Εκλογές στη Χιλή: Ήττα των νοσταλγών της χούντας Πινοσέτ – Ιστορική ευκαιρία για το εργατικό κίνημα

Ήττα των νοσταλγών της χούντας Πινοσέτ – Ιστορική ευκαιρία για το εργατικό κίνημα

 

Από την Εργατική Πάλη Γενάρη

 

Τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών (βλ. ΕΠ Δεκεμβρίου 2021) έκαναν σαφές στις φτωχές λαϊκές μάζες πως οι κατακτήσεις της εξέγερσης βρίσκονται σε θανάσιμο κίνδυνο και η πρωτοβουλία των κινήσεων μπορεί να περάσει από το μαζικό κίνημα, στα χέρια της νεοφιλελεύθερης φασιστικής αντίδρασης. Ο κίνδυνος αυτός κινητοποίησε σε μέγιστο βαθμό τις κοινωνικές και πολιτικές οργανώσεις που συγκροτούν την πλειοψηφία της Συντακτικής Συνέλευσης που βρίσκεται σε εξέλιξη αλλά και το σύνολο της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων που, με την εξέγερσή τους και τους αγώνες τους έκαναν δυνατή την συγκρότησή της. Στον δεύτερο γύρο στις 19 Δεκεμβρίου, οι μάζες ξεπέρασαν κάθε προηγούμενη συμμετοχή σε εκλογές εκλέγοντας τον Γαμπριέλ Μπόριτς με 55,9%, με 11 μονάδες διαφορά από τον ακροδεξιό Καστ με 44,1%.

Η συμμετοχή στις εκλογές που παραδοσιακά ήταν πολύ χαμηλή στην Χιλή, έφτασε σε υψηλό ρεκόρ. Η αύξηση της συμμετοχής που είχε παρουσιαστεί στον α΄ γύρο (47,3%) ξεπεράστηκε στον β΄ γύρο (55,7%), κάνοντας τον Μπόριτς τον πρόεδρο που έχει εκλεγεί με τις περισσότερες ψήφους στην ιστορία της χώρας (4,6 εκατ. ψήφοι). Οι μάζες αψήφισαν ακόμη και το μποϊκοτάζ κυβέρνησης -καπιταλιστών οι οποίοι οργάνωσαν ιδιότυπο λοκάουτ στα ΜΜΜ με σκοπό να εμποδίσουν τα φτωχότερα στρώματα να ψηφίσουν. Περιμένοντας για ώρες σε στάσεις λεωφορείων ή περπατώντας πολλά χιλιόμετρα μέχρι τα εκλογικά κέντρα, εργαζόμενοι, φτωχά λαϊκά στρώματα και νεολαία αντιμετώπισαν την εκλογική αναμέτρηση ως άλλη μια δική τους μάχη. Και τέτοια ήταν, όπως έδειξε και το ξέσπασμα θριάμβου στην ανακοίνωση του νικηφόρου αποτελέσματος με πάνω από 1 εκατ. να ξεχύνεται στους δρόμους, μόνο στο Σαντιάγο.

Δική τους η μάχη, δική τους και η νίκη ενάντια στους νοσταλγούς της δικτατορίας Πινοσέτ παρότι η επιλογή του Μπόριτς και του συνασπισμού «Εγκρίνω αξιοπρέπεια» (που περιλαμβάνει το Ευρύ Μέτωπο και το Κομμουνιστικό Κόμμα) δεν ήταν εξαρχής μονόδρομος για τις εργατικές μάζες όπως έδειξε και ο α΄ γύρος. Αυτό, διότι η τεράστια δυναμική κινητοποίησης των μαζών που προέκυψε ως αποτέλεσμα της εξέγερσης, έχει ως κύριο μοχλό της την Συντακτική Συνέλευση, και μια απλή κυβερνητική αλλαγή φαινόταν εξαρχής ως κάτι δευτερεύον. Ο πολιτικός κύκλος που άνοιξε με την εξέγερση έχει στο επίκεντρό του την διαμόρφωση του νέου Συντάγματος, όπως δείχνουν και όλες οι εκλογικές διαδικασίες, και η συμμετοχή των μαζών αυξανόταν κάθε φορά που διακυβευόταν η συντακτική διαδικασία.

