Κυπριακό: Επαναφορά του σχεδίου Ανάν

Κυπριακό: Επαναφορά του σχεδίου Ανάν

Από την Εργατική Πάλη Ιανουαρίου

Μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων στο Μον Πελεράν μεταξύ του Αναστασιάδη (πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας) και του Ακιντζί (πρόεδρος των Tουρκοκυπρίων στο βόρειο τμήμα), υπό την εποπτεία ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ, προβλέπεται νέος γύρος διαπραγματεύσεων μεταξύ στις 9–11 Γενάρη στη Γενεύη. Αμέσως μετά θα συγκληθεί εκεί και η λεγόμενη Διεθνής Διάσκεψη (12 Γενάρη). Είναι σίγουρο –κανείς δεν αναμένει το αντίθετο– ότι η Διάσκεψη δεν θα ολοκληρωθεί σε λίγες μέρες, αλλά μάλλον θα υπάρξουν μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις.

Ακόμη και η σύνθεση αυτής της Διάσκεψης (διεθνούς ή πολυμερούς) δεν φαίνεται να έχει καθοριστεί. Θα συμμετάσχουν, πέρα απ’ τον ΟΗΕ και των 2 προέδρων, οι 3 εγγυήτριες δυνάμεις (Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία) – από ’κει και πέρα ακούγεται ότι θα παρευρίσκονται τα 5 μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία), η ΕΕ διαμέσου του Γιούνκερ, πιθανόν διεθνείς οργανισμοί κ.ά. Ωστόσο, φαίνεται απίθανο έως αδύνατο να επιτρέψουν οι ΗΠΑ τη συμμετοχή Ρωσίας και Κίνας, ενώ κάθε άλλο παρά εξασφαλισμένη θεωρείται η παρουσία του Ερντογάν.

Το νέο σχέδιο Ανάν

Αν και δεν έχουν δημοσιευτεί παρά ελάχιστα, από συνεντεύξεις των Αναστασιάδη και Ακιντζί, από δημοσιογραφικές πληροφορίες, φαίνεται ότι η βάση των διαπραγματεύσεων είναι ένα νέο σχέδιο Ανάν, ελάχιστα διαφοροποιημένο από το αρχικό:

α) Θα υπάρχουν όχι δύο κοινότητες αλλά δύο κράτη, με δικό τους σύνταγμα το κάθε ένα. Δεν έχει διευκρινιστεί αν θα έχουν και δική τους κυβέρνηση, ιθαγένεια, σημαία, κ.ο.κ., όπως ακριβώς ίσχυε στο αρχικό σχέδιο Ανάν.

β) Το κοινό κράτος –που δεν διευκρινίζεται αν θα είναι συμπληρωματικό των δύο ή ανώτερο– θα έχει κατά πάσα πιθανότητα εναλλασσόμενη προεδρία (μία Eλληνοκύπριο, μία Tουρκοκύπριο), μικτό υπουργικό συμβούλιο, μία Βουλή Αντιπροσώπων με αναλογία 75 Ελληνοκύπριους βουλευτές και 25 Tουρκοκύπριους (εδώ φαίνεται να δίνονται επιπλέον 5 βουλευτές στους Eλληνοκύπριους από το σχέδιο Ανάν) και μία Γερουσία ή Άνω Βουλή με ίσο αριθμό γερουσιαστών μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Καμία απόφαση, σε όλα τα επίπεδα της κεντρικής κυβέρνησης, δεν θα λαμβάνεται μόνο από τους εκπροσώπους της μίας κοινότητας – θα απαιτείται τουλάχιστον μία ψήφος και από την άλλη.

γ) Στο αρχικό σχέδιο Ανάν προβλεπόταν ένα Ανώτατο Δικαστήριο επίλυσης των διαφορών σ’ αυτό το πολυσύνθετο, δύσκολα εφαρμόσιμο σύστημα. Το Δικαστήριο θα είχε 9 μέλη: 4 Eλληνοκύπριους, 2 Tουρκοκύπριους και 3 ξένους, ενώ οι αποφάσεις θα λαμβάνονταν με απόλυτη πλειοψηφία. Αυτό ήταν το κλειδί του σχεδίου Ανάν, ώστε διαμέσου των 3 ξένων να περάσει ο έλεγχος του νεοσύστατου κυπριακού κράτους στους ιμπεριαλιστές. Σήμερα, δεν είναι ξεκάθαρο αν θα υπάρχει τέτοιο όργανο, αλλά ο Αναστασιάδης δήλωσε σαφώς ότι θα υπάρχει κάτι αντίστοιχο, χωρίς άλλες λεπτομέρειες.

δ) Στο εδαφικό ζήτημα, η τουρκοκυπριακή πλευρά, που σήμερα κατέχει το 37% των εδαφών, θα περιοριστεί στο 28,5 ή 31%. Αλλά αυτό δεν έχει καταληχθεί, ούτε αντίστοιχα θέματα όπως η επιστροφή της Μόρφου κ.ά.

ε) Δεν έχει ξεκαθαριστεί αν το νεοσύστατο κράτος θα έχει στρατό. Στο σχέδιο Ανάν δεν μπορούσε να έχει στρατό παρά μόνο αστυνομία.

