Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης(ΕΦΚΑ): τεράστια αδιέξοδα και προβλήματα

Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης: τεράστια αδιέξοδα και προβλήματα

–

Από την Εργατική Πάλη Μαρτίου

–

Από την αρχή του 2017 έχει ξεκινήσει τη λειτουργία του ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ). Η όποια συζήτηση γίνεται σχετικά με αυτόν τελικά συσκοτίζει τη σημασία αλλά και την ύπαρξη του ΕΦΚΑ. Υπεύθυνοι για αυτή τη συσκότιση είναι τόσο η νεομνημονιακή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ όσο και οι παλιές μνημονιακές δυνάμεις.

Γι’ αυτό είναι αναγκαίο να επαναλάβουμε τα βασικά στοιχεία του ΕΦΚΑ, δηλαδή του νόμου Κατρούγκαλου (Ν.4387/2016):

α) Ο ΕΦΚΑ, στον οποίο εντάσσονται όλα τα υπάρχοντα ταμεία (εκτός κάποιων τομέων των ΝΑΤ, ΟΓΑ), θα αποτελεί στο εξής το μοναδικό ταμείο κύριας σύνταξης και υγειονομικής περίθαλψης για όλους σχεδόν τους ασφαλισμένους (μισθωτούς, αγρότες, ελεύθερους επαγγελματίες κ.α.), που υπολογίζονται σε 3,5 εκ. ενεργούς ασφαλισμένους και 2,6 εκ. συνταξιούχους.

β) Το κράτος δεν θα έχει πλέον την υποχρέωση να εξασφαλίζει αξιοπρεπείς παροχές ή παροχές για αξιοπρεπή διαβίωση, αλλά μόνο την υποχρέωση να εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα του συστήματος (άρθρο 1, παράγραφος 2).

γ) Οι όποιες παροχές (στα πλαίσια της βιωσιμότητας) θα είναι ενιαίες για όλους, όπως και οι προϋποθέσεις γι’ αυτές, και η ενοποίηση αυτή θα γίνεται με απλές υπουργικές αποφάσεις ή υπηρεσιακές εγκυκλίους.

δ) Από τον ΕΦΚΑ, η κύρια σύνταξη (γήρατος, θανάτου ή αναπηρίας) θα υπολογίζεται, για όλους τους ασφαλισμένους (παλιούς ή νέους, μισθωτούς ή αγρότες ή ελεύθερους επαγγελματίες κ.α.), ως άθροισμα: 1) της εθνικής σύνταξης και 2) της ανταποδοτικής σύνταξης.

ε) Η εθνική σύνταξη δεν θα χρηματοδοτείται από τις ασφαλιστικές εισφορές αλλά απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή θα θεωρείται μια προνοιακή παροχή, δεν θα είναι εγγυημένη από το κράτος και συνεπώς δεν θα δίνεται για πάντα, ενώ για όσο καιρό δίνεται, θα δίνεται με προϋποθέσεις. Την πλήρη εθνική σύνταξη, που ορίζεται στα 384 ευρώ, δεν θα την παίρνουν όλοι και δεν θα την παίρνουν ολόκληρη.

ζ) Το ανταποδοτικό μέρος της σύνταξης θα υπολογίζεται μόνο βάσει των ατομικών εισφορών του κάθε ασφαλισμένου (και γι’ αυτό θα είναι και η μοναδική πλέον εγγυημένη από το κράτος σύνταξη) και κάποιων ποσοστών αναπλήρωσης. Η ανταποδοτική σύνταξη δεν θα έχει κανένα κατώτατο όριο, καμία απολύτως κοινωνική προστασία, θα είναι ατομική, δηλαδή δεν θα υπάρχει κοινωνική αλληλεγγύη.

η) Καταργείται ο θεσμός των κατώτατων ορίων των συντάξεων, ο οποίος τις προστάτευε από το να πέσουν κάτω από ένα στοιχειώδες επίπεδο.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν τα καθοριστικά σημεία του ΕΦΚΑ και οδηγούν, όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, σε «ανταποδοτική» σύνταξη ακόμη και μερικών δεκάδων ευρώ, ενδεχομένως προσαυξημένη κατά ένα μέρος της «εθνικής» σύνταξης των 384 ευρώ. Σιγά-σιγά, με βάση τη νεοφιλελεύθερη «λογική», η κύρια σύνταξη θα ταυτιστεί με την ανταποδοτική σύνταξη και θα είναι η μοναδική, μιας και όλες οι άλλες παροχές (εθνική σύνταξη, επικουρική σύνταξη, εφάπαξ) θα καταργηθούν κάτω από το βάρος της οικονομικής κρίσης, της ουσιαστικής χρεοκοπίας των Ταμείων, αλλά και των απαιτήσεων των ντόπιων και ξένων μνημονιακών.

