5ο Συνέδριο του Νέου Αντικαπιταλιστικού Κόμματος (NPA, Γαλλία): Μετά το διαρκές φυλλορρόημα προς τον ρεφορμισμό, ήρθε και η τυπική διάσπαση

Ανταπόκριση από το Παρίσι, 24 Δεκεμβρίου 2022, Κώστας Σηφάκης

1. Το NPA είχε οργανώσει το 4ο συνέδριό του τον Φεβρουάριο του 2018. Σύμφωνα με την ανακοίνωση μετά, το 4ο Συνέδριο στον προσυνεδριακό διάλογο από τα 2.000 μέλη ψήφισαν 1.350, εκ των οποίων περίπου 250-300 ψήφισαν διά αντιπροσώπου, εκλέγοντας περίπου 200 συνέδρους.” Οι εκλογές συνέδρων και η συζήτηση στον προσυνεδριακό διάλογο και στο συνέδριο είχε γίνει με βάση 6 διαφορετικές πλατφόρμες, με πλειοψηφούσα την πλατφόρμα της πλειοψηφίας της «Ενιαίας Γραμματείας της 4ης Διεθνούς», που απέσπασε 48,5%, ενώ οι υπόλοιποι ψήφοι μοιράστηκαν κατά κύριο λόγο σε άλλες τρεις πλατφόρμες, που κάθε μία απέσπασε 10-15%: στην πλατφόρμα της οργάνωσης Etincelle (πρώην τάση εντός της Lutte Ouvrière μεταξύ 1998-2008, που διατηρεί δικά της όργανα και δομή εντός του NPA), και στις πλατφόρμες των τάσεων Anticapitalisme et Révolution (τμήμα της Tendance pour une internationale révolutionnaire, μικρή διεθνής αριστερή τάση εντός της «Ενιαίας Γραμματείας», που σχετίζεται με τον Σπάρτακο στην Ελλάδα) και Revolution Permanente (τάση της διεθνούς οργάνωσης Trotskyist FractionFourth International). Έκτοτε, μεσολάβησε η αποχώρηση / διαγραφή της Révolution Permanente τον Ιούνιο του 2021, που σύμφωνα με τις υπογραφές στο κείμενο αποχώρησης απέσπασε 296 μέλη.

Με αυτά τα δεδομένα το NPA οργάνωσε μετά από 4 χρόνια το 5ο συνέδριό του στις 9, 10 και 11 Δεκέμβρη, όπου κατατέθηκαν τρείς πλατφόρμες. Οι δύο σημαντικότερες ήταν η πλατφόρμα της «Ενιαίας Γραμματείας» και η κοινή πλατφόρμα της Etincelle και της Anticapitalisme et Révolution, που συμπληρωματικά στηρίχθηκε από τις μικρότερου μεγέθους τάσεις Socialisme ou Barbarie (τάση μελών του αργεντίνικου Nuevo MAS) και Démocratie Révolutionnaire (θραύσμα της Lutte Ouvrière με παρουσία στο Μπορντό). Η πλατφόρμα της «Ενιαίας Γραμματείας» απέσπασε 27 ψήφους υπέρ και 24 κατά στην συνεδρίαση της απερχόμενης ηγεσίας (Εθνικό Πολιτικό Συμβούλιο), 711 ψήφους, δηλαδή 48,5% στις ψηφοφορίες στις συνελεύσεις μελών κατά τον προσυνεδριακό διάλογο (με σχεδόν το ένα τρίτο των ψήφων της να προέρχονται από ψήφους εξ αποστάσεως διά αντιπροσώπου) και εξέλεξε 102 από τους 210 συνέδρους. Η έτερη σημαντική πλατφόρμα απέσπασε 24 ψήφους υπέρ και 28 κατά στην απερχόμενη ηγεσία, 664 ψήφους, δηλαδή 45,5% στις ψηφοφορίες στις συνελεύσεις μελών, όπου εξέλεξε 95 εκ των 210 συνέδρων, έχοντας την πλειοψηφία σε όλες τις μεγάλες πόλεις εκτός της Τουλούζης, στους τομείς των σιδηροδρομικών, νοσοκομείων, καθώς και τη συντριπτική πλειοψηφία της νεολαίας του κόμματος, που φέρεται να αριθμεί περίπου 400 μέλη. Η τρίτη πλατφόρμα απέσπασε 91 ψήφους και 6,6% και εξέλεξε 13 συνέδρους. Έτσι, στον προσυνεδριακό διάλογο και στις ψηφοφορίες συμμετείχαν περίπου 1.500 μέλη.

Για το συνέδριο μπορούσαν να ψηφίσουν όλοι όσοι έγιναν μέλη πριν τις 31 Σεπτεμβρίου, κάτι που επέτρεψε σε ένα κύμα στρατολογήσεων του τελευταίου έτους περίπου 500 νέων μελών, κυρίως νεολαίας, που κατά κύριο λόγο καρπώθηκε η Etincelle, να αποτυπωθεί στους συσχετισμούς.

Το συνέδριο, ωστόσο, επί της ουσίας δεν έλαβε ποτέ χώρα, καθώς το μεσημέρι του Σαββάτου 10 Δεκέμβρη, οι 102 σύνεδροι της πλατφόρμας της «Ενιαίας Γραμματείας», αντιλαμβανόμενοι ότι δεν έχουν την πλειοψηφία, ύστερα και από διάφορες προστριβές στην επιτροπή επικύρωσης των συνέδρων, αποχώρησαν από την αίθουσα, πριν γίνει οποιαδήποτε ψηφοφορία επί κειμένων, συνεδρίασαν ξεχωριστά και ανέλαβαν την ευθύνη της διάσπασης. Έτσι, οι δύο κύριες πλατφόρμες συνεδρίασαν ξεχωριστά (η τρίτη μικρότερη πλατφόρμα ταλανίστηκε ανάμεσα στις δύο), εξέλεξαν η κάθε μία μια «νέα ηγεσία του NPA» και κάθε μία θεωρεί τον εαυτό της ως νόμιμη συνέχεια της οργάνωσης.

2. Πολιτικά, η πλατφόρμα της «Ενιαίας Γραμματείας» είναι ένα έξοχο δείγμα ενός προγράμματος φύλλου συκής. Μπορεί κανείς να βρει οποιαδήποτε φράση αναζητεί: την «καταστροφή του αστικού κράτους», την «κοινωνικοποίηση όλων των σφαιρών της οικονομίας», την «μετάβαση σε μία αταξική και ακρατική κοινωνία», την «επανάσταση στην ημερήσια διάταξη», τον «στρατηγικό στόχο της οικοδόμησης ενός μαζικού επαναστατικού κόμματος, απαραίτητου εργαλείου για την ανατροπή του καπιταλισμού», το δίλημμα «οικο-σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα», την «στρατηγική υπόθεση της ‘εξεγερσιακής γενικής απεργίας’».

Ωστόσο, τα παραπάνω δεν αποσκοπούν παρά να κρύψουν ή να στολίσουν αυτό που η πάλαι ποτέ πλειοψηφία και ηγεσία του κόμματος θεωρεί ως επίδικο: τις εκλογικές συμμαχίες (παρελθούσες και μέλλουσες) με το NUPES και ακόμη την πολιτική και οργανωτική προσκόλληση στην Ανυπότακτη Γαλλία (France Insoumise), δηλαδή τον «αντιδεξιό» νεο-ρεφορμιστικό σχηματισμό του Μελανσόν.

Για το γαλλικό πολιτικό σκηνικό, το κείμενο αναλύει ότι «η αριστερά ανασχηματίστηκε αποφασιστικά γύρω από μία αντι-νεοφιλελεύθερη ρεφορμιστική γραμμή, που σημειώνει μία ρήξη με την αριστερά της διαχείρισης του Μιτεράν, του Ζοσπέν και του Ολάντ» και «η παρουσία μία αντιπολίτευσης στην εξουσία, στα αριστερά, και μία εμφανής κριτική του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού μπορεί να ξαναδώσει αυτοπεποίθηση σε τομείς που δεν αισθανόντουσαν να αντιπροσωπεύονται και να προκαλέσει αγωνιστικές δυναμικές». Συνεχίζει: «υπάρχουν σημαντικά στρώματα που τοποθετούνται ανάμεσα σε εμάς και την Ανυπότακτη Γαλλία, που δεν επιθυμούν να αποφασίσουν, εκτιμούν σε μεγάλο βαθμό τις ιδέες μας με την προϋπόθεση όμως να τοποθετούμαστε εντός ενός ενωτικού πλαισίου.»