ζ) Οι δύο βρετανικές βάσεις στο νησί επεκτείνονται και παγιώνονται επ’ αόριστον (δηλαδή προσαρτώνται στη Βρετανία), όπως ακριβώς προβλέπονταν στο σχέδιο Ανάν. Αυτή η ιμπεριαλιστική κατοχή, μάλιστα απ’ αυτούς τους ιμπεριαλιστές που αιματοκύλισαν την Κύπρο, φαίνεται θεωρείται αυτονόητη τόσο από τον Τσίπρα (και τα άλλα αστικά κόμματα) όσο και από τον Αναστασιάδη αλλά και τους Τουρκοκύπριους.

η) Στο θέμα των εγγυήσεων, το σχέδιο Ανάν προέβλεπε τις γνωστές 3 εγγυήτριες. Αυτό σήμαινε ότι η κάθε μία είχε το δικαίωμα να επεμβαίνει μονομερώς, αν θίγονταν συμφέροντά της. Ταυτόχρονα προβλεπόταν παρουσία ελληνικού και τουρκικού στρατού. Σήμερα φαίνεται πως καταβάλλεται προσπάθεια από την κυβέρνηση Τσίπρα και τον Αναστασιάδη (και όχι μόνο) να καταργηθεί το σύστημα των εγγυητριών δυνάμεων και να υπάρξει απόσυρση, με βάση ένα μακρόχρονο χρονοδιάγραμμα, των κατοχικών τουρκικών στρατευμάτων, αλλά και των ελληνικών, υπό την εποπτεία του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και μιας αντίστοιχης «ειρηνευτικής δύναμης».

Οι νέες διαπραγματεύσεις στη Γενεύη θα αποτύχουν

Είναι σίγουρο ότι οι προσεχείς διαπραγματεύσεις θα αποτύχουν και θα υπάρξει μια ακόμη μακροχρόνια διαδικασία με αβέβαιη κατάληξη. Ο λόγος είναι απλός: δεν μπορεί να υπάρξει επίλυση του κυπριακού, ακόμη και πάνω σε ένα νέο σχέδιο Ανάν, δηλαδή ακόμη και σε βάρος των εργατικών/λαϊκών μαζών της περιοχής και ιδιαίτερα των δύο κυπριακών κοινοτήτων, γιατί υπάρχουν έντονα αντικρουόμενα ιμπεριαλιστικά/καπιταλιστικά συμφέροντα. Αντιρρήσεις δεν εγείρονται από το πολιτικό προσωπικό της Ελλάδας ή των Ελληνοκυπρίων – ειδικά ο Τσίπρας και ο Αναστασιάδης είναι τα κατάλληλα πρόσωπα στην κατάλληλη θέση, αφού και ο ένας και ο άλλος έχουν υπονομεύσει/αντιστρέψει το ΟΧΙ των Ελλήνων και Ελληνοκυπρίων απέναντι στην ΕΕ. Η ελληνική αστική τάξη έχει αποδεχθεί την πανωλεθρία της στην Κύπρο, ενώ η άρχουσα τάξη της Κύπρου έχει, με τη σειρά της, αποδεχθεί κι αυτή τη μοίρα της, προσπαθώντας να σώσει ότι μπορεί. Ωστόσο, για την ελληνική αστική τάξη, η απώλεια της Κύπρου είναι σημαντική, γιατί ήταν η γέφυρα προς τη Μέση Ανατολή. Μ’ αυτή την απώλεια, ξεπέφτει στο επίπεδο βραχώδους απόφυσης της ΕΕ, και μοιραία θα χάσει και στο Αιγαίο και στη Θράκη – εκτός αν υποστεί κατάρρευση η Τουρκία ή διαμελιστεί, οπότε όλα θα αλλάξουν άρδην. Από την άλλη, λύση στη Γενεύη είναι αδύνατη προτού οι Αμερικάνοι ιμπεριαλιστές ξεκαθαρίσουν την πολιτική τους στη Συρία (γειτονεύει με την Κύπρο) και γενικότερα σε παγκόσμιο επίπεδο. Ταυτόχρονα, στο παιχνίδι έχει μπει ο γερμανικός ιμπεριαλισμός αναπτύσσοντας ένα νέο δόγμα και δίνοντας τεράστια σημασία στα κυπριακά κοιτάσματα φυσικού αερίου αλλά και στους ενεργειακούς αγωγούς της περιοχής, ειδικά μετά τη σύγκρουσή του με τη Ρωσία. Επιπλέον, επιθυμεί τη συνεργασία της Τουρκίας στο προσφυγικό (το οποίο θεωρεί μάλλον το ν. 1 πρόβλημα της ΕΕ), χώρια που διαχρονικά είναι ο προστάτης της τουρκικής μπουρζουαζίας. Τέλος, ο Ερντογάν δεν βιάζεται να ανοίξει τα χαρτιά του, παρόλο που η τούρκικη μπουρζουαζία είναι πολλαπλώς ωφελημένη απ’ αυτό το νέο σχέδιο Ανάν. Αλλά γιατί το κυπριακό είναι απλώς ένα μόνο τμήμα ενός ολόκληρου ρευστού παζλ στην ευρύτερη περιοχή που έχει να λύσει.