Οι δυνάμεις των κοινωνικών κινημάτων και των αυτόχθονων πληθυσμών κέρδισαν μια άνευ προηγουμένου θέση στη Συντακτική Συνέλευση κάνοντάς τες μαζί με τις δυνάμεις της αριστεράς, τους κύριους εκφραστές των λαϊκών πόθων για ριζικές κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές αλλαγές. Οι κύριες δυνάμεις στην Συντακτική Συνέλευση που εκπροσωπούν τους αυτόχθονους λαούς (Μαπούτσε, Αϊμάρα, Κέτσουα κ.ά.), αποτελούν ένα σχετικά αυτόνομο μπλοκ με δύο μεγάλες ομάδες (Συντακτικά Κοινωνικά Κινήματα [Μovimientos Sociales Constituyentes] με 12 αντιπροσώπους και την ομάδα Αυτόχθονες Λαοί [Pueblos Originarios] με 17 αντιπροσώπους), κάτι που τους δίνει σημαντική ανεξαρτησία στην προώθηση των δικών τους αιτημάτων και μια επαρκή πολιτική ανεξαρτησία. Η δική τους συνύπαρξη με το κόμμα του Μπόριτς κινείται στην ίδια κατεύθυνση της αλλαγής της βασικής δομής του συστήματος που καθιερώθηκε με το νεοφιλελεύθερο χουντικό Σύνταγμα του 1980 και ισχύει μέχρι σήμερα συγκεντρώνοντας την πολιτική εξουσία στην Εκτελεστική εξουσία και στο Κογκρέσο, με μηχανισμούς αποκλεισμού για τις κοινότητες, τους αυτόχθονες λαούς, τις φτωχές λαϊκές μάζες και ιδιαίτερα τις γυναίκες και τα παιδιά που σηκώνουν το τεράστιο βάρος της οικιακής οικονομίας.

Η διαδικασία μετάβασης της εξουσίας στον νέο πρόεδρο θα γίνει σε ένα διάστημα τριών μηνών σύμφωνα με το ισχύον Σύνταγμα και στο διάστημα αυτό οι δυνάμεις της αντίδρασης θα προσπαθήσουν να τον «συνεφέρουν» και να τον απομακρύνουν από τα κοινωνικά στρώματα που τον ανέδειξαν. Ήδη τα πρώτα δείγματα δεν είναι ενθαρρυντικά. Εξερχόμενος από το προεδρικό μέγαρο την επομένη των εκλογών κατά την πρώτη συνάντηση με τον απερχόμενο πρόεδρο Πινιέρα, ο Μπόριτς χρησιμοποίησε μια συμφιλιωτική γλώσσα εθνικής ενότητας παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως εγγυητή των εθνικών θεμάτων (το κράτος έχει συνέχεια…) και πρόεδρο όλων των χιλιανών, καλώντας τον ηττημένο φασίστα Καστ να… δουλέψουν μαζί για το καλό της χώρας. Ταυτόχρονα δεν απάντησε στο ερώτημα εάν θα απελευθερωθούν οι χιλιάδες πολιτικοί κρατούμενοι Μαπούτσε και καταδικασμένοι αγωνιστές κατά την διάρκεια της εξέγερσης, ένα από τα δύο βασικά αιτήματα (το άλλο είναι το δικαίωμα στην δωρεάν και ελεύθερη άμβλωση) του κινήματος, που έχουν μπλοκαριστεί από τη δεξιά και την κεντροαριστερά.

Στην παρούσα φάση, με τους ταξικούς συσχετισμούς που διαμορφώνονται στην Χιλή και με το υψηλό επίπεδο συνείδησης και αυτοπεποίθησης που έχει διαμορφωθεί στις μάζες, παρουσιάζεται αντικειμενικά μια πολύ ευνοϊκή ευκαιρία να ανοίξει ένας νέος κύκλος δομικών μετασχηματισμών σε όλα τα επίπεδα και να συμπαρασύρει στο διάβα της όλες τις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Το διακύβευμα για τις ταξικές και λαϊκές δυνάμεις εντός και εκτός της Συντακτικής Συνέλευσης είναι να εκμεταλλευτούν αυτή την ευκαιρία για να εμβαθύνουν την κοινωνική και πολιτική ριζοσπαστικοποίηση, και να επιβάλλουν οι ίδιοι ένα πρόγραμμα σωτηρίας των από κάτω ενάντια στις αστικές ελίτ, μην αφήνοντας ταυτόχρονα περιθώρια ελιγμού, υποχώρησης και προδοσίας στην νέα κυβέρνηση Μπόριτς.