Σε αυτά στηρίζεται η στοχοθέτηση για «ενωτική πολιτική», όπως ύπουλα παρουσιάζεται όχι η ενότητα μέσα στο κίνημα και στους αγώνες αλλά η στοίχιση με τον Μελανσόν. «Εκεί που υπάρχουν ήδη δομές … εισερχόμαστε σε αυτές… αλλού προωθούμε τη δημιουργία δομών συζήτησης και επεξεργασίας μίας πολιτικής ενιαίου μετώπου για να ετοιμάσουμε τις συγκρούσεις που έρχονται για τους μισθούς, τις συντάξεις… αυτή η πολιτική δεν σημαίνει να εισέλθουμε στην Ανυπότακτη Γαλλία, ούτε να διαλυθούμε στον σχηματισμό του ΝUPES… αυτή η πολιτική έχει ως σύνθημα μία ‘μαχητική αριστερά’. Ασκείται στο πεδίο των αγώνων και στο εκλογικό πεδίο.»

Πρόκειται για μια σειρά λανθασμένων αναλύσεων, για την ποιότητα και τη φύση των σχηματισμών υπό την ηγεσία του Μελανσόν, για την σχέση τους με την πρωτοπορία και για τη συνείδηση της τελευταίας. Αυτές οι λανθασμένες αναλύσεις πιθανόν να ήταν το μικρότερο κακό, αν δεν συνοδεύονταν από την προγραμματική τύφλωση σε ό,τι αφορά τις πολυάριθμες παλαιές και πρόσφατες καταστροφικές εμπειρίες από την ρεφορμιστική και νεο-ρεφορμιστική αριστερά (ή και «αριστερά») στη Γαλλία, την Ευρώπη και όλο τον κόσμο. Εντέλει και μάλλον το πλέον σημαντικό, αυτές οι αναλύσεις υπερκαθορίζονται από την έλλειψη πίστης στις ιστορικές δυνατότητες της εργατικής τάξης.

Αυτή η διάσπαση φαίνεται να ολοκληρώνει το διαρκές –από την ίδρυσή του NPA– φυλλορρόημα προς τον ρεφορμισμό. Πρώτα, υπήρξε η αποχώρηση της Gauche Unitaire, μικρής τάσης της παλιάς LCR (το ιστορικό τμήμα της 4ης Διεθνούς στη Γαλλία, που είχε αυτοδιαλυθεί για να σχηματιστεί το NPA), που αισθανόταν τον εαυτό της πολύ κοντά στο ΚΚΓ και μεταπήδησε λίγους μήνες μετά την ίδρυση του NPA στο Μέτωπο της Αριστεράς, συμμαχία μεταξύ Μελανσόν και ΚΚΓ, την άνοιξη του 2009, για τις ευρωεκλογές. Έπειτα, η αποχώρηση, της ομάδας l’Appel et la Pioche και της ομάδας Convergences et alternatives, δύο μικρών ομάδων, των οποίων οι δύο κύριοι εκπρόσωποι κατέληξαν βουλευτές με την Ανυπότακτη Γαλλία. Κατόπιν, ήλθε η σειρά της Gauche Anticapitaliste, που μετά από μία μακρά κρίση κατέληξε στην αποχώρηση του ενός τρίτου του NPA μεταξύ Μαρτίου και Ιουλίου 2012 και του 40% της ηγεσίας που είχε εκλεγεί στο συνέδριο του 2011 – εκ των οποίων ένα μεγάλο κομμάτι της ηγεσίας και στελεχών της LCR που είχαν στρατολογηθεί στις δεκαετίες 1980 και 1990 και που ασκούσαν την ηγεσία της στη δεκαετία του 2000. Αυτοί οι αποχωρήσαντες συντάχθηκαν με το Μέτωπο της Αριστεράς στις προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές του 2012 και το 2013 ενώθηκαν με έναν μικρό σχηματισμό, τον Ensemble. Η Gauche révolutionnaire, μία οργάνωση σχετιζόμενη με την διεθνή τάση CWI έφυγε εξίσου από το ΝΑΚ τον Φεβρουάριο του 2012 για να κάνει ενός είδους εισοδισμό στον Μελανσόν. Τέλος, το 2014 υπήρξε η αποχώρηση της La Commune (οργάνωση μορενικών-λαμπερτικών καταβολών).

