40 χρόνια από το φοιτητικό κίνημα ενάντια στον νόμο 815

40 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΝΟΜΟ 815

Από την Εργατική Πάλη Δεκεμβρίου

40 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από το φοιτητικό κίνημα καταλήψεων, που ξέσπασε το Δεκέμβρη του 1979 ενάντια στον αντιεκπαιδευτικό νόμο 815 (Ν.815) της κυβέρνησης της ΝΔ. Ο Ν.815 ψηφίστηκε στις 22/8/1978 και αφορούσε την οργάνωση και τη λειτουργία των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Στόχος του ήταν να «βάλει τάξη» στα ΑΕΙ, για αυτό και περιείχε πάνω-κάτω τα ίδια μέτρα που περιείχαν και οι επόμενοι αντιεκπαιδευτικοί νόμοι της Μεταπολίτευσης (π.χ. ν. Γιαννάκου 2006 κ.α.):

– ενίσχυε την εξουσία των καθηγητών απέναντι στους φοιτητές

– έφερνε τις διαγραφές στα ν+ν/2 έτη

– μείωνε τις εξεταστικές περιόδους από 3 σε 2

– καταργούσε τη δυνατότητα μεταφοράς μαθημάτων

– εισήγαγε τον «ευρωπαϊσμό και τον τεχνοκρατικό εκσυγχρονισμό» στην τριτοβάθμια εκπαίδευση κ.α.

Οι κινητοποιήσεις ενάντια στο νόμο είχαν ξεκινήσει αμέσως μετά την ψήφιση του, ωστόσο πήραν πιο δυναμικό χαρακτήρα προς τα τέλη του Οκτώβρη 1979 και μετεξελίχθηκαν σε κίνημα καταλήψεων διαρκείας στις αρχές Δεκέμβρη.

Όλα τα αστικά κόμματα και εφημερίδες χαρακτήριζαν τους αγωνιστές φοιτητές ως «αναρχικούς και υπονομευτές του δημοκρατικού πολιτεύματος», με τους ρεφορμιστές να βρίσκονται σε πλήρη σύμπλευση με τους πρώτους. Χαρακτηριστικά παραπέμπουμε σε πρωτοσέλιδο άρθρο του Ριζοσπάστη της 8/12/1979: «Οι κομμουνιστές φοιτητές… λένε ΟΧΙ στις καταλήψεις, γιατί δεν βοηθούν σήμερα τους αγώνες ενάντια στον αντιδραστικό Ν. 815. Η χρησιμοποίηση τέτοιων μορφών πάλης απομονώνει κι αποσυνδέει το φοιτητικό κίνημα από τους φυσικούς συμμάχους του… Εξυπηρετεί αντικειμενικά, έστω και αν δεν το κατανοούν μερικοί φοιτητές που παρασύρονται, την κυβερνητική πολιτική».

Όσο αφορά τις φοιτητικές παρατάξεις, όλες τάχθηκαν εναντίον του νόμου, με εξαίρεση τη ΔΑΠ, την παράταξη της ΝΔ. Η πλειοψηφία του Κεντρικού Συμβουλίου (Κ.Σ.) της Εθνικής Φοιτητικής Ένωσης Ελλάδας (Ε.Φ.Ε.Ε.), που αποτελούνταν από ΠΑΣΠ (ΠΑΣΟΚ), ΚΝΕ (ΚΚΕ) και ΕΚΟΝ-ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ (ΚΚΕ-Εσ.) προσπάθησε να υπομονεύσει το κίνημα καταλήψεων που ξέσπασε, ώστε να λήξει άμεσα πριν δημιουργήσει προβλήματα στην κυβέρνηση. Πέρα από την προβοκατορολογία προσπάθησε ανεπιτυχώς να στρέψει το κίνημα σε πιο μετριοπαθείς μορφές πάλης (ολιγοήμερες αποχές, «εκστρατείες ενημέρωσης» κ.α.) και διασπούσε τις κινητοποιήσεις, πειθαρχώντας στις απαγορεύσεις της αστυνομίας.

Στις 4/12 ξεκίνησαν οι καταλήψεις των σχολών για την κατάργηση του Ν.815, με πρώτη την κατάληψη του Χημικού Αθήνας. Ακολούθησαν η Πολυτεχνική Ξάνθης, το Γεωλογικό και το Φυσικό Αθήνας και δεκάδες σχολές σε όλη την Ελλάδα. Πραγματοποιούνταν διαδηλώσεις χιλιάδων φοιτητών στα κέντρα των πανεπιστημιουπόλεων. Όταν οι φοιτητικές πορείες περνούσαν από τις χωριστές συγκεντρώσεις της ΕΦΕΕ στην Αθήνα, οι φοιτητές φώναζαν συνθήματα όπως «ΚΝΕ-ΠΑΣΟΚ πουλάνε τον αγώνα», «οι νόμοι καταργούνται στο πεζοδρόμιο», «τέρμα πια στις εκτονώσεις, εμπρός για καταλήψεις και διαδηλώσεις».

