Στοιχεία ΑΕΠ Α΄ τριμήνου 2022: Το νέο θαύμα των Greek Statistics που επιχειρεί να κρύψει τα αδιέξοδα της ελληνικής οικονομίας

του Νίκου Στραβελάκη

 

Την Τρίτη 7 Ιουνίου βγήκε στη δημοσιότητα το δελτίο τύπου της ΕΛΣΤΑΤ για την οικονομική μεγέθυνση ή ανάπτυξη όπως έχει επικρατήσει (λανθασμένα) να τη λέμε. Σε άλλες συνθήκες θα ήταν αντικείμενο πανηγυρισμών από την κυβέρνηση, ιδιαίτερα στην προεκλογική περίοδο που διανύουμε. Όμως οι εξωφρενικοί λογαριασμοί ρεύματος, οι τιμές της βενζίνης, οι αποδόσεις (επιτόκια) του ελληνικού δεκαετούς που άγγιξαν το 4%, η διαφορά (spread) με το Γερμανικό δεκαετές που έφτασε το 2,6%, το έλλειμμα του προϋπολογισμού που είναι 2,952 δις ή 6,5% του ανακοινωμένου ΑΕΠ και η αναμενόμενη αύξηση των παρεμβατικών επιτοκίων της ΕΚΤ έκαναν τη κυβέρνηση και το φιλικό της τύπο να περάσουν το θέμα στα “ψιλά”.

Σημαντικό ρόλο σε αυτή την επιλογή έπαιξε το γεγονός ότι η κυβέρνηση πρέπει να εξηγήσει πώς είναι δυνατόν να έχουμε μεγέθυνση 7% σε σχέση με το α΄ τρίμηνο του 2021 και 2,3% σε σχέση με το δ΄ τρίμηνο του προηγούμενου έτους και να φοβόμαστε να ανοίξουμε το φάκελο με το λογαριασμό του ρεύματος ή να γεμίσουμε το ρεζερβουάρ του αυτοκινήτου μας. Αυτό θα επιχειρήσω να κάνω ακροθιγώς στις γραμμές που ακολουθούν.

Καταρχήν για τα ίδια τα νούμερα. Σε σχέση με το α΄ τρίμηνο του προηγούμενου έτους η  σημαντική μεγέθυνση εξηγείται από το ότι ήταν ένα διάστημα πανδημίας όπου λόγω περιοριστικών μέτρων το ΑΕΠ παρέμεινε καθηλωμένο σε χαμηλότερα επίπεδα ακόμα και από το α΄ τρίμηνο του 2020. Με άλλα λόγια το συγκεκριμένο διάστημα δεν προσφέρεται ως μέτρο σύγκρισης. Το τελευταίο (4ο) τρίμηνο του 2021 είναι σίγουρα πιο ενδεικτικό. Για το λόγο αυτό επιστρατεύτηκαν τα “Greek Statistics”. Συγκεκριμένα, το πραγματικό ΑΕΠ (σε τιμές 2015) του α΄ τριμήνου του 2022 είναι 43,8 δισ. ευρώ (σελ. 6 πίνακας 4 γραμμή 1 του δελτίου τύπου), το αντίστοιχο μέγεθος του δ΄ τριμήνου του 2021 είναι 45,9 δισ. Με άλλα λόγια το ΑΕΠ εμφανίζει μείωση 4,5% και όχι αύξηση 2,3%.

Πώς έγινε αυτό το μαγικό; Οι φωστήρες της ΕΛΣΤΑΤ αποφάσισαν ότι ναι μεν το καταγεγραμμένο ΑΕΠ του α΄ τριμήνου 2022 είναι 43,8 δις αλλά το “εποχικά αναπροσαρμοσμένο” ΑΕΠ του ιδίου διαστήματος είναι 47,2 δισ., ούτε λίγο ούτε πολύ 7,7% υψηλότερο. Να αναφέρω χαρακτηριστικά ότι η διαφορά “προσαρμοσμένων” και “μη προσαρμοσμένων” στοιχείων στην Ευρωζώνη το ίδιο διάστημα είναι 1,5% κατά μέσο όρο. Το χειρότερο όμως είναι ότι δημιουργούνται εντυπώσεις με ένα υποθετικό νούμερο βασισμένο στην παραδοχή ότι η εξέλιξη του ΑΕΠ το 2022 (τρίμηνο -τρίμηνο) θα είναι πανομοιότυπη με το 2021. Στην πραγματικότητα είναι ένας τρόπος να καθυστερήσει η επίσημη παραδοχή της όξυνσης της κρίσης, που συζητιέται ήδη παγκοσμίως, για κάποιους μήνες μπας και προλάβουν να γίνουν οι εκλογές.

Όμως είναι λάθος να περιοριστούμε στα μαγειρέματα. Στα δημοσιευμένα “μη εποχικά προσαρμοσμένα” στοιχεία υπάρχουν ποιοτικά δεδομένα που είναι εξόχως ανησυχητικά για την πορεία της οικονομίας. Ήδη από το α΄ τρίμηνο η επιδείνωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είναι τεράστια λόγω των τιμών της ενέργειας. Συγκεκριμένα, το έλλειμμα από  τα 3,9 έφτασε τα 5,6 δισ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση 42%. Επιπλέον, οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου (στους πίνακες της ΕΛΣΤΑΤ εμφανίζεται ως “Ακαθάριστος Σχηματισμός Κεφαλαίου”) εμφανίζουν μικρή μείωση το α΄ τρίμηνο του 2022 έναντι του τελευταίου τριμήνου τριμήνου του 2021. Συνολικά, η κατανάλωση αποτελεί πλέον το 93,3% του ΑΕΠ (σελ. 6 Πίνακας 4 γραμμές  5 και 6).

Γεννιέται λοιπόν το εύλογο ερώτημα: Ποιο το μέλλον μιας οικονομίας με ελλειμματικό ισοζύγιο, τεράστιο δημόσιο χρέος που βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στη κατανάλωση σε συνθήκες υψηλού πληθωρισμού; Πρέπει να καταλάβουμε ότι όσο και αν ο πληθωρισμός περιορίζει την πραγματική αξία του χρέους η αύξηση των τιμών και των επιτοκίων φαλκιδεύουν την όποια αναπτυξιακή προσπάθεια διαιωνίζοντας την ύφεση. Το ότι οι κρατούντες κλείνουν τα μάτια μπρος στο αδιέξοδο προβάλλοντας τις εκλογές ως “κολυμβήθρα του Σιλωάμ” δεν πρέπει να παραπλανά την κοινωνία για τον Αρμαγεδώνα που έρχεται.