Έτσι, η συντριπτική πλειοψηφία των αποχωρήσεων από το NPA και ειδικότερα από την πρώην LCR κατευθύνθηκε προς τους ρεφορμιστικούς σχηματισμούς και η τρέχουσα διάσπαση δεν αποτελεί παρά την ολοκλήρωση ενός κύκλου, που άνοιξε το 2009 με την ίδρυση του NPA. Είναι η ζωντανή απόδειξη ότι η πολιτική των «πλατιών κομμάτων» (που συχνά ονομάστηκαν εντελώς αυθαίρετα και «αντικαπιταλιστικά») δεν αποτελεί απλώς μια τακτική οικοδόμησης, όπως ενίοτε παρουσιάστηκε παραπλανητικά, αλλά συμπυκνώνει μία συνολική προγραμματική υποχώρηση από την επαναστατική πολιτική στον ρεφορμισμό.

3. Εν όψει του τελευταίου συνεδρίου και γενικότερα τα τελευταία χρόνια, ένα εμπόδιο σε αυτή την κατεύθυνση προσέγγισης και προσκόλλησης του NPA στον ρεφορμισμό αποτελούσαν οι μικρότερες τάσεις – επομένως, στο κείμενο της πλατφόρμας της «Ενιαίας Γραμματείας» γίνεται λόγος για «βαλκανοποίηση» της οργάνωσης και για την απαραίτητη επαναφορά της λειτουργίας «στην βάση του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού».

Προφανώς, τα περί δημοκρατικού συγκεντρωτισμού αποτελούν κούφια λόγια – από τους ίδιους που επανειλημμένα τον έχουν αρνηθεί, συκοφαντήσει και τσαλαπατήσει. Το γνωρίζουν άλλωστε οι συντάκτες του κειμένου, που γράφουν ότι «τα οργανωτικά ζητήματα αποτελούν μία συμπύκνωση των πολιτικών επιλογών. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η ύπαρξη μόνιμων τάσεων είναι μία εκ των πραγμάτων συγκόλληση διαφορετικών οργανώσεων, που έχουν διαφορετικές, αν όχι αντιφατικές, πολιτικές βλέψεις.» Ωστόσο, οι ρίζες και η αιτία της τρέχουσας κατάστασης είναι η ίδια η αντίληψη για ένα «πλατύ κόμμα», που σύμφωνα με τις διακηρύξεις και βλέψεις θα συνένωνε αντικαπιταλιστές πάσης τάσεως, αποχρώσεως και προέλευσης, από σταλινίζοντες, τροτσκιστές και τροτσκίζοντες, αναρχικούς, πρώην ρεφορμιστές, ριζοσπάστες αριστερούς και άλλα. Αυτή η προγραμματική και πολιτική ασάφεια, προφανώς ευνοούσε την ανάπτυξη διαφορετικών τάσεων, φραξιών, οργανώσεων και οδηγούσε αναπόφευκτα στην εξάρθρωση του NPA, στη μετατροπή του σε ένα «μέτωπο» οργανώσεων – και ακόμα στη διάσπαση. Πολύ απλά, η διάσπαση λαμβάνει χώρα αυτή την στιγμή με πρωτοβουλία των πρωτεργατών του NPA, δηλαδή της τάσης της «Ενιαίας Γραμματείας», γιατί αμφισβητήθηκε σοβαρά ο έλεγχος του κόμματος και του μηχανισμού του, εντός του οποίου δρούσαν εξίσου όσο και οι υπόλοιποι ως άτυπη φράξια.

4. Η πλατφόρμα της «Ενιαίας Γραμματείας» σε ό,τι αφορά την αποτίμηση της μέχρι τώρα πορείας του κόμματος περιορίζεται στις εξής γραμμές: « Ακόμα και εάν δεν κατάφερε να φτάσει τον αρχικό του στόχο δηλαδή τη δημιουργία ενός κόμματος με μαζική επιρροή, που συγκεντρώνει εντός του τους αντικαπιταλιστές και τους επαναστάτες, παραμένει ένα πολύτιμο εργαλείο, που κατάφερε να ενσωματώσει τις νέες εμπειρίες της ταξικής πάλης: από τα Κόκκινα Σκουφιά στα Κίτρινα Γιλέκα, μέχρι τους διεθνιστικούς αγώνες, τους αγώνες ενάντια στον κρατικό ρατσισμό, τους φεμινιστικούς αγώνες, τους αγώνες LGBT, τους οικολογικούς αγώνες, τα ζητήματα που έχουν να κάνουν με την σχέση με το κράτος και τον ρόλο της αστυνομίας».