θ) Στο πλαίσιο του ΕΦΚΑ, του Νόμου Κατρούγκαλου, αλλά και του 3ου Μνημονίου υπάρχει η δέσμευση όλων των μνημονιακών δυνάμεων και κυβερνήσεων για επανυπολογισμό όλων των συντάξεων που ήδη χορηγούνται με βάση τους νέους, άθλιους κανόνες, γεγονός που, αργά ή γρήγορα, θα σημάνει την κατακρεούργηση των ήδη χορηγούμενων συντάξεων, μέσα από την κατάργηση της λεγόμενης προσωπικής διαφοράς.

Με δεδομένα όλα τα παραπάνω, δεν υπάρχει πλέον ή δεν πρέπει να υπάρχει, καμιά αμφιβολία ότι αργά ή γρήγορα:

1) Αυτό το ανταποδοτικό μοντέλο για την κύρια σύνταξη του ΕΦΚΑ θα το γενικεύσουν σε όλες τις παροχές του (τόσο στην υγεία όσο και στην πρόνοια) και μάλιστα με απλές υπουργικές αποφάσεις! Έτσι, θα μπει ατομικό πλαφόν (ανάλογα με τις ατομικές εισφορές ή τα έτη ασφάλισης κ.λπ.) στο πόσα φάρμακα, πόσες εξετάσεις ή και θεραπείες δικαιούσαι, ανά μήνα ή έτος, όπως ακριβώς προσπάθησαν με τα πρώτα δύο Μνημόνια ή με το προηγούμενο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα.

2) Οι προνοιακές παροχές (ΕΚΑΣ, επιδόματα φτώχειας, ειδικών αναγκών, η λεγόμενη εθνική σύνταξη κ.λπ.) δεν θα είναι εγγυημένες από το κράτος, δεν θα δίνονται σε όλους, ούτε θα δίνεται ολόκληρη η όποια παροχή. Το κυριότερο, το κράτος ανά πάσα στιγμή θα μπορεί να αλλάζει τις προϋποθέσεις χορήγησης (ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα, περιουσιακά στοιχεία, φορολογητέο εισόδημα κ.λπ.), δηλαδή να μειώνει ή να καταργεί την όποια παροχή — όπως π.χ. το ΕΚΑΣ, που μετά το 2019 καταργείται πλήρως.

Οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, οι συνταξιούχοι, οι νέοι και τα φτωχά λαϊκά στρώματα απειλούνται άμεσα με ένα νέο κύμα απύθμενης και απίστευτης φτωχοποίησης και εξαθλίωσης.

Το μεγάλο ερώτημα είναι: θα υπάρχει ή όχι Κοινωνική Ασφάλιση, δηλαδή κοινωνική προστασία, για οποιονδήποτε, είτε δουλεύει είτε όχι, είτε έχει να πληρώσει είτε όχι, για αυτόν και τα παιδιά του; Θα μπορεί να ζήσει αξιοπρεπώς και ανθρώπινα σε μια δύσκολη περίοδο; Και η απάντηση σε αυτό έχει ήδη φανεί: ο ΕΦΚΑ και ο νόμος Κατρούγκαλου καταστρέφουν με κάθε τρόπο, και κάθε έννοια, την οποιαδήποτε κοινωνική προστασία στη χώρα μας, την όποια Κοινωνική Ασφάλιση είχαμε κατακτήσει.

Στην πράξη, ο ΕΦΚΑ αποτελεί έναν μηχανισμό: α) υφαρπαγής των όποιων αποθεματικών υπάρχουν στα ταμεία που εντάσσονται σε αυτόν, β) μείωσης των εξόδων λειτουργίας των εκατοντάδων ταμείων που υπήρχαν, γ) μετατροπής της κοινωνικής ασφάλισης σε πλήρως ανταποδοτική, δηλαδή σε ατομική υπόθεση, δ) ενοποίησης των όποιων δικαιωμάτων-παροχών στο κατώτατο όριο και ε) ενοποίησης των προϋποθέσεων για τις όποιες παροχές στο ανώτερο όριο. Και όλα αυτά για να εξοικονομηθούν πόροι για τα τοκοχρεωλύσια των δανειστών ή για τη στήριξη των κερδών του κεφαλαίου στη χώρα μας. Και όλα αυτά με στόχο την πλήρη συντριβή του εργατικού και λαϊκού κινήματος, την πλήρη ατομικοποίηση της κοινωνίας μέσα από τη συντριβή της κοινωνικής ασφάλισης, του όποιου κράτους πρόνοιας, της όποιας κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης.