπε ότι ο πρωσικός στρατός δεν έχει φτιαχτεί από απλούς ένστολους νέους, αλλά από πειθαρχημένους υπερανθρώπους. Και σε όλο το κόσμο, ανάγγειλε ότι η Πρωσία δεν ήταν μόνο ισχυρή, ήταν και αλλαζονική”.
Με δεδομένη λοιπόν την κακόφημη καταγωγή του αλλά και τους εφιαλτικούς συνειρμούς που προκαλεί, θα περίμενε κανείς ότι το βήμα της χήνας και οι παραλλαγές του θα αντιμετωπίζονταν μάλλον με αποστροφή από την αριστερά και ειδικά από τους νεολαίους της. Δυστυχώς, τουλάχιστον στον τόπο μας, φαίνεται να συμβαίνει μάλλον το αντίθετο. Πράγματι, η αναγωγή σε “αξίες” της αριστεράς καθαρόαιμων αντιδραστικών εξωτερικών γνωρισμάτων και “ιδανικών” όπως, π.χ. ο επιδεικτικός και επιθετικός “ανδρισμός” ή η ισοπέδωση της βάσης στο όνομα της (άκριτης) λατρείας του αρχηγού και της ιεραρχίας, οδηγεί σχεδόν αναπόφευκτα στο θέαμα ορισμένων κομματικών νεολαιών που όχι μόνο βαδίζουν με τρόπο που παραπέμπει σε μια παραλλαγή του βήματος της χήνας, αλλά και φωνάζουν τα συνθήματά τους με φωνές ψεύτικες ηθελημένα… “πρωτόγονα ανδρικές” και περίπου κτηνώδεις.
Φυσικά, δεν έχουμε εδώ μια απλή… αισθητική διαφωνία αλλά μια διαφορά που έχει πάρα πολύ βαθύτερα και ουσιαστικά αίτια και παραπέμπει σε διαμετρικά αντίθετα υπαρξιακά οράματα και κοσμοθεωρίες. Και για του λόγου το αληθές, προσφεύγουμε στον πιο αρμόδιο από όλους τους στοχαστές των καιρών μας, στον πάντα επίκαιρο και τόσο οξυδερκή Τζωρτζ ‘Οργουελ, που στο σημαδιακό 1941 στόχευε την καρδιά του προβλήματος γράφοντας τα εξής:
Και δυστυχώς, η χώρα μας έχει πάντα το θλιβερό προνόμιο να είναι μια από αυτές. Και μάλιστα, να κατέχει ιδιαίτερα εξέχουσα θέση ανάμεσά τους…
–
Σημειώσεις
1. Μετρήσαμε συνολικά 82 χώρες που έχουν υιοθετήσει το βήμα της χήνας και τις παραλλαγές του στο στρατό και στις ποικίλες τιμητικές και άλλες φρουρές τους. Στην Ευρώπη είναι 17, στην Αφρική 26, στην Ασία 25 και στη Λατινική Αμερική 14.
2. George Orwell, “The Lion and the Unicorn: Socialism and the English Genius” (1941).