Οι παραπάνω γραμμές προσφέρονται για κλαυσίγελο. Αφενός για κλάματα, καθώς δεν υπάρχει καμία αποτίμηση της καταστροφικής αριθμητικής πορεία του NPA, που αριθμούσε 9-10 χιλιάδες μέλη στο ιδρυτικό του συνέδριο το 2009 (μόνη της η LCR πριν την αυτοδιάλυσή της αριθμούσε περίπου 3.500 μέλη), των «χαμηλών πτήσεων» των εκλογικών αποτελεσμάτων (από 411 χιλιάδες ψήφους στις προεδρικές του 2012 σε 268 χιλιάδες σε αυτές του 2022). Κυριότερα, δεν υπάρχει καμία ποιοτική αποτίμηση του ριζώματός στην εργατική τάξη και στη νεολαία. Αφετέρου για γέλια, πρώτον διότι οι εμπειρίες της ταξικής πάλης που παρατίθενται ως καινούργιες, μόνο τέτοιες δεν είναι. Ορισμένες με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο απασχολούν το εργατικό κίνημα από την γέννησή του και άλλες κατά τις τελευταίες 3-4 δεκαετίες. Δεύτερον, διότι όλες οι αριστερές οργανώσεις στην Γαλλία ασχολούνται, λιγότερο ή περισσότερο, με όλα τα ανωτέρω ζητήματα. Εν τέλει, δεν πρόκειται παρά για χάιδεμα στα αυτιά των μελών και των συμπαθούντων του NPA, ότι «αγωνιστήκαμε παντού όπου μπορούσαμε».

5. Όπως φαντάζει λογικό, τόσο τα κείμενα και ακόμα περισσότερο ο προσυνεδριακός διάλογος ασχολήθηκαν κατά προτεραιότητα με το μέλλον του NPA και έτσι πολύ λίγος χώρος και χρόνος διατέθηκε για ευρύτερες αναλύσεις της πορείας της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας, του ιμπεριαλιστικού συστήματος, της κατάστασης του παγκόσμιου εργατικού κινήματος, της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κατάστασης στην Γαλλία, όπως επίσης και της οικολογικής κρίσης.

Εξαιρετικά συνοπτικά μπορούμε να παρατηρήσουμε τα παρακάτω. Κατά την ανάγνωση των δύο σημαντικότερων πλατφόρμων, απουσιάζει θεαματικά και από τις δύο οποιαδήποτε ανάλυση, διαπίστωση ή έστω προβληματισμός σχετικά με τις υπό εξέλιξη κοσμοϊστορικές οικονομικές, πολιτικές και στρατιωτικές ανακατατάξεις στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα – δηλαδή την αμφισβήτηση των ΗΠΑ, ΕΕ, Ιαπωνίας, ως ιμπεριαλιστικών κέντρων από τις Κίνα, Ρωσία, Ινδία και λοιπές αναδυόμενες χώρες. Δεύτερον, απουσιάζει οποιαδήποτε ποιοτική και ποσοτική ανάλυση για την τρέχουσα οικονομική κρίση, για την τρέχουσα και μακροχρόνια κατάσταση, δομή και λειτουργία της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας. Αποτέλεσμα των ανωτέρω, είναι η αδυναμία κατανόησης της σημασίας και του χαρακτήρα του τρέχοντος πολέμου στην Ουκρανία (με την σχετική εξαίρεση ορισμένων συμπληρωματικών κειμένων από την Démocratie Ouvrière), που λίγο πολύ γίνεται αντιληπτός από όλες τις πλατφόρμες, μονόπλευρα και μονοδιάστατα, δηλαδή απλώς ως ιμπεριαλιστική εκστρατεία της Ρωσίας – εξάγοντας επομένως τα αντίστοιχα συνθήματα και καθήκοντα για το εργατικό κίνημα, που στην καλύτερη τους εκδοχή, δηλαδή έτσι όπως αυτά προτείνονται από την δεύτερη πλατφόρμα, είναι τα εξής – και ελάχιστα διαφέρουν, αν διαφέρουν, από μια υπόκλιση στην προπαγάνδα των δυτικών ιμπεριαλιστών: «Ρωσικά στρατεύματα έξω από την Ουκρανία», «Δικαίωμα του ουκρανικού λαού στην αυτοδιάθεση, συμπεριλαμβανομένου τους δικαιώματος να αμυνθεί ένοπλα έναντι στον εισβολέα», «Στήριξη σε όλους αυτούς στην Ρωσία που παρά την καταστολή, αντιστέκονται στον πόλεμο», «Στρατεύματα του ΝΑΤΟ, και πρώτα από όλα στρατεύματα της Γαλλίας, έξω από όλες τις ηπείρους, Ανατολική Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Αφρική».