Για την κυβέρνηση και τους ρεφορμιστές το κίνημα καταλήψεων έπρεπε να σβήσει, γιατί δημιουργούσε μεγάλη πολιτική κρίση. Για αυτό, η κυβέρνηση έκλεισε όλα τα ΑΕΙ της χώρας για διακοπές Χριστουγέννων από τις 12/12! Η ΕΦΕΕ αποφάσισε κατάληψη από τις 13/12 όλων των ΑΕΙ και πορεία στις 14/12 στο Υπουργείο Παιδείας. Οι Συντονιστικές Επιτροπές των Καταλήψεων της Αθήνας αποφάσισαν συγκέντρωση και πορεία στα Προπύλαια την ίδια μέρα και ώρα με της ΕΦΕΕ. Οι συγκεντρώσεις της 14/12 ήταν οι μεγαλύτερες φοιτητικές διαδηλώσεις του κινήματος αυτού, με καθεμία συγκέντρωση να μαζεύει περί 15.000 φοιτητές και το μπλοκ των Συντονιστικών Επιτροπών να χτυπιέται από τα ΜΑΤ. Στις 16/12 η ΚΝΕ με εργάτες του ΚΚΕ επιτέθηκαν στην κατάληψη του Χημικού, με λοστούς και κράνη και την εκκένωσαν χτυπώντας και τραυματίζοντας σοβαρά πολλούς φοιτητές. Στις 20/12, η ΕΦΕΕ αναγκάστηκε να προκηρύξει καταλήψεις όλων των σχολών με το που θα άνοιγαν από τις διακοπές, δηλ. από 8/1/1980. Έτσι, ο Καραμανλής αναγκάστηκε στις 3/1/1980 να παγώσει την εφαρμογή του Ν.815.

Το φοιτητικό κίνημα πέτυχε έτσι μια μεγάλη νίκη, καθώς αμφισβήτησε το αστικό πανεπιστήμιο και την επίθεση της κυβέρνησης της ΝΔ, οξύνοντας την πολιτική κρίση της κυβέρνησης. Με ζωντανές καταλήψεις και συντονιστικές επιτροπές κατάληψης η άκρα αριστερά κατάφερε να οικοδομήσει ένα φοιτητικό κίνημα, που υπερφαλάγγισε την επιρροή και πολιτική των ρεφορμιστικών και των αστικών δυνάμεων. Οι οργανώσεις της άκρας Αριστεράς κατάφεραν να αυξάνουν συνεχώς την πίεση προς τις μεγάλες φοιτητικές παρατάξεις, προκαλώντας σημαντικές φθορές (διασπάσεις ΚΝΕ, διάσπαση Ρήγα Φεραίου με δημιουργία Β’ Πανελλαδικής). Όλες αυτές οι διασπάσεις μαζί με την πλατιά φοιτητική πρωτοπορία αποτέλεσαν τις δεξαμενές τροφοδοσίας των «αυτόνομων ομάδων φοιτητών» για το ξεπέρασμα της κρίσης του φοιτητικού κινήματος στη βάση της αντίθεσης στο Ν. 815. Οι ομάδες αυτές αποτέλεσαν τα έμβρυα των Αριστερών Συσπειρώσεων Φοιτητών (ΑΣΦ), που δημιουργήθηκαν λίγο καιρό αργότερα.

Η ΟΚΔΕ πάλευε για κατάργηση και όχι αναστολή του Ν. 815, ενιαίο συντονιστικό όργανο των Συντονιστικών Επιτροπών κατάληψης των σχολών, για την διεύρυνση του αγώνα με εργάτες, σπουδαστές, φοιτητές κ.λπ. Συμμετείχε στις ΑΣΦ με στόχο να αποκρυσταλλωθεί η πολιτική της μέσα από αυτές, ενδυναμώνοντας μια επαναστατική-αντικαπιταλιστική τάση στο φοιτητικό κίνημα και τους αγώνες.

40 χρόνια μετά αυτές οι παραδόσεις των Συσπειρώσεων και του φοιτητικού κινήματος ενάντια στο Ν.815 πρέπει να αποτελούν πηγές έμπνευσης για το φοιτητικό κίνημα, στην πάλη του ενάντια στον νόμο Κεραμέως.

(Το παραπάνω κείμενο βασίζεται σε απόσπασμα από μπροσούρα της ΣΣΠ, που μελετά την ιστορία του ελληνικού φοιτητικού κινήματος και θα εκδοθεί τους επόμενους μήνες από τις εκδόσεις Εργατική Πάλη)