6. Η κατάσταση με τη διχοτόμηση του NPA είναι τέτοια που κάθε μία από τις δύο πλευρές θα συνεχίσει για κάποιο διάστημα να διεκδικεί το όνομα και τα σύμβολα του κόμματος. Σε αυτό συνηγορούν: Πρώτον, η αμφίπλευρη προσπάθεια συσπείρωσης ενός δυναμικού και συμπαθούντων που δεν έχουν ακόμα αποφασίσει με ποιον θα ταχθούν. Δεύτερον, η μεγάλη πλειοψηφία των υλικών μέσων (μεγάλες εισροές και απόθεμα χρημάτων, ακίνητη περιουσία), γραφείων, ιστότοπων, εφημερίδων, λιστών επικοινωνίας βρίσκεται στα χέρια της «Ενιαίας Γραμματείας» και δεν αποκλείεται ακόμα και ο εκφυλισμός της διάσπασης, με προσφυγή στα αστικά δικαστήρια. Ωστόσο φαίνεται ότι αμφότερες οι πλευρές αναλογίζονται το μέλλον με δημιουργία νέων οργανώσεων, με νέα ονόματα και σύμβολα.

Όποια και να είναι η οργανωτική κατάληξη, η πολιτική πορεία της πλατφόρμας της «Ενιαίας Γραμματείας» φαίνεται να έχει σφραγιστεί, προς την κατεύθυνση της ακόμη μεγαλύτερης οργανωτικής διάλυσης, της μετατροπής της οργάνωσης σε όμιλο δικαιωματικών συζητήσεων και της υπόκλισης στον ρεφορμισμό. Στο μετασυνεδριακό του εγχείρημα επανίδρυσης μίας νέας νεολαιίστικης οργάνωσης, καθώς σχεδόν σύσσωμη η κομματική νεολαία τάχθηκε με την δεύτερη πλατφόρμα, γράφονται τα εξής: «Χρειαζόμαστε ένα ενωτικό κόμμα, που προσπαθεί να ενοποιήσει μέσα στην δράση και να παρέμβει στις κινητοποιήσεις, όχι για να ψάξει τα στρατολογήσει τα πιο δυναμικά στοιχεία, αλλά αντιθέτως με την ειλικρινή φιλοδοξία να οικοδομήσει την δυναμική των ίδιων των κινητοποιήσεων….. Στο πολιτικό επίπεδο, πιστεύουμε ότι οι φεμινιστικοί αγώνες, το LGBTI, και αντιρατσιστικοί αγώνες αξίζουν της πλήρης προσοχής μας. Σε αντίθεση με τις φράξιες, πιστεύουμε στην αυτονομία των κινημάτων αυτών, …. Θεωρούμε επίσης ότι η πάλη ενάντια στην άκρα δεξιά πρέπει να γίνει ένα κυρίαρχος άξονας, γιατί παίρνουμε στα σοβαρά την πιθανότητα μίας φασιστικής απειλής. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, δεν αποκλείουμε την συζήτηση για συμμαχίες, στο εκλογικό πεδίο, με τα πιο αριστερά στοιχεία του NUPES

Μένει να φανεί ποια συνεισφορά θα επιχειρήσει και θα καταφέρει να έχει το έτερο ήμισυ της διάσπασης.